Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Athos: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
kGeen bewerkingssamenvatting
 
(50 tussenliggende versies door 3 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
{{Infobox schiereiland
| naam        = Athos <br/> ''Heilige Berg''
| kaart      = Mount Athos map red.png
| legenda    = Locatie Athos
| locatie    =
| land        = {{GR}}
| vlag        = [[Bestand:Flag of the Greek Orthodox Church.svg.png|150px]]
| vlagartikel = Vlag van de [[Grieks-orthodoxe Kerk]]
| wapen      =
| wapenartikel=
| provincie  = Autonome Monastieke Staat van de Heilige Berg
| regio      = <!-- administratief -->
| hoofdplaats = [[Karyes_(Athos)|Karyes]]
| km2        = 335.63
| omtrek      =
| lengte      = 8 km
| breedte    =
| hoogste punt= [[Athos_(berg)|Mount Athos]] (2.033 m)
| inwoners    = 1.811
| census      =
| postcode    =
| netnummer  =
| gebruik    =
| mapname    = <!---positiekaartnaam in combinatie met onderstaande coördinaten geeft kaart-->
| lat_deg    =
| lat_min    =
| lat_sec    =
| lat_dir    =
| lon_deg    =
| lon_min    =
| lon_sec    =
| lon_dir    =
| detailkaart = <!-- naam.jpg -->
| detailkaartbijschrift =
| image      = Mont Athos 3D version 1.gif
| caption    = Athos in 3D
| image1      =
| caption1    =
| www        =
}}
{{Zijbalk orthodoxie}}
{{Zijbalk orthodoxie}}
'''Berg Athos''' ([[Grieks]] Όρος Άθως, Οros Αthos) is de naam van een gebied en van de gelijknamige [[Athos (berg)|berg]] in het noordoosten van [[Griekenland]] waarop de monnikenrepubliek is gevestigd. Het gebied Athos bevindt zich op het derde en meest oostelijke schiereiland van [[Chalcidice]] in de Griekse landstreek [[Macedonië (Griekenland)|Macedonië]] en is een UNESCO-werelderfgoed.<ref>{{cite web|url=http://whc.unesco.org/en/list/454|title=Mount Athos|author=UNESCO World Heritage Centre|work=unesco.org}}</ref>
'''Berg Athos''' ([[Grieks]] Όρος Άθως, letterlijk: ''Berg'' Αthos) is een schiereiland in het noordoosten van [[Griekenland]], in de Griekse landstreek [[Macedonië (Griekenland)|Macedonië]]. Het schiereiland wordt bestuurd door de semiautonome staat [[Autonome Monastieke Staat van de Heilige Berg]]. Athos valt buiten het btw-gebied van de [[Europese Unie]] en er worden dan ook geen belastingen geheven. Het schiereiland valt onder het [[Oecumenisch patriarchaat van Constantinopel]] ([[Istanboel]]). Het behoord echter wel tot Griekenland, maar dankt zijn bijzondere status aan een speciaal grondwetsartikel. Athos is een van de schiereilanden die verbonden zijn aan het grotere schiereiland [[Chalkidiki]]. De andere schiereilanden naast Athos zijn [[Kassandra]] en [[Sithonia]]. De mondaine badplaats Ouranoupolis vormt de grensplaats met Athos, met vlak aan de grens een natuurreservaat.
<br>Athos heeft een oppervlakte van 335,637 km²,<ref>{{cite web|url=http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE/BUCKET/General/A1602_SAM01_DT_DC_00_2011_01_F_GR.pdf|format=PDF|title=Volks-en woningtelling 2011: Voorlopige uitslagen van het aantal inwoners (p. 10 Άγιο Όρος (Αυτοδιοίκητο)|language=Grieks}}</ref> is 45 km lang en 8 km breed. Op het zuidelijkste punt van het schiereiland bevindt zich de 2033 meter hoge [[Athos (berg)|berg Athos]].


Als ''Autonome Monastieke Staat van de Heilige Berg'' (Grieks: Αυτόνομη Μοναστική Πολιτεία Αγἰου Όρους, ''Aftonomi Monastiki Politia Agíou Orous''), heeft Athos een speciale status binnen Griekenland, en valt buiten het [[Belasting over de toegevoegde waarde|BTW-gebied]] van de [[Europese Unie]]. Ook wordt er geen belasting geheven. Athos valt onder het [[Oecumenisch patriarchaat van Constantinopel]] ([[Istanboel]]).
Athos is UNESCO-werelderfgoed.<ref>{{cite web|url=http://whc.unesco.org/en/list/454|title=Mount Athos|author=UNESCO World Heritage Centre|work=unesco.org}}</ref> Het aantal bewoners is slechts bij benadering aan te geven, daar veel buitenlanders die er wonen niet de Griekse nationaliteit bezitten en er geen volkstellingen gehouden worden op Athos. Verder wisselt de populatie van de kloosters sterk, sommige monniken blijven er hun hele leven, anderen slecht een korte of langere periode.


== Geografie ==
== Geografie ==
[[Bestand:Karta Athos.PNG|thumb|left|Plattegrond van Athos]]
Athos ligt ten zuidoosten van [[Thessaloniki]] en ten zuidwesten van [[Kavála (departement)|Kavála]] en het eiland [[Thasos]]. De hoofdstad en het bestuurlijke centrum van het schiereiland is [[Karyes (Athos)|Karyes]], gelegen in het midden van Athos, en is in de 9e eeuw gesticht. Het schiereiland heeft een oppervlakte van 335,63 km² en is 45 km lang en 8 km breed. Op het zuidelijkste punt van het schiereiland bevindt zich de 2033 meter hoge berg Athos, waaraan het schiereiland zijn naam dankt.
[[Bestand:Griekenland Athos 20041030 3895.jpg|thumb|left|De berg Athos vanuit de lucht]]


