Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Talmoed: verschil tussen versies
(http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Talmoed&oldid=26590739) |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
| (4 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
De '''Talmoed''' (תלמוד) ( | De '''Talmoed''' ({{Heb|תלמוד}}) (’leer’) is na de Miqra (de [heilige] Schriften, vaak [[Tenach]]: Wet, Profeten en Geschriften: het ’Oude Testament’) het belangrijkste boek in het [[judaïsme]]. In het [[rabbijns judaïsme]] wordt de Talmoed gezien als de Mondelinge Wet, die samen met de Thora aan Mosje (Mozes) werd gegeven op de berg Sinaï. De Talmoed bevat de commentaren van belangrijke [[rabbijn]]en en andere schriftgeleerden op de Tenach, veelal in de vorm van discussies tussen voor- en tegenstanders van een bepaald standpunt. Door deze aanvankelijk mondelinge traditie van uitlegging en verklaring van ''de Wet en profeten'' vanaf de tijd van [[Mozes]] is er zo een zeer uitgebreid samenstelsel van alle mogelijke uitleggingen, wetsprecedenten, anekdotes, legenden en mythen verzameld. | ||
== Vorm en onderdelen == | == Vorm en onderdelen == | ||
De Talmoed wordt vanwege zijn omvang meestal als een serie boeken uitgegeven. | De Talmoed wordt vanwege zijn omvang meestal als een serie boeken uitgegeven. | ||
De Talmoed bestaat uit: | De Talmoed bestaat uit: | ||
# de ''[[Misjna]]''; dit zijn de commentaren op de Tenach, schriftelijk vastgelegd rond | # de ''[[Misjna]]''; dit zijn de commentaren op de Tenach, schriftelijk vastgelegd rond 200 van de gangbare jaartelling. | ||
# de ''[[Gemara]]''; dit zijn de commentaren op de Misjna. | # de ''[[Gemara]]''; dit zijn de commentaren op de Misjna. | ||
== Jeruzalemse en Babylonische Talmoed == | == Jeruzalemse en Babylonische Talmoed == | ||
Niet alleen is de Talmoed zeer omvangrijk, maar er zijn zelfs twee Talmoede, namelijk de Babylonische Talmoed (''Talmoed Bavli'') en de Jeruzalemse Talmoed (''Talmoed Jeroesjalmi''), ook wel bekend als Palestijnse Talmoed. Hoewel ze allebei dezelfde ''Misjna'' als kern hebben zijn de commentaren hierop, de ''gemara’s'', verschillend. | |||
* De Babylonische Talmoed wordt het meest gebruikt, en is tussen ca. de jaren | * De Babylonische Talmoed wordt het meest gebruikt, en is tussen ca. de jaren 500 en 1000 vastgelegd in [[Mesopotamië]], waar in die periode vele bloeiende joodse gemeenschappen gevestigd waren. Deze is verreweg de uitgebreidste en populairste Talmoed. In de middeleeuwen zijn nog commentaren toegevoegd van belangrijke [[rabbijn]]en. De [[joodse mystiek]]e traditie vastgelegd in de [[Kabbala]] put voornamelijk uit de ''Talmoed Bavli''. | ||
* De Jeruzalemse Talmoed is in | * De Jeruzalemse Talmoed is ontstaan in het land Israël, vooral in de steden [[Tiberias]], [[Caesarea]] en [[Sepphoris]], en werd in de jaren 350 tot 400 vastgelegd. Deze gaat voornamelijk in op commentaren over de Mozaïsche wetten die handelen over het agrarische landgebruik en de reinigingswetten in de tempeldienst. De Jeruzalemse Talmoed stamt dus niet, zoals de naam laat vermoeden, uit Jeruzalem. De alternatieve benaming, Palestijnse Talmoed, is ook omstreden, aangezien er in die periode geen Palestina was. | ||
== Huidige gebruik van de Talmoed == | == Huidige gebruik van de Talmoed == | ||
De manier waarop in de Talmoed wordt gediscussieerd is kenmerkend voor | De manier waarop in de Talmoed wordt gediscussieerd is kenmerkend voor de [[judaïsme|joodse godsdienst]]: leren door discussie. In de synagogen en leerscholen van vooral ’orthodoxe joden’ kan men nog altijd felle discussies waarnemen over de vele mogelijke interpretaties van de Talmoed. | ||
