Damme (België)

Damme

Stad in België
Geografie
Gewest	Vlaanderen
Provincie	West-Vlaanderen
Arrondissement	Brugge
Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere	89,52 km² (2009) 87,5% 4,67% 7,83%
Coördinaten	51° 15' NB, 3° 17' OL
Bevolking (Bron: Statbel)
Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid	10.839 (01/01/2010) 49,94% 50,06% 121 inw./km²
Leeftijdsopbouw 0–17 jaar 18–64 jaar 65 jaar en ouder	(01/01/2008) 19,34% 62,10% 18,57%
Buitenlanders	1,53% (01/01/2008)
Politiek en bestuur
Burgemeester	Joachim Coens
Bestuur	CD&V
Zetels CD&V N-VA	21 17 4
Economie
Gemiddeld inkomen	14.918 euro/inw. (2007)
Werkloosheidsgraad	3,61% (jan. 2009)
Overige informatie
Postcode 8340 8340 8340 8340 8340 8340	Deelgemeente Damme Hoeke Lapscheure Moerkerke Oostkerke Sijsele
Zonenummer	050
NIS-code	31006
Politiezone	Damme - Knokke-Heist
Website	www.damme.be
Portaal    België

Damme is een stad in de Belgische provincie West-Vlaanderen. De stad is een toeristische trekpleister met veel oude gebouwen. Deelgemeenten inbegrepen telt Damme bijna 11.000 inwoners, die Dammenaars worden genoemd.

De stad profileert zich sinds een aantal jaren als boekenstad.

Geschiedenis

Vanaf midden 11e eeuw verzandde de waddenzee voor Brugge geleidelijk, maar in de eerste helft van de 12e eeuw kreeg Brugge nogmaals een directe verbinding met de Noordzee: overstromingen hadden een diepe en brede geul achtergelaten, het Zwin. Aan het Zwin ontstond de haven van Letterswerve (toltarief Diederik van Elzas circa 1160). Kort nadien lieten Brugge en graaf Filips van de Elzas het Zwin afdammen waar de getijdengeul onbevaarbaar werd voor de grotere schepen. Op de dam werden de goederen overgeladen op binnenschepen, die af en aan voeren naar Brugge via het Reiekanaal. Achter de dam ontstond een nieuwe woonkern: Damme (stadsrechten circa 1180). Damme behoort hiermee tot de reeks van de havensteden die door de Vlaamse graven Diederik van de Elzas en Filips van de Elzas ter bevordering van het economische leven langs de Noordzeekust gesticht werden. Andere steden die tot deze reeks behoren zijn Grevelingen, Mardijk, Duinkerke, Nieuwpoort en Biervliet.

In 1213 vond hier de Slag bij Damme plaats, tussen de legers van Engeland en Frankrijk. In 1269 werd de Lieve gegraven, een kanaal dat Gent via Damme en het Zwin met de zee verbond. Rond 1270 vestigde Jacob van Maerlant zich in Damme. Hij schreef er o.m. Der naturen bloeme, de eerste natuurencyclopedie in de volkstaal, en de Rijmbijbel, een vertelling van de Bijbelse geschiedenis in de Nederlandse volkstaal, evenals zijn grootste werk, de Spiegel historiael.

Langs het Zwin ontstonden geleidelijk ook kleinere havens: Monnikerede (al lang verdwenen), Hoeke, Muide (nu Sint Anna ter Muiden) en ten slotte Sluis. Door verdere verzanding van het Zwin verloor Damme haar rol als haven die werd overgenomen door Sluis.

Het huwelijk tussen Karel de Stoute en Margaretha van York werd in 1468 hier voltrokken.

In de 17e eeuw was Damme een versterkte stad, met een typisch stervormig grondplan gevormd door 7 bastions. Het was een belangrijke verdedigingsplaats met garnizoen tot de 19e eeuw. De vestingwerken zijn nu gedeeltelijk verdwenen, maar het grondplan is in de omliggende polders nog duidelijk zichtbaar vanop de toren van de Onze-Lieve-Vrouwekerk.