Athos ligt niet ver ten zuidoosten van [[Thessaloniki (stad)|Thessaloniki]] en ten zuidwesten van [[Kavála (departement)|Kavála]] en het eiland [[Thasos (eiland)|Thasos]]. De [[hoofdstad]] en het bestuurlijke centrum van het schiereiland Athos is [[Karyes (Athos)|Karyes]]. Dit ligt in het midden ervan, en is in de 9e eeuw n. Chr. gesticht.
==Bereikbaarheid ==
Om op Athos toegelaten te worden dient men in bezit te zijn van een pelgrimsvisum (''diamonitiria''). Bezoekers kunnen het schiereiland alleen per schip bereiken. Aan de westkant gaat een kleine veerboot van [[Ouranopolis]], wat aan de westkust van het noordelijk deel van het schiereiland ligt en geen deel uitmaakt van de monnikenrepubliek, naar de haven van Dafni. De veerboot legt onderweg aan bij verschillende kloosters. Vanaf Dafni vertrekken bussen naar Karyes. Aan de oostkant vertrekt men met de veerboot vanaf [[Ierissos]]. Alle bezoekers moeten beschikken over een speciaal vierdaags visum, een ''diamonitirion'' (Grieks: διαμονητήριον).


== Kloosters ==
*Zie verder: [[Essay:Reizen naar Athos|''Reizen naar Athos'']].
Op Athos wonen voornamelijk monniken, die hun leven volledig proberen te wijden aan God. De berg der stilte is voor hen de ideale plaats voor het leven in eenzaamheid en ascese. Verder wonen of verblijven er bouwvakkers, landarbeiders, politieagenten en onderzoekers.


Op Athos bevinden zich twintig [[klooster (gebouw)|kloosters]] van de [[Oecumenisch patriarchaat van Constantinopel|Orthodoxe Kerk]]. Ieder klooster heeft zijn eigen [[territorium (soeverein gebied)|territorium]]. Er zijn niet alleen [[Grieks-orthodoxe Kerk |Grieks-orthodoxe kloosters]], er is ook een [[Russisch-Orthodoxe Kerk|Russisch-Orthodox klooster]], een [[Bulgaars-Orthodoxe Kerk|Bulgaars-orthodox]] en een [[Servisch-Orthodoxe Kerk|Servisch-orthodox klooster]] ([[Hilandar]]). Ook zijn er skitis, dependances van kloosters, waar monniken wonen. Woonden er vroeger soms tienduizenden monniken op en rond de berg, in 2011 nog 1830. De kloosters waren vroeger alleen per schip of over smalle paden te bereiken, de laatste jaren zijn er (zand-)wegen aangelegd waarop gemotoriseerd verkeer rijdt. Dat heeft de natuur van Athos geen goed gedaan. Oude pelgrimspaden raken overwoekerd.
==Ontstaan==
De Byzantijnse keizer [[Constantijn IX Monomachos]] erkende Athos in 1046 als monnikenstaat, en vaardigde het voorschrift uit dat er geen ’baardlozen’, dus geen vrouwen of jongeren het schiereiland meer mochten betreden. Ook voor alle vrouwelijke dieren is Athos verboden gebied, uitgezonderd poezen en kippen. Katten worden namelijk gebruikt om de kloosters vrij van ongedierte te houden en de kippen zijn nodig voor de [[Eierdooier (kip)|eierdooiers]] die gebruikt worden om iconen te schilderen. Er woonden toen al eeuwenlang monniken op Athos.
Volgens de overleveringen zou Maria, de moeder van Christus, samen met de apostel Johannes op weg naar Cyprus zijn geweest toen een storm hen naar het schiereiland deed afdrijven. Eenmaal daar aangekomen zou zij de volgende woorden gesproken hebben: „Dit is voortaan mijn tuin en geen enkele andere vrouw zal hier ooit een voet zetten.” Een meer pragmatische visie is dat het voor de monniken een stuk makkelijker is zich geheel op hun devotie te richten zonder de aanwezigheid van vrouwen. Ook vrouwelijke dieren zoals koeien, geiten, paarden en lastdieren zouden hen te veel afhouden van hun religieuze verplichtingen.


Sommige kloosters zijn eeuwenoud, het laatste klooster is in de [[zestiende eeuw]] gesticht. Het oudste, nog bestaande klooster is [[Megísti Lavra]] (963).
==Afwijkende tijd en kalender==
Na de val van het [[Byzantijnse rijk]] in 1453, bleef men op Athos de [[juliaanse kalender]] gebruiken. Ook toen de Griekse staat in 1923 de [[gregoriaanse kalender]] in gebruik nam, hield men op Athos vast aan de vertrouwde juliaanse kalender. Hierdoor loopt Athos dertien dagen achter op de gregoriaanse kalender.


De Berg Athos staat op de werelderfgoedlijst van UNESCO en krijgt ook subsidie van de EU, voor herstel- en restauratiewerkzaamheden. Naast de kloosters zijn er ook kleine gemeenschappen (skites) van monniken. Andere monniken leven op Athos als kluizenaar, soms in grotten of spelonken. De bekendste skite is Agia Anna op de zuidwestkust van Athos.  
Ook wordt de [[Byzantijnse tijd|Byzantijnse tijdsindeling]] op Athos aangehouden. Echte Byzantijnse uren variëren in lengte, omdat de tijd tussen zonsopgang en zonsondergang in twaalf wordt gedeeld. Maar omdat men gewone mechanische horloges gebruikt waarop een etmaal ingedeeld is in twaalf uren van dezelfde lengte, zet men deze bij zonsopgang of zonsondergang op 0 uur, en past dit elke maand eens aan.<ref name=hamburg>http://www.hamburg-hram.de/de/tagesbuch/v-der-geschmack-von-brot-mit-quitte/435.html</ref> De uurtijd kan van klooster tot klooster ook verschillen naarmate het hoger op de berg of lager bij de zee ligt.<ref name=hamburg/> In het noordoosten van het schiereiland staan de wijzers van de klok op twaalf uur bij zonsopgang. Aan de andere kant van Athos staat de klok op twaalf uur bij zonsondergang.<ref>http://www.roughguides.com/destinations/europe/greece/the-northern-mainland/halkidhiki/mount-athos-the-monks-republic/mount-athos-time/</ref>


De Byzantijnse keizer [[Constantijn IX Monomachos]] heeft in 1046 het bestaan van Athos als monnikenstaat erkend en het voorschrift uitgevaardigd dat geen "baardlozen", dus geen vrouwen of jongeren Athos mochten betreden. Athos is ook voor vrouwelijke dieren, zoals koeien, geiten, paarden en lastdieren, verboden gebied, maar toch zijn er wel poezen en kippen aanwezig. Katten zijn namelijk nodig om de kloosters vrij van ongedierte te houden en voor het schilderen van iconen zijn eierdooiers en dus kippen noodzakelijk.
Bij zonsopgang worden de monniken in veel kloosters gewekt door een monnik die met een houten hamer op een ''[[tantalon]]'' (houten balk) slaat.