Onder [[orthodox | Onder [[orthodox judaïsme|orthodoxe joden]] wordt vaak het ''[[Daf Jomi]]'' (= de dagelijkse bladzijde) leesprogramma gevolgd. Hierbij wordt iedere dag een pagina van de Talmoed gelezen zodat in 2711 dagen (7,5 jaar) de hele Talmoed wordt behandeld. | ||
== Externe links == | == Externe links == | ||
=== Hebreeuwstalig === | ===Hebreeuws- en Engelstalig=== | ||
* https://www.sefaria.org/texts/Talmud Talmoed Bavli, gedeeltelijk vertaald | |||
* https://www.sefaria.org/texts/Talmud/Yerushalmi Talmoed Jeroesjalmi, gedeeltelijk vertaald | |||
== Hebreeuwstalig === | |||
* [http://www.mechon-mamre.org/b/h/h0.htm Misjna: de kern van de Talmoed] in het Hebreeuws | * [http://www.mechon-mamre.org/b/h/h0.htm Misjna: de kern van de Talmoed] in het Hebreeuws | ||
* [http://www.mechon-mamre.org/b/f/f0.htm Tosefta: commentaar van rabbijnen uit middeleeuws Frankrijk en Duitsland] in het Hebreeuws | * [http://www.mechon-mamre.org/b/f/f0.htm Tosefta: commentaar van rabbijnen uit middeleeuws Frankrijk en Duitsland] in het Hebreeuws | ||
| Regel 25: | Regel 29: | ||
=== Engelstalig === | === Engelstalig === | ||
* [http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/Talmud/talmudtoc.html The Talmud] | * {{en}}[http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/Talmud/talmudtoc.html The Talmud] | ||
* [http://www.e-daf.com Afbeeldingen van iedere pagina van de Babylonische Talmoed]. | * {{en}}[http://www.e-daf.com Afbeeldingen van iedere pagina van de Babylonische Talmoed]. | ||
* Het | * Het ''Daf Jomi'' lees-programma: | ||
** [http://www.dafyomi.org/ Een algemene inleiding op Daf Jomi] | ** [http://www.dafyomi.org/ Een algemene inleiding op Daf Jomi] | ||
** [http://www.shemayisrael.co.il/dafyomi2/calendars/calendar.htm Leesrooster voor Daf Jomi] | ** [http://www.shemayisrael.co.il/dafyomi2/calendars/calendar.htm Leesrooster voor Daf Jomi] | ||
* Algemeen: | * Algemeen: | ||
** [http://www.acs.ucalgary.ca/~elsegal/TalmudPage.html | ** [http://www.acs.ucalgary.ca/~elsegal/TalmudPage.html ''A Page from the Babylonian Talmud'' door prof. Eliezer Segal] | ||
** [http://ohr.edu/judaism/survey/survey.htm Een doorsnee van de rabbijnse literatuur op de Or Sameach website] | ** [http://ohr.edu/judaism/survey/survey.htm Een doorsnee van de rabbijnse literatuur op de Or Sameach website] | ||
** [http://www.shemayisrael.co.il/dafyomi2/today.htm Punt voor punt opsomming en commentaar bij een tractaat in de ''Talmoed Bavli''] | ** [http://www.shemayisrael.co.il/dafyomi2/today.htm Punt voor punt opsomming en commentaar bij een tractaat in de ''Talmoed Bavli''] | ||
{{JewEn|14213-talmud|Talmud}} | |||
{{commonscat|Talmud}} | {{commonscat|Talmud}} | ||
{{wikisource | {{wikisource|en|Talmud}} | ||
{{Navigatie jodendom}} | {{Navigatie jodendom}} | ||
{{Navigatie Rabbijnse literatuur}} | {{Navigatie Rabbijnse literatuur}} | ||
Huidige versie van 11 jan 2019 om 17:04
De Talmoed (תלמוד) (’leer’) is na de Miqra (de [heilige] Schriften, vaak Tenach: Wet, Profeten en Geschriften: het ’Oude Testament’) het belangrijkste boek in het judaïsme. In het rabbijns judaïsme wordt de Talmoed gezien als de Mondelinge Wet, die samen met de Thora aan Mosje (Mozes) werd gegeven op de berg Sinaï. De Talmoed bevat de commentaren van belangrijke rabbijnen en andere schriftgeleerden op de Tenach, veelal in de vorm van discussies tussen voor- en tegenstanders van een bepaald standpunt. Door deze aanvankelijk mondelinge traditie van uitlegging en verklaring van de Wet en profeten vanaf de tijd van Mozes is er zo een zeer uitgebreid samenstelsel van alle mogelijke uitleggingen, wetsprecedenten, anekdotes, legenden en mythen verzameld.