Hier werd ook Tijl Uilenspiegel geboren, de held uit de roman van Charles de Coster.

Wapenschild

Het wapenschild van Damme is keel, een faas van zilver, geladen met een springende hond van sabel. De vlag en het wapenschild van de stad vinden hun oorsprong in een legende. Damme heette vroeger Hondsdamme, dat eigenlijk van "honte" komt. Honte is een oud woord voor een modderig gebied aan een monding. Aan de verbastering tot "hond" werd achteraf een legende gehangen. De duivel zelf zou in de gedaante van een hond in Damme heel wat schrik aangejaagd hebben bij de bewoners. Na drie dagen vol gehuil ontstond er een storm die een bres in de dijk veroorzaakte. De dijkbouwers joegen op de hond, maakten hem af en stopten de bres dicht met het duivelse dier. De duivel en het oprukkende water waren verslagen, Damme was gered.

Kernen

De gemeente telt naast Damme-centrum nog de deelgemeentes Hoeke, Lapscheure, Moerkerke, Oostkerke, Sijsele en het dorp Vivenkapelle dat in 1977 door Sint-Kruis werd afgestaan. Verder is er nog de kern Den Hoorn (Sint-Rita) in Moerkerke.

#	Naam	Oppervlakte (km²)	Bevolking (01/01/2011)
I	Damme	11,61	683
II	Oostkerke	17,52	651
III	Hoeke	4,32	146
IV	Lapscheure	13,35	364
V   (VIII)	Moerkerke - Moerkerke - Den Hoorn	22,86	2.106
VI	Sijsele	16,89	5.210
VII	Vivenkapelle	3,07	605

De gemeente Damme grenst aan de volgende dorpen en gemeenten:

a. Middelburg (gemeente Maldegem) b. Maldegem, met gehucht Donk (gemeente Maldegem) c. Oedelem (gemeente Beernem) d. Sint-Kruis (stad Brugge) e. Koolkerke (stad Brugge) f. Dudzele (stad Brugge) g. Ramskapelle (gemeente Knokke-Heist) h. Westkapelle (gemeente Knokke-Heist) i. Sluis (Nederland)

Rustoord Sint-Jan

Het rustoord Sint-Jan in de Kerkstraat 33 te Damme, vroeger het Sint-Janshospitaal, is al enige tijd eigendom van het OCMW Damme. De oudste kern van het gebouw stamt uit ca. 1249 en werd gebouwd met toestemming van gravin Margaretha II van Vlaanderen. Het bevatte een ziekenzaal van ongeveer 250 m² en een kapel. Op 16 mei 2017 verkreeg de eigenaar toelating voor de uitvoering van handeling aan of in een beschermd erfgoed met als mededeling dat het gaat om de tijdelijke herinrichting van de middeleeuwse ziekenzaal in afwachting van de restauratie. Dit gedeelte van het Sint-Janshospitaal zal worden afgebroken en vervangen door een polyvalente zaal (390 m²), een nieuwe Dienst Toerisme en vier duplexappartementen (zie foto). Het hospitaal in Damme is ouder dan dat van Brugge.

Bezienswaardigheden

Zie Lijst van onroerend erfgoed in Damme voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

• Het middeleeuwse stadhuis, een mooi voorbeeld van Brabantse gotiek
• De middeleeuwse Onze-Lieve-Vrouw-Hemelvaartkerk met een complexe bouwgeschiedenis
• Het standbeeld van Jacob van Maerlant voor het stadhuis. Hij ligt begraven in een blinde zerk in de Onze-Lieve-Vrouwekerk. Niet hij zou er onder liggen, alleen zijn lijk, zo redeneerde hij.