Om op Athos toegelaten te worden dient men in bezit te zijn van een pelgrimsvisum (diamonitiria). Voorts is het zo dat alleen personen van het mannelijke geslacht Athos mogen betreden. Orthodoxe jongetjes mogen onder begeleiding van hun vader Athos betreden, maar ze mogen er niet overnachten totdat ze achttien jaar oud zijn.
==De kloosters en skites==


Volgens de overleveringen zou Maria, de moeder van Christus, samen met de apostel Johannes op weg naar Cyprus zijn geweest toen een storm hen naar Athos deed afdrijven. Eenmaal daar aangekomen zou zij de volgende woorden gesproken hebben: "Dit is voortaan mijn tuin en geen enkele andere vrouw zal hier ooit een voet zetten." Ook vinden de monniken het makkelijker om zich geheel op hun devotie te richten zonder de aanwezigheid van vrouwen.
===De kloosters===
[[Bestand:Karta Athos.PNG|thumb|rechts|Plattegrond van Oros Athos met locaties van de kloosters]]
Op het schiereiland wonen voornamelijk monniken, die hun leven volledig proberen te wijden aan God. De berg der stilte is voor hen de ideale plaats voor het leven in eenzaamheid en [[ascese]]. Vroeger woonden er soms tienduizenden monniken op en rond de berg. Behalve monniken wonen of verblijven er bouwvakkers, landarbeiders, politieagenten en onderzoekers.


Mannelijke bezoekers kunnen het schiereiland alleen per schip bereiken. Aan de westkant gaat een kleine veerboot van [[Ouranopolis]] naar de haven van Dafni. De veerboot legt onderweg aan bij verschillende kloosters. Vanaf Dafni vertrekken bussen naar Karyes, het bestuurlijke centrum van Athos.  Aan de oostkant vertrekt men met de veerboot vanaf [[Ierissos]]. Alle bezoekers moeten beschikken over een speciaal vierdaags visum, dat via het Athos Consulaat in Thessaloniki kan worden aangevraagd en als "diamonitirion" (Grieks: διαμονητήριον) moet worden afgehaald in het Athosbureau in Ouranopolis. Per dag worden een beperkt aantal niet-orthodoxe bezoekers en ongeveer honderd orthodoxe pelgrims toegelaten.
Op Oros Athos bevinden zich twintig [[klooster (gebouw)|kloosters]] van de [[Oecumenisch patriarchaat van Constantinopel|Orthodoxe Kerk]]. Ieder klooster heeft zijn eigen [[territorium (soeverein gebied)|territorium]]. Er zijn niet alleen [[Grieks-Orthodoxe Kerk|Grieks-orthodoxe]] kloosters, er is ook een [[Russisch-Orthodoxe Kerk|Russisch-orthodox]] klooster, een [[Bulgaars-Orthodoxe Kerk|Bulgaars-orthodox]] en een [[Servisch-Orthodoxe Kerk|Servisch-orthodox]] klooster ([[Hilandar]]). Ook zijn er skitis, dependances van kloosters, waar monniken wonen. De kloosters waren vroeger alleen per schip of over smalle paden te bereiken, de laatste jaren zijn er (zand-)wegen aangelegd waarop gemotoriseerd verkeer rijdt. Dat heeft de natuur op het schiereiland geen goed gedaan. Oude pelgrimspaden raken overwoekerd.


==Afwijkende tijd en kalender==
Sommige kloosters zijn eeuwenoud, het laatste klooster is in de [[zestiende eeuw]] gesticht. Het oudste, nog bestaande klooster is het Megisti Lavra klooster.
Athos heeft na de val van het [[Byzantijnse rijk]] in 1453 de daar gebruikte [[juliaanse kalender]] aangehouden. Ook toen de Griekse staat de [[gregoriaanse kalender]] in 1923 begon te gebruiken, bleef men op Athos bij de vertrouwde juliaanse kalender. Hierdoor loopt Athos dertien dagen achter op de [[gregoriaanse kalender]]. Ook wordt de Byzantijnse tijd aangehouden, wat inhoudt dat zonsopgang als 'middernacht' wordt gezien.<ref>http://www.hamburg-hram.de/de/tagesbuch/v-der-geschmack-von-brot-mit-quitte/435.html</ref> In het noordoosten van het schiereiland staan de wijzers van de klok op twaalf uur bij zonsopgang. Aan de andere kant van Athos staat de klok op twaalf uur bij zonsondergang.<ref>http://www.roughguides.com/destinations/europe/greece/the-northern-mainland/halkidhiki/mount-athos-the-monks-republic/mount-athos-time/</ref>
De uren van de dag worden geteld vanaf zonsopgang. Hierdoor ontstaat een tijdsverschil met de Griekse tijd van enkele uren.
Bij zonsopgang worden de monniken in veel kloosters gewekt door een monnik die met een houten hamer op een ''tantalon'' (houten balk) slaat.


== Bestuur en organisatie ==
Oros Athos staat op de werelderfgoedlijst van UNESCO en krijgt ook subsidie van de EU, voor herstel- en restauratiewerkzaamheden. Naast de kloosters zijn er ook kleine geloofsgemeenschappen (skites) waar ook monniken leven. Verder leven er monniken als kluizenaar, soms in grotten of spelonken. De bekendste skite is [[Agia Anna]], op de zuidwestkust.
De Heilge Berg Athos wordt bestuurd door twee bestuurslichamen. De Heilige Gemeenschap (Grieks: Ιερά Κοινότητα, ''Iera Kinótita'') en de Heilige Administratie (Grieks: Ιερά Επιστασία, ''Iera Epistasia'').


