Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Spiritualisme: verschil tussen versies
(http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Spiritualisme&oldid=26265350) |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
| (Een tussenliggende versie door een andere gebruiker niet weergegeven) | |||
| Regel 2: | Regel 2: | ||
==In de filosofie== | ==In de filosofie== | ||
Hierin is het spiritualisme een tegenhanger van het [[Materialisme (filosofie)|materialisme]]. Het is een stroming die een centrale functie aan de [[geest]] | Hierin is het spiritualisme een tegenhanger van het [[Materialisme (filosofie)|materialisme]]. Het is een stroming die een centrale functie aan de [[geest]] – in tegenstelling tot de [[materie]] – toekent en de werkelijkheid op haar baseert. Als spiritualisten in de moderne westerse filosofie worden vooral [[Gottfried Wilhelm Leibniz|Leibniz]] en [[George Berkeley|Berkeley]] genoemd. In de klassieke tijd kan de dichter [[Pindarus]] (Grieks: ''Pindaros'', en: ''Pindar'') beschouwd worden als degene die in zijn odes de essentie van een spiritualistisch [[Orfisme|orfisch]] [[Mystiek|mysticisme]] uiteenzette door aan de ziel een goddelijke oorsprong toe te kennen die slechts tijdelijk in het lichaam verblijft om na de dood weer terug te keren naar haar oorsprong. | ||
Ondanks het feit dat het spiritualisme historisch gezien vaak samengaat met allerlei vormen van [[idealisme]] moet het daar toch van onderscheiden worden: het idealisme stelt de ideeën centraal en het spiritualisme benadrukt eerder het belang van de levende mens. Het idealisme wordt traditioneel tegenover het [[realisme (filosofie)|realisme]] geplaatst dat (volgens [[Immanuel Kant|Kant]]) de ideeën voor de dingen zelf houdt. | Ondanks het feit dat het spiritualisme historisch gezien vaak samengaat met allerlei vormen van [[idealisme]] moet het daar toch van onderscheiden worden: het idealisme stelt de ideeën centraal en het spiritualisme benadrukt eerder het belang van de levende mens. Het idealisme wordt traditioneel tegenover het [[realisme (filosofie)|realisme]] geplaatst dat (volgens [[Immanuel Kant|Kant]]) de ideeën voor de dingen zelf houdt. | ||
Binnen de filosofie wordt naast de (zeer) brede metafysische stroming ook wel een psychologisch spiritualisme en een moreel spiritualisme onderscheiden. Het psychologisch spiritualisme beschouwt de psychische fenomenen als losstaand van de fysiologische mens (zonder deze overigens te ontkennen). Het moreel spiritualisme vat de morele waarden op als scheppingen van geestelijke activiteit en koppelt ze los van fysieke oorzakelijkheid en sociale en/of culturele factoren. | Binnen de filosofie wordt naast de (zeer) brede metafysische stroming ook wel een psychologisch spiritualisme en een moreel spiritualisme onderscheiden. Het psychologisch spiritualisme beschouwt de psychische fenomenen als losstaand van de fysiologische mens (zonder deze overigens te ontkennen). Het moreel spiritualisme vat de morele waarden op als scheppingen van geestelijke activiteit en koppelt ze los van fysieke oorzakelijkheid en sociale en/of culturele factoren. | ||
==In de theologie== | ==In de theologie== | ||
Hierin is spiritualisme de [[religie|religieuze]] grondhouding die het directe contact van de [[Ziel (filosofie)|ziel]] met het opperwezen als primair ziet en die derhalve alle andere mediators ([[ | Hierin is spiritualisme de [[religie|religieuze]] grondhouding die het directe contact van de [[Ziel (filosofie)|ziel]] met het opperwezen als primair ziet en die derhalve alle andere mediators ([[Bijbel]], [[kerk (instituut)|kerk]], [[dogma (algemeen)|dogma]]’s, [[sacrament]]en, geestelijk leiders etc.) op de tweede plaats stelt of zelfs geheel afwijst. De term wordt met name gebruikt voor zestiende-eeuwse denkers als [[Kaspar Schwenckfeld]], [[Sebastian Franck]] en [[David Joris]] die de directe inspiratie door de Geest stelden boven het volgen van de tekst van de Bijbel. | ||
