Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Italië: verschil tussen versies
k (→Politiek) |
|||
| (15 tussenliggende versies door 2 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
'''Italië''' is een [[republiek]] in zuid-[[Europa]], de hoofdstad is [[Rome]]. Italië heeft meer dan 57 miljoen inwoners en omvat 301.323 km<sup>2</sup>. Het land grenst aan [[Frankrijk]], [[Zwitserland]], [[Oostenrijk]] en [[Slovenië]].<ref>[http://www.landenweb.net/italie/ Italië - Landenweb]</ref> In Italië wordt vooral [[Italiaans (taal)|Italiaans]] gesproken. Italië is een van de oprichters van de [[Europese Unie]] en is sinds 1949 lid van de [[Noord-Atlantische Verdragsorganisatie|NAVO]]. Verder is Italië lid van de [[Wereldhandelsorganisatie]], de [[Verenigde Naties|VN]] en de [[Groep van Zeven|G7]]. De munteenheid van Italië is | '''Italië''' is een [[republiek]] in zuid-[[Europa]], de hoofdstad is [[Rome]]. Italië heeft meer dan 57 miljoen inwoners en omvat 301.323 km<sup>2</sup>. Het land grenst aan [[Frankrijk]], [[Zwitserland]], [[Oostenrijk]] en [[Slovenië]].<ref>[http://www.landenweb.net/italie/ Italië - Landenweb]</ref> [[Vaticaanstad]] en de republiek [[San Marino]] vormen enclaves in het Italiaanse territorium. | ||
Het schiereiland wordt omgeven door de [[Tyrreense Zee]], de [[Middellandse Zee]], de [[Ionische Zee]] en de [[Adriatische Zee]]. | |||
In Italië wordt vooral [[Italiaans (taal)|Italiaans]] gesproken. Italië is een van de oprichters van de [[Europese Unie]] en is sinds 1949 lid van de [[Noord-Atlantische Verdragsorganisatie|NAVO]]. Verder is Italië lid van de [[Wereldhandelsorganisatie]], de [[Verenigde Naties|VN]] en de [[Groep van Zeven|G7]]. De munteenheid van Italië is de euro. De meeste Italianen zijn rooms-katholiek. | |||
== Geschiedenis == | == Geschiedenis == | ||
{{Zie|geschiedenis van Italië}} | {{Zie|geschiedenis van Italië}} | ||
De geschiedenis van Italië wordt gekenmerkt door twee periodes van éénheid, namelijk het [[Romeinse Rijk]] en het moderne Italië dat eerst gesticht werd als [[koninkrijk]] en sinds 1946 een republiek is. In de lange tussenperiode was Italië verdeeld . Toen het West-Romeinse Rijk in verval raakte, kende Noord-Italië invallen van de Goten, Hunnen en Vandalen, waarbij steden geplunderd en verwoest werden. | |||
In 568 na Chr. beginnen de [[Longobarden]] hun invasie van Italië. Zij waren aanhangers van het [[arianisme]]. Ze stichtten een koninkrijk dat in 774 veroverd werd door [[Karel de Grote]]. In de middeleeuwen waren er stadstaten, vorstendommen en in het centrum de [[Kerkelijke Staat]] met de [[paus]] als staatshoofd. | |||
== Geografie en klimaat == | == Geografie en klimaat == | ||
Italië is grotendeels bergachtig | Italië is grotendeels bergachtig. Vijfendertig procent van het land bestaat uit bergketens van meer dan 700 m hoog. Het uiterste noorden van Italië is het meest bergachtig, daar liggen dan ook de [[Alpen]]. Van noord naar zuid lopen de [[Apennijnen]] door het hele [[schiereiland]]. Ruwweg 20% van Italië is bebost. Het grootste gedeelte van Italië kent een [[Mediterraan klimaat]], hierdoor kent Italië een warme droge zomer en een zachte natte winter. | ||
Italië heeft | Italië heeft enkele actieve vulkanen. De [[Vesuvius (vulkaan)|Vesuvius]] bij Napels en de [[Etna (vulkaan)|Etna]] op Sicilië zijn de bekendste. Ook op de eilanden [[Vulcano]] en de [[Stromboli (eiland)]] zijn vulkanen actief. Er liggen een aantal meren in het noorden van Italië, het Lago Maggiore, het Ortameer, het Comomeer, het Lago d'Iseo en het Gardameer. | ||
De langste rivier is de [[Po (rivier)]]. Andere bekende rivieren zijn de [[Arno]] (Toscane) en de [[Tiber]]. | De langste rivier is de [[Po (rivier)]]. Andere bekende rivieren zijn de [[Arno]] (Toscane) en de [[Tiber]]. | ||
== Politiek == | == Politiek == | ||
De overheid is gebaseerd op de grondwet van 1948. Italië heeft zowel een president als een | De overheid is gebaseerd op de grondwet van 1948. Italië heeft zowel een president als een premier. De president van Italië is [[Sergio Mattarella]]. Italië kent de Kamer van Afgevaardigden en de Senaat. Ze worden om de vijf jaar verkozen. Beide kamers hebben gelijke bevoegdheden. | ||