== Bestuur ==
===De soevereine kloosters in volgorde van de Athonitische hiërarchie===
Het bestuursorgaan van Athos heet "de Heilige Gemeenschap" (Iera Kinótita) van de Berg Athos en heeft zijn zetel in [[Karyes (Athos)|Karyes]]. Het is samengesteld als een lichaam uit de twintig afgevaardigden van de onafhankelijke kloosters van de Berg Athos, die een vaste rangorde hebben waarvan het Megisti Lavra het eerste klooster is; overeenstemmend met de Griekse grondwet (Artikel 105)<ref>[http://www.hri.org/docs/syntagma/artcl120.html#A105 Griekse grondwet] (Engelse vertaling)</ref> en het decreet van de Berg Athos van 16 september 1926. Het is het centrale bestuurslichaam van de Athonitische staat, dat twee keer per week bijeenkomt en in een buitengewone zitting wanneer dit nodig is. Bijeenkomsten worden geleid door de Protos (Grieks: Πρώτος, "Eerste"). De gouverneur, de officiële vertegenwoordiger van de Griekse staat, mag op uitnodiging deelnemen aan de zittingen. De Heilige Gemeenschap heeft jurisdictie over Athonitische zaken over het gehele schiereiland. Ze is verantwoordelijk voor maatregelen van algemene aard en voor de goede werking van het Athonitische bestuur. Ze keurt de interne regelingen en het huishoudelijk reglement van de heilige kloosters goed en vormt tevens een rechterlijke instantie in eerste aanleg en in hoger beroep.
*Het omliggende grondgebied van de kloosters vormt tevens de geografische indeling van Athos.
Gedurende haar zittingsperiode, die één jaar duurt, nemen de leden van de Heilige Gemeenschap ook deel aan ceremonies om officiële kerkelijke hoogwaardigheidsbekleders te verwelkomen in Karyes. Bij besluit van de Heilige Gemeenschap zitten haar leden in vertegenwoordigingen die opgericht zijn om de Athonitische staat te vertegenwoordigen in verschillende aangelegenheden tussen de Berg Athos en de civiele en kerkelijke autoriteiten.
{{clearleft}}
== Heilige Administratie ==
De Heilige Administratie (Ierá Epistasia) vormt de uitvoerende autoriteit van de Heilige Gemeenschap van de berg Athos en heeft vier leden. De twintig kloosters zijn onderverdeeld in vijf groepen van vier, door roulatie hebben vertegenwoordigers van elke groep uitgaande van de Heilige Epistasia eens per vijf jaar zitting. De Epistatis (promotor) van het eerste klooster op de ranglijst heet de "Protepistatis". Hij is de voorzitter van de Heilige Administratie en fungeert als [[primus inter pares]].
De Heilige Administratie behandelt en voert de correspondentie van de Heilige Gemeenschap. Het zegel van de Heilige Gemeenschap is verdeeld in vier delen (een voor elke Epistatis). Daarnaast beheert zij het Gemeenschappelijk Fonds in overeenstemming met de bestellingen van de Heilige Gemeenschap en is belast met de schoonmaak, goede orde en de goede werking van de markt in Karyes, ze is belast met de algemene taken van een gemeente en een departementale raad.
==De kloosters==
De soevereine kloosters, in volgorde van de de athoniet-hiërarchie:


<center>
#Het [[Megisti Lavra]] klooster, het grootste en oudste klooster op het schiereiland Athos.
{| class="wikitable" style="text-align:center"
#Het [[Vatopediouklooster|Vatopedi]] klooster, gebouwd in de tweede helft van de 10e eeuw door drie monniken, Athanasius, Nicholas en Antonius,van Adrianople.
|-
#Het [[Iviron]] klooster
![[Great Lavra (Athos)|Great Lavra monastery]]
#Het [[Hilandarklooster|Hilandark]] klooster, een Servisch-orthodoxe klooster gesticht door de heilige St. Sava.
![[Vatopedi monastery]]
#Het [[Dionysiou]] klooster
![[Iviron monastery]]
#Het [[Koutouloumousiou]] klooster
![[Helandariou monastery]]
#Het [[Pantokratoros]] klooster
![[Dionysiou monastery]]
#Het [[Xiropotamouk]] klooster
|-
#Het [[Zografou]] klooster
|Μεγίστη Λαύρα
#Het [[Dochiariou]] klooster
|Βατοπέδι
#Het [[Karakalou]] klooster
|Ιβήρων<br />ივერთა მონასტერი
#Het [[Filotheou]] kloster
|Χιλανδαρίου<br />Хиландар
#Het [[Simonopetra]] klooster, gesticht in de 13e eeuw door Simon van Athos.
|Διονυσίου
#Het [[Agiou-Pavlou]] klooster
|-
#Het [[Stavronitika]] klooster
|[[Bestand:Megistis Lavaj.pg.jpg|170px]]
#Het [[Xenofontos]] klooster
|[[File:Vatopedi 3.jpg|170px]]
#Het [[Osiou-Grigoriou]] klooster
|[[File:Iviron monastery.JPG|170px]]
#Het [[Esfigmenou]] klooster
|[[File:Hilandar Klooster.jpg|170px]]
#Het [[Agiou-Panteleimonos]] klooster
|[[File:07Athos St Dionysius01.jpg|170px]]
#Het [[Konstamonitou]] klooster
|-
![[Koutloumousiou monastery]]
![[Pantokratoros monastery]]
![[Xiropotamou monastery]]
![[Zograf Monastery|Zografou monastery]]
![[Docheiariou monastery]]
|-
|Κουτλουμούσι
|Παντοκράτορος
|Ξηροποτάμου
|Ζωγράφου<br />Зограф
|Δοχειαρίου
|-
|[[File:Koutloumousiou 2.jpg|170px]]
|[[File:Pantokratoros 1.jpg|170px]]
|[[File:Xeropotamou 6.jpg|170px]]
|[[File:Zograf Monastery.jpg|170px]]
|[[File:Athos 1.jpg|170px]]
|-
![[Karakalou monastery]]
![[Filotheou monastery]]
![[Simonopetra monastery|Simonos Petras monastery]]
![[Agiou Pavlou monastery]]
![[Stavronikita monastery]]
|-
|Καρακάλλου
|Φιλοθέου
|Σίμωνος Πέτρα
|Αγίου Παύλου
|Σταυρονικήτα
|-
|[[File:Karakallou.jpg|170px]]
|[[File:Mount Athos- Monastery Filotheou and sea.tif|170px]]
|[[Bestand:Simonopetra klooster.jpg|170px]]
|[[File:Athos Agiou-Pavlou 1998 1.jpg|170px]]
|[[File:Stavronikita Aug2006.jpg|170px]]
|-
![[Xenophontos monastery]]
![[Osiou Grigoriou monastery]]
![[Esphigmenou monastery]]
![[Agiou Panteleimonos monastery]]
![[Konstamonitou monastery]]
|-
|Ξενοφώντος
|Οσίου Γρηγορίου
|Εσφιγμένου
|Αγίου Παντελεήμονος<br />Пантелеймонов
|Κωνσταμονίτου
|-
|[[File:Athos-xenophontos.jpg|170px]]
|[[File:Klooster Athos 1.jpg|170px]]
|[[File:Esphigmenou monastery 2006.jpg|170px]]
|[[File:Athos 7.jpg|170px]]
|[[File:Konstamonitou monastery.jpg|170px]]
|}
</center>


