Vlaams-nationalisme

Vlaams-nationalisme is een nationalistische stroming die een onafhankelijk Vlaanderen beoogt.

Geschiedenis

Het Vlaams-nationalisme is voortgekomen uit de Vlaamse Beweging. Vlaams-nationalisten streven naar Vlaamse onafhankelijkheid, in tegenstelling tot anderen binnen de beweging, zoals cultuurflaminganten, federalisten of confederalisten.

Dit onafhankelijkheidsstreven is vooral ontstaan tijdens de Eerste Wereldoorlog. Koning Albert I had bij de inval van de Duitse troepen gevraagd om de Guldensporenslag te herdenken. Hij en zijn raadgevers hoopten op een Belgische reflex van de Vlaamse beweging zodat zij geen defaitistische ideeën zouden verspreiden, maar zich integendeel massaal als vrijwilliger zouden aanbieden. Deze opzet lukte gedeeltelijk, in het niet-bezette deel van België. De Vlaamse beweging meende, in ruil voor haar loyaliteit, na de oorlog meer respect voor de Vlaamse eisen, in het Franstalige België, te verkrijgen. Maar volgens de Vlaams-nationalisten werd er niet meer respect betoond maar gebeurde eerder het omgekeerde.

Als reactie hierop ontstond een beweging van Vlaamse intellectuelen die zelf aan het front stonden, en het onrecht zagen dat het Vlaamse volk daar aangedaan werd. Dat was de Frontbeweging. In het bezette gedeelte van België besloot een deel van de Vlaams-nationalisten, de zogenoemde Activisten, de strijd voor Vlaams zelfbestuur verder te zetten.

Na de Eerste Wereldoorlog werd de Frontbeweging herdoopt tot de "Frontpartij" en vormde de eerste Vlaams-nationalistische fractie in het Belgische parlement. De partij scheurde uiteindelijk uiteen in diverse nieuwe partijen die elk een andere ideologie nastreefden. Een deel sloot zich aan bij het Verbond van Dietse Nationaal Solidaristen van Joris van Severen. Anderen zochten hun heil in het Vlaams Nationaal Verbond van Staf de Clercq. Tijdens de Tweede Wereldoorlog ging het VNV over tot collaboratie met de nazi's. Na de oorlog volgde de afrekening tijdens derepressie en lag het Vlaams-nationalisme op politiek vlak jarenlang buitenspel.

Pogingen, zoals de Vlaamse Concentratie en de Christelijke Vlaamse Volksunie, om met een nieuwe partijpolitieke formatie van wal te steken hadden weinig succes. De in 1954 opgerichte Volksunie had meer bijval en werd een factor waarmee rekening diende gehouden te worden in de Belgische politiek. Ze groeide uit van een zweeppartij tot een beleidspartij.

De rechtse en radicaal anti-Belgische vleugel van de formatie scheurde zich af na de goedkeuring van het Egmontpact. Twee partijtjes, de Vlaams Nationale Partij en de Vlaamse Volkspartij, respectievelijk onder leiding van Karel Dillen en Lode Claes, vormden de basis van wat in 1978 het Vlaams Blok werd (sinds 14 november 2004 Vlaams Belang).

De populariteit van de Volksunie bleef dalen en kon zich niet meer herstellen. In 1992 stapte een deel van de mandatarissen onder leiding van voorzitter Jaak Gabriels over naar de VLD via het vehikel van Centrum voor Politieke Vernieuwing. In 2001 viel de partij na hoog oplaaiende spanningen uit elkaar. De rechtse, nationalistische vleugel richtte onder leiding van Geert Bourgeois de Nieuw-Vlaamse Alliantie op. De links-liberale confederalistische vleugel sloot zich aan bij de VLD, of Spirit (sinds 1 januari 2009 de Sociaal-Liberale Partij).

Strekkingen binnen het Vlaams- nationalisme

Bij de term Vlaams-nationalisme wordt meteen aan vendelzwaaiers en grote leeuwenvlaggen gedacht, maar dit vormt slechts een onderdeel van de folklore van het Vlaams-nationalisme.

Politieke partijen

• N-VA: centrum-rechts, gematigd conservatisme en op veel punten ook humaan-christelijk gericht
• Vlaams Belang: rechts-conservatief, vaak gekarakteriseerd als extreem rechts, radicaal, met verschillende strekkingen: Filip Dewinter en Filip De Man (rechts-radicaal), Gerolf Annemans (traditionele Vlaams-nationalisme), Alexandra Colen (katholiek, rechts-conservatief en neoliberaal).
• Vlaams-Socialistische Beweging: nieuwe in 2007 ontstane radicaal-linkse, anti-kapitalistisch, Vlaams-nationalistische partij

Verenigingen

• Vlaamse Volksbeweging
• Taal Aktie Komitee
• Voorpost
• Nationalistische Studentenvereniging
• Nationalistisch JongStudentenVerbond
• Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond
• Vlaams Nationaal Jeugdverbond
• Algemeen Nederlands Zangverbond
• IJzerwake
• IJzerbedevaartcomité
• Roze Leeuwen

Tijdschriften

• 't Pallieterke
• Doorbraak
• Meervoud
• Ons Leven

Heden

Anno 2010 is het Vlaams-nationalisme zeer sterk aanwezig en wordt in het parlement vertegenwoordigd door twee partijen. De N-VA is de grootste Vlaams-nationalistische partij van het land in de Vlaams Regering

De oppositiepartij Vlaams Belang zetelt in het Vlaams Parlement en het Federaal Parlement.

Verder bestaat er ook nog Lijst Dedecker, een partij die minstens een zeer verregaand confederalisme nastreeft. Hun leuze luidt "Met België als het kan, zonder Wallonië als het moet."

Bronnen, noten en/of referenties

Referenties