• De Stadswallen van Damme, resterende stadsomwalling en natuurgebied.
• De Damse Vaart, afgelijnd met bomen, verbindt Brugge met Damme en loopt verder naar Sluis. Het werd onder Napoleon uitgegraven. De vaart heeft nu geen enkele economische betekenis meer. De boot Lamme Goedzak, naar een karakter uit de roman over Tijl Uilenspiegel, brengt toeristen van Brugge naar Damme. Wanneer de vaart in de winter dichtvriest, is het mogelijk van Brugge naar Sluis te schaatsen wat dan ook door vele toeristen wordt gedaan.
• Het Uilenspiegelmuseum brengt 5 eeuwen Uilenspiegel in beeld. Sinds de 17de eeuw heeft Damme een sterke Uilenspiegeltraditie. Als symbool van de Vlaamse volksziel, ontembare geus en fratsenmaker, dwaalde hij er met Nele en Lamme Goedzak rond. In het museum kan men aan de hand van kopieën van handschriften, 16de-eeuwse drukken, schilderijen, bibliofiele uitgaven, prenten, beeldhouwwerken, geplaatst in hun cultuurhistorische context, met deze verschillende gezichten van Uilenspiegel kennismaken.

Politiek

Structuur

Zetelverdeling gemeenteraad 2013-2018

De 21 zetels zijn bij de verkiezingen als volgt verdeeld:

██ CD&V: 17

██ N-VA: 4

Zie Lijst van burgemeesters van Damme voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De burgemeester van Damme van 2001 tot 1 mei 2014 was Dirk Bisschop. Na diens overlijden bij een auto-ongeval werd hij opgevolgd door partijgenoot en eerste schepen Joachim Coens.

2013-2018

CD&V heeft de meerderheid met 17 op 21 zetels.

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Partij	10-10-1976		10-10-1982		9-10-1988		9-10-1994		8-10-2000		8-10-2006		14-10-2012
Stemmen / Zetels	%	21	%	21	%	21	%	21	%	21	%	21	%	21
CVP1/CD&V2	66,361	17	57,71	12	56,181	13	64,431	17	64,041	15	69,32	16	69,292	17
N-VA	-		-		-		-		-		-		20,32	4
VU	6,24	0	-		-		5,98	0	-		-		-
OK-VLD	-		-		-		16,87	3	-		-		-
Open Vld	-		-		-		-		-		-		6,62	0
SP	8,99	1	-		9,7	1	-		-		-		-
Vlaams Blok1/Vlaams Belang2	-		-		-		3,091	0	6,321	0	8,172	1	-
OL	18,41	3	-		-		-		-		-		-
GBD	-		42,3	9	30,6	7	-		-		-		-
ONAFH.	-		-		3,51	0	-		-		-		-
GBD-SP	-		-		-		9,63	1	-		-		-
SAMEN	-		-		-		-		29,64	6	22,54	4	-
Samen Sterker	-		-		-		-		-		-		3,77	0
Totaal stemmen	6725		7233		7586		7774		8022		8278		8236
Opkomst %					97,83		95,06		94,53		96,19		94,13
Blanco en ongeldig %	1,77		3,87		3,56		3,7		4,19		3,84		3,72

De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt

Toerisme

Fietsroutes

• De stad ligt langs de fietsroutes van Den Helder naar Boulogne langs de Noordzeeroute
• De Vlaanderen Fietsroute kronkelt ook door Damme
• De Riante Polderroute verbindt Damme met Knokke
• De Maerlantroute loopt via Moerkerke naar Lapscheure en het overzetbootje over de Damse Vaart. Vandaar gaat het naar Sluis, Aardenburg, Middelburg, Maldegem en terug
• De Beverhoutsroute loopt van Beernem naar Brugge

Stedenband

• Damme (Duitsland)

Externe links

• Officiële website
• Geschiedenis van Damme

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties

  Vrije mediabestanden over Damme (Belgium) op Wikimedia Commons

	Gemeenten in de provincie West-Vlaanderen

51°15′0″N, 3°17′0″E