==De skiti==
===De skites===
Een σκήτη (''skiti''; meervoud σκήτες: ''skites'') is een leef- en werkgemeenschap van orthodoxe monniken wat bij een bepaald klooster hoort.
*Een σκήτη (''skiti''; meervoud σκήτες: ''skites'') is een leef- en werkgemeenschap van orthodoxe monniken die bij een bepaald klooster hoort.
In vroegere tijden waren de ''skiti'' verschillend georganiseerd. Er waren [[Cenobiet|cenobitische]] ''skiti'' en [[Idioritmisch kloosterleven|idioritmische]] ''skiti''. Tegenwoordig zijn alle skites cenobitisch. Er zijn twaalf officiële skites, en sommige zijn zo groot als een dorp.


In vroegere tijden waren de ''skiti'' verschillend georganiseerd. Er waren [[cenobitium|cenobitische]] ''skiti'' en [[idioritmisch|Idioritmische]] ''sketi''. Tegenwoordig zijn alle "sketes" cenobitisch. Er zijn 12 officiële ''sketes", sommige zijn zo groot als een dorp.
*[[Skiti Agias Annas|Agia Anna]] Αγίας Άννας, behoort bij het Megisti Lavra klooster.
<center>
* [[Skiti Kafsokalyvíon|Kafsokalyvíon]] of Agias Triados Καυσοκαλυβίων of Αγίας Τριάδος behoort bij het Megisti Lavra klooster.
*[[Prodromos (Mount Athos)|Timiou Prodromou]] Τιμίου Προδρόμου, behoort bij het Megisti Lavra klooster, Roemeens.
*[[Skiti Agiou Andrea|Agiou Andrea]] Αγίου Ανδρέα, behoort bij het Vatopediou klooster. (Ook bekend als Saray (Σαράι)
*[[Skiti Agiou Dimitriou|Agiou Dimitriou]] Αγίου Δημητρίου behoort bij het Vatopediou klooster.
*[[Skiti Timiou Prodromou Iviron|Timiou Prodromou Iviron]] Τιμίου Προδρόμου Ιβήρων behoort bij het Iviron klooster.
*[[Skiti Agiou Panteleimonos|Agiou Panteleimonos]] Αγίου Παντελεήμονος, behoort bij het Koutloumousiou klooster.
*[[Skiti Profiti Ilia|Profiti Ilia]] Προφήτη Ηλία, behoort bij het Pantokratoros klooster.
*[[New Skete (Mount Athos)|Nea Skiti]]of theotokou Νέα Σκήτη of Θεοτόκου, behoort bij het Agiou Pavlou klooster.
*[[Lakkoskiti]] of Agiou Dimitriou tou Lakkou Λακκοσκήτη of Αγίου Δημητρίου του Λάκκου, behoort bij het Agiou Pavlou klooster. (Roemeens)
*[[Skiti Evangelismou tis Theotokou|Evangelismou tis Theotokou]] Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, Behoort bij het Xenophontos klooster.
*[[Skiti Bogoroditsa|Bogoroditsa]] Βογορόδιτσα, Богородица, behoort bij het Agiou Panteleimonos klooster. (Russisch)