==Spiritisme== | ==Spiritisme== | ||
Het Engelse woord ’spiritualism’ betekent ’[[spiritisme]]’ (contact maken met geesten). Daarom wordt in vertalingen soms het woord ’spiritualisme’ in deze betekenis gebruikt. De sinds 1888 bestaande Nederlandse vereniging van spiritisten heet de [[Nederlandse Vereniging van Spiritualisten "Harmonia"]]. | |||
Ook de term | Ook de term ’[[spiritualiteit|spiritueel]]’ heeft in bepaalde gevallen een andere betekenis. | ||
==Zie ook== | ==Zie ook== | ||
* [[Metafysica]] | * [[Metafysica]] | ||
* [[Vitalisme (filosofie)|Vitalisme]] | * [[Vitalisme (filosofie)|Vitalisme]] | ||
{{authority control|TYPE=o|Wikidata=Q829348 }} | |||
[[Categorie:Filosofische stroming]] | [[Categorie:Filosofische stroming]] | ||
[[Categorie:Religieuze stroming]] | [[Categorie:Religieuze stroming]] | ||
[[Categorie:Theologische stroming]] | [[Categorie:Theologische stroming]] | ||
[[Categorie:Spiritualisme]][[Categorie:Idealisme]] | |||
Huidige versie van 7 aug 2024 om 00:22
Spiritualisme komt in twee verschijningsvormen voor, die van de filosofie en die van de theologie.
In de filosofie
Hierin is het spiritualisme een tegenhanger van het materialisme. Het is een stroming die een centrale functie aan de geest – in tegenstelling tot de materie – toekent en de werkelijkheid op haar baseert. Als spiritualisten in de moderne westerse filosofie worden vooral Leibniz en Berkeley genoemd. In de klassieke tijd kan de dichter Pindarus (Grieks: Pindaros, en: Pindar) beschouwd worden als degene die in zijn odes de essentie van een spiritualistisch orfisch mysticisme uiteenzette door aan de ziel een goddelijke oorsprong toe te kennen die slechts tijdelijk in het lichaam verblijft om na de dood weer terug te keren naar haar oorsprong.
Ondanks het feit dat het spiritualisme historisch gezien vaak samengaat met allerlei vormen van idealisme moet het daar toch van onderscheiden worden: het idealisme stelt de ideeën centraal en het spiritualisme benadrukt eerder het belang van de levende mens. Het idealisme wordt traditioneel tegenover het realisme geplaatst dat (volgens Kant) de ideeën voor de dingen zelf houdt.
Binnen de filosofie wordt naast de (zeer) brede metafysische stroming ook wel een psychologisch spiritualisme en een moreel spiritualisme onderscheiden. Het psychologisch spiritualisme beschouwt de psychische fenomenen als losstaand van de fysiologische mens (zonder deze overigens te ontkennen). Het moreel spiritualisme vat de morele waarden op als scheppingen van geestelijke activiteit en koppelt ze los van fysieke oorzakelijkheid en sociale en/of culturele factoren.
In de theologie
Hierin is spiritualisme de religieuze grondhouding die het directe contact van de ziel met het opperwezen als primair ziet en die derhalve alle andere mediators (Bijbel, kerk, dogma’s, sacramenten, geestelijk leiders etc.) op de tweede plaats stelt of zelfs geheel afwijst. De term wordt met name gebruikt voor zestiende-eeuwse denkers als Kaspar Schwenckfeld, Sebastian Franck en David Joris die de directe inspiratie door de Geest stelden boven het volgen van de tekst van de Bijbel.
Spiritisme
Het Engelse woord ’spiritualism’ betekent ’spiritisme’ (contact maken met geesten). Daarom wordt in vertalingen soms het woord ’spiritualisme’ in deze betekenis gebruikt. De sinds 1888 bestaande Nederlandse vereniging van spiritisten heet de Nederlandse Vereniging van Spiritualisten "Harmonia".
Ook de term ’spiritueel’ heeft in bepaalde gevallen een andere betekenis.
Zie ook