[[Giuseppe Conte]] was van 1 juni 2018 tot 26 januari 2021 premier van Italië. Hij werd op 13 februari 2021 opgevolgd door [[Mario Draghi]], die anderhalf jaar later op zijn beurt werd opgevolgd door [[Giorgia Meloni]]. | |||
Het land is onderverdeeld in 20 regio's. | Het land is onderverdeeld in 20 regio's. | ||
| Regel 38: | Regel 47: | ||
== Keuken == | == Keuken == | ||
{{Zie|Italiaanse keuken}} | {{Zie|Italiaanse keuken}} | ||
== Religie == | |||
Sinds 1984 is het rooms-katholicisme niet meer de staatsgodsdienst. In een Eurobarometer Poll uit 2005 zei: 74% van de Italianen dat ze geloven dat er een God is; 16% van de Italianen dat ze geloven dat er een soort geest of bovennatuurlijke kracht bestaat; 6% van de Italianen dat ze niet geloven dat er een soort geest, God of bovennatuurlijke kracht bestaat in welke vorm dan ook. | |||
== Muziek == | |||
Italië was steeds belangrijk voor de ontwikkeling van de Europese muziek. Het werk van Guido van Arezzo uit de 11e eeuw wordt beschouwd als een van de belangrijkste grondslagen van de moderne muzieknotatie. De muziek van Palestrina vormde een hoogtepunt van de renaissancemuziek, en rond 1600 ontstond de opera in Italië. Sindsdien bleef Italië een van de voornaamste landen op het gebied van opera's, met o.a. Claudio Monteverdi, Gioachino Rossini, Giuseppe Verdi en Giacomo Puccini als prominente componisten. Tijdens de barok maakte de muziek in Italië ook een bloeitijd door met componisten als Monteverdi, Antonio Vivaldi, Domenico Scarlatti en Giovanni Battista Pergolesi. In deze tijd trokken ook veel componisten uit andere Europese landen naar Italië om daar het componeren te leren. Ook het feit dat veel muziektermen afkomstig zijn uit het Italiaans, duidt op de grote invloed van Italië op de geschreven muziek. | |||
Verder waren er in de 20e eeuw bijvoorbeeld [[Nino Rota]] en Ennio Morricone voor de filmmuziek en voor de progressieve rock o.a. Franco Battiato. Het muziekfestival van Sanremo dat jaarlijks plaatsvindt, krijgt ruime aandacht in de Italiaanse media. | |||
==Referenties== | ==Referenties== | ||
<references /> | <references /> | ||
Huidige versie van 25 mrt 2023 om 10:53
Italië is een republiek in zuid-Europa, de hoofdstad is Rome. Italië heeft meer dan 57 miljoen inwoners en omvat 301.323 km2. Het land grenst aan Frankrijk, Zwitserland, Oostenrijk en Slovenië.[1] Vaticaanstad en de republiek San Marino vormen enclaves in het Italiaanse territorium. Het schiereiland wordt omgeven door de Tyrreense Zee, de Middellandse Zee, de Ionische Zee en de Adriatische Zee.
In Italië wordt vooral Italiaans gesproken. Italië is een van de oprichters van de Europese Unie en is sinds 1949 lid van de NAVO. Verder is Italië lid van de Wereldhandelsorganisatie, de VN en de G7. De munteenheid van Italië is de euro. De meeste Italianen zijn rooms-katholiek.
Geschiedenis
 Zie geschiedenis van Italië voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
De geschiedenis van Italië wordt gekenmerkt door twee periodes van éénheid, namelijk het Romeinse Rijk en het moderne Italië dat eerst gesticht werd als koninkrijk en sinds 1946 een republiek is. In de lange tussenperiode was Italië verdeeld . Toen het West-Romeinse Rijk in verval raakte, kende Noord-Italië invallen van de Goten, Hunnen en Vandalen, waarbij steden geplunderd en verwoest werden.
In 568 na Chr. beginnen de Longobarden hun invasie van Italië. Zij waren aanhangers van het arianisme. Ze stichtten een koninkrijk dat in 774 veroverd werd door Karel de Grote. In de middeleeuwen waren er stadstaten, vorstendommen en in het centrum de Kerkelijke Staat met de paus als staatshoofd.
Geografie en klimaat
Italië is grotendeels bergachtig. Vijfendertig procent van het land bestaat uit bergketens van meer dan 700 m hoog. Het uiterste noorden van Italië is het meest bergachtig, daar liggen dan ook de Alpen. Van noord naar zuid lopen de Apennijnen door het hele schiereiland. Ruwweg 20% van Italië is bebost. Het grootste gedeelte van Italië kent een Mediterraan klimaat, hierdoor kent Italië een warme droge zomer en een zachte natte winter.