</center>
==Vrouwen op Athos==
<center>
Ondanks het verbod zijn er terdege in de loop der jaren vrouwen op Athos geweest. In 2008 zijn vijf Moldaviërs, waarvan vier vrouwen en een man, per ongeluk op Athos terecht gekomen.
{| class="wikitable"
<br>Verschillende vrouwelijke  Europarlementariërs hebben tevergeefs zich beklaagd over het feit dat het verbod dat vrouwen Athos niet mogen betreden in strijd is met de Europese regelgeving.
|-
! Skiti / Σκήτη
! Behoord tot:
! Opmerking
|-
| [[Skiti Agias Annas|Agia Anna]]
Αγίας Άννας
| Megisti Lavra
|-
| Agias Triados or [[Skiti Kafsokalyvíon|Kafsokalyvíon]]
Αγίας Τριάδος ή Καυσοκαλυβίων
| Megisti Lavra
|-
| [[Prodromos (Mount Athos)|Timiou Prodromou]]
Τιμίου Προδρόμου
| Megisti Lavra
| Roemeens
|-
| [[Skiti Agiou Andrea|Agiou Andrea]]
Αγίου Ανδρέα
| Vatopediou
| Ook bekend als Saray (Σαράι)
|-
| [[Skiti Agiou Dimitriou|Agiou Dimitriou]]
Αγίου Δημητρίου
| Vatopediou
|-
| [[Skiti Timiou Prodromou Iviron|Timiou Prodromou Iviron]]
Τιμίου Προδρόμου Ιβήρων
| Iviron
|-
| [[Skiti Agiou Panteleimonos|Agiou Panteleimonos]]
Αγίου Παντελεήμονος
| Koutloumousiou
|-
| [[Skiti Profiti Ilia|Profiti Ilia]]
Προφήτη Ηλία
| koinobitisch
| Pantokratoros
|-
| Theotokou or [[New Skete (Mount Athos)|Nea Skiti]]
Θεοτόκου ή Νέα Σκήτη
| Agiou Pavlou
|-
| Agiou Dimitriou tou Lakkou or [[Lakkoskiti]]
Αγίου Δημητρίου του Λάκκου ή Λακκοσκήτη
| Agiou Pavlou
|Roemeens
|-
| [[Skiti Evangelismou tis Theotokou|Evangelismou tis Theotokou]]
Ευαγγελισμού της Θεοτόκου
| Xenophontos
|-
| [[Skiti Bogoroditsa|Bogoroditsa]]
Βογορόδιτσα


Богородица
==Berg ==
| Agiou Panteleimonos
Het schiereiland dankt zijn naam aan zijn berg ’Athos’, die staat op het zuidelijk deel van het schiereiland en een hoogte van 2.033 meter heeft. Volgens de [[Griekse mythologie]] is de berg ontstaan door een gevecht tussen [[Athos (gigant)|Athos]] en [[Poseidon (god)|Poseidon]]. Een van beiden wierp een enorme rots naar de ander, die op het schiereiland terechtkwam, wat de berg Athos vormde.
| Russisch
|}
</center>


==De berg Athos==
[[Vitruvius (architect)|Vitruvius]] vermeldt een bijzonder voorstel van [[Dinocrates]] aan [[Alexander de Grote]].<ref>Vitruvius, ''[[De architectura]]'', inleiding tot boek II</ref> De uit [[Rodos (eiland)|Rhodos]] afkomstige architect wilde de ganse berg omvormen tot de beeltenis van een man (Alexander), met in zijn linkerhand een uitgestrekte stad en in zijn rechterhand een grote schaal waarin alle bergstromen zich zouden verzamelen om vandaar in de zee te storten. Nog volgens Vitruvius was Alexander ingenomen met het plan maar zag hij ervan af omdat hij de grond niet vruchtbaar genoeg achtte om een stad te onderhouden.
De berg 'Athos heeft  een hoogte van 2033 meter  Volgens de [[Griekse mythologie]] is de berg ontstaan door een gevecht tussen [[Athos (gigant)|Athos]] en [[Poseidon (god)|Poseidon]].


===Plan voor reuzensculptuur===
Op de bergtop staat een kapel, een redelijk zware voettocht voert vanaf de waterkant naar boven en een groot deel van het jaar ligt er sneeuw op de top.
[[Vitruvius (architect)|Vitruvius]] vermeldt een bijzonder voorstel van [[Dinocrates]] aan [[Alexander de Grote]].<ref>''[[De architectura]]'', inleiding tot boek II</ref> De uit [[Rodos (eiland)|Rhodos]] afkomstige architect wilde de ganse berg omvormen tot de beeltenis van een man (Alexander), met in zijn linkerhand een uitgestrekte stad en in zijn rechterhand een grote schaal waarin alle bergstromen zich zouden verzamelen om vandaar in de zee te storten. Nog volgens Vitruvius was Alexander ingenomen met het plan maar zag hij ervan af omdat hij de grond niet vruchtbaar genoeg achtte om een stad te onderhouden.
{{Appendix|2=
 
{{References}}
== Externe links ==
----
* [http://www.mountathos.gr/active.aspx?mode=en Website over de Heilige Berg Athos]
* [https://www.scribd.com/document/98901663/Athos-de-berg-van-stilte Athos, de berg van de stilte]
* [http://www.inathos.gr/athos/en/ Kloosters op de Athos]
{{Commonscat|Mount Athos}}
{{Commonscat|Mount Athos}}
{{wikivoyage|Athos}}
}}
==Verwijzingen==
* August Thiry, ''Ketters op de Heilige Berg'', literaire Athosgids in het reisboek Grieks Vuur - Leuven, Davidsfonds, 2001.
* Koert ter Veen, ''Athos; monnikeneiland'', Soesterberg, Aspekt, 2001


{{Appendix}}
{{Coor title dms|40|09|26|N|24|19|35|E|type:mountain_region:GR}}
{{Coor title dms|40|09|26|N|24|19|35|E|type:mountain_region:GR}}
[[Categorie:Athos| ]]
[[Categorie:Athos| ]]
[[Categorie:Werelderfgoed in Griekenland]]
[[Categorie:Werelderfgoed in Griekenland]]

Huidige versie van 30 jun 2018 om 13:15

Dit artikel past in de serie over de
Orthodoxie

Ook bekend als
"Oosters christendom"

Orthodoxie

De belangrijkste concilies
Nicaea I
Constantinopel I
Efeze
Chalcedon
Constantinopel II
Constantinopel III
Nicaea II

Theologie
Athanasius
Basilius de Grote
Johannes Chrysostomus
Efrem de Syriër
Gregorius van Nazianze
Gregorius van Nyssa

Patriarchaten
Constantinopel
Alexandrië
Antiochië
Jeruzalem
Moskou
Servië
Roemenië
Bulgarije
Georgië

Autocefale Kerken
Griekenland
Cyprus
Polen
Albanië
Tsjechië en Slowakije

Tradities
Oriëntaals-Orthodoxe Kerken
Oosters-Orthodoxe Kerk
Syrisch christendom

Liturgie
Alexandrijnse liturgie
Antiocheense liturgie
Byzantijnse liturgie
Chaldeeuwse liturgie
Iconenverering