Vorm en onderdelen
De Talmoed wordt vanwege zijn omvang meestal als een serie boeken uitgegeven. De Talmoed bestaat uit:
- de Misjna; dit zijn de commentaren op de Tenach, schriftelijk vastgelegd rond 200 van de gangbare jaartelling.
- de Gemara; dit zijn de commentaren op de Misjna.
Jeruzalemse en Babylonische Talmoed
Niet alleen is de Talmoed zeer omvangrijk, maar er zijn zelfs twee Talmoede, namelijk de Babylonische Talmoed (Talmoed Bavli) en de Jeruzalemse Talmoed (Talmoed Jeroesjalmi), ook wel bekend als Palestijnse Talmoed. Hoewel ze allebei dezelfde Misjna als kern hebben zijn de commentaren hierop, de gemara’s, verschillend.
- De Babylonische Talmoed wordt het meest gebruikt, en is tussen ca. de jaren 500 en 1000 vastgelegd in Mesopotamië, waar in die periode vele bloeiende joodse gemeenschappen gevestigd waren. Deze is verreweg de uitgebreidste en populairste Talmoed. In de middeleeuwen zijn nog commentaren toegevoegd van belangrijke rabbijnen. De joodse mystieke traditie vastgelegd in de Kabbala put voornamelijk uit de Talmoed Bavli.
- De Jeruzalemse Talmoed is ontstaan in het land Israël, vooral in de steden Tiberias, Caesarea en Sepphoris, en werd in de jaren 350 tot 400 vastgelegd. Deze gaat voornamelijk in op commentaren over de Mozaïsche wetten die handelen over het agrarische landgebruik en de reinigingswetten in de tempeldienst. De Jeruzalemse Talmoed stamt dus niet, zoals de naam laat vermoeden, uit Jeruzalem. De alternatieve benaming, Palestijnse Talmoed, is ook omstreden, aangezien er in die periode geen Palestina was.
Huidige gebruik van de Talmoed
De manier waarop in de Talmoed wordt gediscussieerd is kenmerkend voor de joodse godsdienst: leren door discussie. In de synagogen en leerscholen van vooral ’orthodoxe joden’ kan men nog altijd felle discussies waarnemen over de vele mogelijke interpretaties van de Talmoed.
Onder orthodoxe joden wordt vaak het Daf Jomi (= de dagelijkse bladzijde) leesprogramma gevolgd. Hierbij wordt iedere dag een pagina van de Talmoed gelezen zodat in 2711 dagen (7,5 jaar) de hele Talmoed wordt behandeld.
Externe links
Hebreeuws- en Engelstalig
- https://www.sefaria.org/texts/Talmud Talmoed Bavli, gedeeltelijk vertaald
- https://www.sefaria.org/texts/Talmud/Yerushalmi Talmoed Jeroesjalmi, gedeeltelijk vertaald
Hebreeuwstalig =
- Misjna: de kern van de Talmoed in het Hebreeuws
- Tosefta: commentaar van rabbijnen uit middeleeuws Frankrijk en Duitsland in het Hebreeuws
- Talmoed Jeroesjalmi volledige tekst in het Hebreeuws
- Talmoed Bavli volledige tekst in het Hebreeuws
Engelstalig
- (en) The Talmud
- (en) Afbeeldingen van iedere pagina van de Babylonische Talmoed.
- Het Daf Jomi lees-programma:
- Algemeen:
(en) Talmud, in: Jewish Encyclopedia, New York: Funk & Wagnalls, 1901-1906. (vertaal via: 
)
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Talmud op Wikimedia Commons.
(en) Talmud op Wikisource
| Jodendom |  |
|---|
|
Algemeen: Joden • Geschriften: Thora • Tenach • Misjna • Talmoed • Tosefta • Literatuur • Halacha • Ketoeba • Religieuze plichten en gebruiken: Kasjroet • Briet • Gebed • Mitswa • Sjabbat • Tsedaka • Tijd en kalender: Feestdagen • Maanden • Jaartelling • Geschiedenis • Gebouwen: Tempel • Synagoge • Personen: Rabbijn • Chazan • Andere: Mystiek • Kabbala • Mythologie • A tot Z |
| Rabbijnse literatuur |
|---|
|
Misjna • Tosefta • Baraita • Gemara • Jeruzalemse- en Babylonische Talmoed • Kleinere tractaten • Midrasj • Targoem • Responsa • Kabbala • Zohar |