Italië heeft enkele actieve vulkanen. De Vesuvius bij Napels en de Etna op Sicilië zijn de bekendste. Ook op de eilanden Vulcano en de Stromboli (eiland) zijn vulkanen actief. Er liggen een aantal meren in het noorden van Italië, het Lago Maggiore, het Ortameer, het Comomeer, het Lago d'Iseo en het Gardameer.
De langste rivier is de Po (rivier). Andere bekende rivieren zijn de Arno (Toscane) en de Tiber.
Politiek
De overheid is gebaseerd op de grondwet van 1948. Italië heeft zowel een president als een premier. De president van Italië is Sergio Mattarella. Italië kent de Kamer van Afgevaardigden en de Senaat. Ze worden om de vijf jaar verkozen. Beide kamers hebben gelijke bevoegdheden.
Giuseppe Conte was van 1 juni 2018 tot 26 januari 2021 premier van Italië. Hij werd op 13 februari 2021 opgevolgd door Mario Draghi, die anderhalf jaar later op zijn beurt werd opgevolgd door Giorgia Meloni.
Het land is onderverdeeld in 20 regio's.
- Abruzzen
- Apulië
- Basilicata
- Calabrië
- Campania
- Emilia-Romagna
- Friuli-Venezia Giulia
- Lazio
- Ligurië
- Lombardije
- Marche
- Molise
- Piemonte
- Sardinië
- Sicilië
- Trentino-Zuid-Tirol
- Toscane
- Umbrië
- Valle d’Aosta
- Veneto
Keuken
| Zie Italiaanse keuken voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Religie
Sinds 1984 is het rooms-katholicisme niet meer de staatsgodsdienst. In een Eurobarometer Poll uit 2005 zei: 74% van de Italianen dat ze geloven dat er een God is; 16% van de Italianen dat ze geloven dat er een soort geest of bovennatuurlijke kracht bestaat; 6% van de Italianen dat ze niet geloven dat er een soort geest, God of bovennatuurlijke kracht bestaat in welke vorm dan ook.
Muziek
Italië was steeds belangrijk voor de ontwikkeling van de Europese muziek. Het werk van Guido van Arezzo uit de 11e eeuw wordt beschouwd als een van de belangrijkste grondslagen van de moderne muzieknotatie. De muziek van Palestrina vormde een hoogtepunt van de renaissancemuziek, en rond 1600 ontstond de opera in Italië. Sindsdien bleef Italië een van de voornaamste landen op het gebied van opera's, met o.a. Claudio Monteverdi, Gioachino Rossini, Giuseppe Verdi en Giacomo Puccini als prominente componisten. Tijdens de barok maakte de muziek in Italië ook een bloeitijd door met componisten als Monteverdi, Antonio Vivaldi, Domenico Scarlatti en Giovanni Battista Pergolesi. In deze tijd trokken ook veel componisten uit andere Europese landen naar Italië om daar het componeren te leren. Ook het feit dat veel muziektermen afkomstig zijn uit het Italiaans, duidt op de grote invloed van Italië op de geschreven muziek.
Verder waren er in de 20e eeuw bijvoorbeeld Nino Rota en Ennio Morricone voor de filmmuziek en voor de progressieve rock o.a. Franco Battiato. Het muziekfestival van Sanremo dat jaarlijks plaatsvindt, krijgt ruime aandacht in de Italiaanse media.
Referenties
| Landen in Europa |
|---|
|
Albanië · Andorra · Armenië · Azerbeidzjan · België · Bosnië en Herzegovina · Bulgarije · Cyprus · Denemarken · Duitsland · Estland · Finland · Frankrijk · Georgië · Griekenland · Hongarije · IJsland · Ierland · Italië · Kazachstan · Kosovo · Kroatië · Letland · Liechtenstein · Litouwen · Luxemburg · Macedonië · Malta · Moldavië · Monaco · Montenegro · Nederland · Noorwegen · Oekraïne · Oostenrijk · Polen · Portugal · Roemenië · Rusland · San Marino · Servië · Slovenië · Slowakije · Spanje · Tsjechië · Turkije · Vaticaanstad · Verenigd Koninkrijk · Wit-Rusland · Zweden · Zwitserland |
| Lidstaten van de Europese Unie |
|---|
|
België · Bulgarije · Cyprus · Denemarken · Duitsland · Estland · Finland · Frankrijk · Griekenland · Hongarije · Ierland · Italië · Letland · Litouwen · Luxemburg · Malta · Nederland · Oostenrijk · Polen · Portugal · Roemenië · Slovenië · Slowakije · Spanje · Tsjechië · Verenigd Koninkrijk · Zweden |