Personen
Patriarch
Pope
Katholikos

Kerkinterieur
Icoon
Iconostase

Liturgische gewaden
Phelonion
Epitrachelion · Podriaznik
Zona · orarion

Berg Athos (Grieks Όρος Άθως, letterlijk: Berg Αthos) is een schiereiland in het noordoosten van Griekenland, in de Griekse landstreek Macedonië. Het schiereiland wordt bestuurd door de semiautonome staat Autonome Monastieke Staat van de Heilige Berg. Athos valt buiten het btw-gebied van de Europese Unie en er worden dan ook geen belastingen geheven. Het schiereiland valt onder het Oecumenisch patriarchaat van Constantinopel (Istanboel). Het behoord echter wel tot Griekenland, maar dankt zijn bijzondere status aan een speciaal grondwetsartikel. Athos is een van de schiereilanden die verbonden zijn aan het grotere schiereiland Chalkidiki. De andere schiereilanden naast Athos zijn Kassandra en Sithonia. De mondaine badplaats Ouranoupolis vormt de grensplaats met Athos, met vlak aan de grens een natuurreservaat.

Athos is UNESCO-werelderfgoed.[1] Het aantal bewoners is slechts bij benadering aan te geven, daar veel buitenlanders die er wonen niet de Griekse nationaliteit bezitten en er geen volkstellingen gehouden worden op Athos. Verder wisselt de populatie van de kloosters sterk, sommige monniken blijven er hun hele leven, anderen slecht een korte of langere periode.

Geografie

Athos ligt ten zuidoosten van Thessaloniki en ten zuidwesten van Kavála en het eiland Thasos. De hoofdstad en het bestuurlijke centrum van het schiereiland is Karyes, gelegen in het midden van Athos, en is in de 9e eeuw gesticht. Het schiereiland heeft een oppervlakte van 335,63 km² en is 45 km lang en 8 km breed. Op het zuidelijkste punt van het schiereiland bevindt zich de 2033 meter hoge berg Athos, waaraan het schiereiland zijn naam dankt.

Bereikbaarheid

Om op Athos toegelaten te worden dient men in bezit te zijn van een pelgrimsvisum (diamonitiria). Bezoekers kunnen het schiereiland alleen per schip bereiken. Aan de westkant gaat een kleine veerboot van Ouranopolis, wat aan de westkust van het noordelijk deel van het schiereiland ligt en geen deel uitmaakt van de monnikenrepubliek, naar de haven van Dafni. De veerboot legt onderweg aan bij verschillende kloosters. Vanaf Dafni vertrekken bussen naar Karyes. Aan de oostkant vertrekt men met de veerboot vanaf Ierissos. Alle bezoekers moeten beschikken over een speciaal vierdaags visum, een diamonitirion (Grieks: διαμονητήριον).

Ontstaan

De Byzantijnse keizer Constantijn IX Monomachos erkende Athos in 1046 als monnikenstaat, en vaardigde het voorschrift uit dat er geen ’baardlozen’, dus geen vrouwen of jongeren het schiereiland meer mochten betreden. Ook voor alle vrouwelijke dieren is Athos verboden gebied, uitgezonderd poezen en kippen. Katten worden namelijk gebruikt om de kloosters vrij van ongedierte te houden en de kippen zijn nodig voor de eierdooiers die gebruikt worden om iconen te schilderen. Er woonden toen al eeuwenlang monniken op Athos. Volgens de overleveringen zou Maria, de moeder van Christus, samen met de apostel Johannes op weg naar Cyprus zijn geweest toen een storm hen naar het schiereiland deed afdrijven. Eenmaal daar aangekomen zou zij de volgende woorden gesproken hebben: „Dit is voortaan mijn tuin en geen enkele andere vrouw zal hier ooit een voet zetten.” Een meer pragmatische visie is dat het voor de monniken een stuk makkelijker is zich geheel op hun devotie te richten zonder de aanwezigheid van vrouwen. Ook vrouwelijke dieren zoals koeien, geiten, paarden en lastdieren zouden hen te veel afhouden van hun religieuze verplichtingen.

Afwijkende tijd en kalender

Na de val van het Byzantijnse rijk in 1453, bleef men op Athos de juliaanse kalender gebruiken. Ook toen de Griekse staat in 1923 de gregoriaanse kalender in gebruik nam, hield men op Athos vast aan de vertrouwde juliaanse kalender. Hierdoor loopt Athos dertien dagen achter op de gregoriaanse kalender.

Ook wordt de Byzantijnse tijdsindeling op Athos aangehouden. Echte Byzantijnse uren variëren in lengte, omdat de tijd tussen zonsopgang en zonsondergang in twaalf wordt gedeeld. Maar omdat men gewone mechanische horloges gebruikt waarop een etmaal ingedeeld is in twaalf uren van dezelfde lengte, zet men deze bij zonsopgang of zonsondergang op 0 uur, en past dit elke maand eens aan.[2] De uurtijd kan van klooster tot klooster ook verschillen naarmate het hoger op de berg of lager bij de zee ligt.[2] In het noordoosten van het schiereiland staan de wijzers van de klok op twaalf uur bij zonsopgang. Aan de andere kant van Athos staat de klok op twaalf uur bij zonsondergang.[3]

Bij zonsopgang worden de monniken in veel kloosters gewekt door een monnik die met een houten hamer op een tantalon (houten balk) slaat.

De kloosters en skites

De kloosters

Plattegrond van Oros Athos met locaties van de kloosters

Op het schiereiland wonen voornamelijk monniken, die hun leven volledig proberen te wijden aan God. De berg der stilte is voor hen de ideale plaats voor het leven in eenzaamheid en ascese. Vroeger woonden er soms tienduizenden monniken op en rond de berg. Behalve monniken wonen of verblijven er bouwvakkers, landarbeiders, politieagenten en onderzoekers.

Op Oros Athos bevinden zich twintig kloosters van de Orthodoxe Kerk. Ieder klooster heeft zijn eigen territorium. Er zijn niet alleen Grieks-orthodoxe kloosters, er is ook een Russisch-orthodox klooster, een Bulgaars-orthodox en een Servisch-orthodox klooster (Hilandar). Ook zijn er skitis, dependances van kloosters, waar monniken wonen. De kloosters waren vroeger alleen per schip of over smalle paden te bereiken, de laatste jaren zijn er (zand-)wegen aangelegd waarop gemotoriseerd verkeer rijdt. Dat heeft de natuur op het schiereiland geen goed gedaan. Oude pelgrimspaden raken overwoekerd.

Sommige kloosters zijn eeuwenoud, het laatste klooster is in de zestiende eeuw gesticht. Het oudste, nog bestaande klooster is het Megisti Lavra klooster.

Oros Athos staat op de werelderfgoedlijst van UNESCO en krijgt ook subsidie van de EU, voor herstel- en restauratiewerkzaamheden. Naast de kloosters zijn er ook kleine geloofsgemeenschappen (skites) waar ook monniken leven. Verder leven er monniken als kluizenaar, soms in grotten of spelonken. De bekendste skite is Agia Anna, op de zuidwestkust.

De soevereine kloosters in volgorde van de Athonitische hiërarchie

  • Het omliggende grondgebied van de kloosters vormt tevens de geografische indeling van Athos.
  1. Het Megisti Lavra klooster, het grootste en oudste klooster op het schiereiland Athos.
  2. Het Vatopedi klooster, gebouwd in de tweede helft van de 10e eeuw door drie monniken, Athanasius, Nicholas en Antonius,van Adrianople.
  3. Het Iviron klooster
  4. Het Hilandark klooster, een Servisch-orthodoxe klooster gesticht door de heilige St. Sava.
  5. Het Dionysiou klooster
  6. Het Koutouloumousiou klooster
  7. Het Pantokratoros klooster
  8. Het Xiropotamouk klooster
  9. Het Zografou klooster
  10. Het Dochiariou klooster
  11. Het Karakalou klooster
  12. Het Filotheou kloster
  13. Het Simonopetra klooster, gesticht in de 13e eeuw door Simon van Athos.
  14. Het Agiou-Pavlou klooster
  15. Het Stavronitika klooster
  16. Het Xenofontos klooster
  17. Het Osiou-Grigoriou klooster
  18. Het Esfigmenou klooster
  19. Het Agiou-Panteleimonos klooster
  20. Het Konstamonitou klooster

De skites

  • Een σκήτη (skiti; meervoud σκήτες: skites) is een leef- en werkgemeenschap van orthodoxe monniken die bij een bepaald klooster hoort.

In vroegere tijden waren de skiti verschillend georganiseerd. Er waren cenobitische skiti en idioritmische skiti. Tegenwoordig zijn alle skites cenobitisch. Er zijn twaalf officiële skites, en sommige zijn zo groot als een dorp.

  • Agia Anna Αγίας Άννας, behoort bij het Megisti Lavra klooster.
  • Kafsokalyvíon of Agias Triados Καυσοκαλυβίων of Αγίας Τριάδος behoort bij het Megisti Lavra klooster.
  • Timiou Prodromou Τιμίου Προδρόμου, behoort bij het Megisti Lavra klooster, Roemeens.
  • Agiou Andrea Αγίου Ανδρέα, behoort bij het Vatopediou klooster. (Ook bekend als Saray (Σαράι)
  • Agiou Dimitriou Αγίου Δημητρίου behoort bij het Vatopediou klooster.
  • Timiou Prodromou Iviron Τιμίου Προδρόμου Ιβήρων behoort bij het Iviron klooster.
  • Agiou Panteleimonos Αγίου Παντελεήμονος, behoort bij het Koutloumousiou klooster.
  • Profiti Ilia Προφήτη Ηλία, behoort bij het Pantokratoros klooster.
  • Nea Skitiof theotokou Νέα Σκήτη of Θεοτόκου, behoort bij het Agiou Pavlou klooster.
  • Lakkoskiti of Agiou Dimitriou tou Lakkou Λακκοσκήτη of Αγίου Δημητρίου του Λάκκου, behoort bij het Agiou Pavlou klooster. (Roemeens)
  • Evangelismou tis Theotokou Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, Behoort bij het Xenophontos klooster.
  • Bogoroditsa Βογορόδιτσα, Богородица, behoort bij het Agiou Panteleimonos klooster. (Russisch)

Vrouwen op Athos

Ondanks het verbod zijn er terdege in de loop der jaren vrouwen op Athos geweest. In 2008 zijn vijf Moldaviërs, waarvan vier vrouwen en een man, per ongeluk op Athos terecht gekomen.
Verschillende vrouwelijke Europarlementariërs hebben tevergeefs zich beklaagd over het feit dat het verbod dat vrouwen Athos niet mogen betreden in strijd is met de Europese regelgeving.

Berg

Het schiereiland dankt zijn naam aan zijn berg ’Athos’, die staat op het zuidelijk deel van het schiereiland en een hoogte van 2.033 meter heeft. Volgens de Griekse mythologie is de berg ontstaan door een gevecht tussen Athos en Poseidon. Een van beiden wierp een enorme rots naar de ander, die op het schiereiland terechtkwam, wat de berg Athos vormde.

Vitruvius vermeldt een bijzonder voorstel van Dinocrates aan Alexander de Grote.[4] De uit Rhodos afkomstige architect wilde de ganse berg omvormen tot de beeltenis van een man (Alexander), met in zijn linkerhand een uitgestrekte stad en in zijn rechterhand een grote schaal waarin alle bergstromen zich zouden verzamelen om vandaar in de zee te storten. Nog volgens Vitruvius was Alexander ingenomen met het plan maar zag hij ervan af omdat hij de grond niet vruchtbaar genoeg achtte om een stad te onderhouden.

Op de bergtop staat een kapel, een redelijk zware voettocht voert vanaf de waterkant naar boven en een groot deel van het jaar ligt er sneeuw op de top.

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties
rel=nofollow

Wikimedia Commons  Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Mount Athos op Wikimedia Commons.

rel=nofollow
rel=nofollow
40°09′26″N, 24°19′35″E