Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Andrée De Jongh: verschil tussen versies
Geen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
| (Een tussenliggende versie door een andere gebruiker niet weergegeven) | |||
| Regel 20: | Regel 20: | ||
Op 15 januari [[1943]] viel de Gestapo de boerderij binnen van Francia te Urrugne, de laatste pleisterplaats voor de grote overtocht. Dédée wachtte op het begin van haar 25ste overtocht door de Pyreneeën, die ze begeleidde. Ze werd opgepakt samen met zeven andere medewerkers en onderduikers. Op dat ogenblik hadden reeds 118 mensen veilig de overtocht gemaakt waarvan 80 vliegeniers. Dédée werd vooraleer ze naar de kampen ging, opgesloten in kleine gevangenissen, zoals in [[Bayonne (Frankrijk)|Bayonne]] waar ze voortdurend ondervraagd en [[foltering|gefolterd]] werd door de Gestapo. | Op 15 januari [[1943]] viel de Gestapo de boerderij binnen van Francia te Urrugne, de laatste pleisterplaats voor de grote overtocht. Dédée wachtte op het begin van haar 25ste overtocht door de Pyreneeën, die ze begeleidde. Ze werd opgepakt samen met zeven andere medewerkers en onderduikers. Op dat ogenblik hadden reeds 118 mensen veilig de overtocht gemaakt waarvan 80 vliegeniers. Dédée werd vooraleer ze naar de kampen ging, opgesloten in kleine gevangenissen, zoals in [[Bayonne (Frankrijk)|Bayonne]] waar ze voortdurend ondervraagd en [[foltering|gefolterd]] werd door de Gestapo. | ||
Op 1 augustus [[1943]] werd Dédée naar [[Duitsland]] gedeporteerd als [[Nacht und Nebel]]-gevangene. Na een tijd te hebben doorgebracht in het [[KZ Ravensbrück]], werd ze overgeplaatst naar [[KZ Mauthausen]]. [[Francia Usandizaga]] kwam om in het concentratiekamp (KZ) Ravensbrück. De vader van Dédée werd gefusilleerd op de Mont Valérien. | Op 1 augustus [[1943]] werd Dédée naar [[Duitsland]] gedeporteerd als [[Nacht und Nebel]]-gevangene. Na een tijd te hebben doorgebracht in het [[KZ Ravensbrück]], werd ze overgeplaatst naar [[KZ Mauthausen]]. [[Francia Usandizaga]] kwam om in het concentratiekamp (KZ) Ravensbrück. De vader van Dédée werd gefusilleerd op de [[Mont Valérien]]. | ||
Dédée overleefde de twee jaren in de [[concentratiekamp]]en en werd na een akkoord tussen [[Heinrich Himmler]] en [[Graaf (titel)|graaf]] [[Folke Bernadotte]], de neef van de [[Zweed]]se koning en vicepresident van het Zweedse [[Rode Kruis]], samen met nog 800 andere vrouwelijke gevangenen op 22 april [[1945]] vrijgelaten. | Dédée overleefde de twee jaren in de [[concentratiekamp]]en en werd na een akkoord tussen [[Heinrich Himmler]] en [[Graaf (titel)|graaf]] [[Folke Bernadotte]], de neef van de [[Zweed]]se koning en vicepresident van het Zweedse [[Rode Kruis]], samen met nog 800 andere vrouwelijke gevangenen op 22 april [[1945]] vrijgelaten. | ||
| Regel 30: | Regel 30: | ||
Zij kreeg de honoraire rang van luitenant-kolonel in het [[Defensie van België|Belgisch leger]]. | Zij kreeg de honoraire rang van luitenant-kolonel in het [[Defensie van België|Belgisch leger]]. | ||
In 1985 werd ze opgenomen in de [[adelstand]] met de titel van [[gravin]]. Ze koos | In 1985 werd ze opgenomen in de [[adelstand]] met de titel van [[gravin]]. Ze koos als wapenspreuk ''Servitio libertatis''. Ze werd eveneens doctor honoris causa van de [[Katholieke Universiteit Leuven]]. | ||
Andrée De Jongh werd uitgebreid herdacht in het boek van Marie-Pierre d’Udekem d’Acoz-Verhaegen, ''Voor Koning en Vaderland. De Belgische adel in het Verzet'' (2003). | |||
{{Bron|bronvermelding= | {{Bron|bronvermelding= | ||
| Regel 40: | Regel 40: | ||
* {{fr}} {{aut|[[Y. W. Delzenne]]}} & {{aut|[[J. Houyoux]]}}, ''Le nouveau dictionnaire des Belges'', Brussel, 1998, blz. 146. | * {{fr}} {{aut|[[Y. W. Delzenne]]}} & {{aut|[[J. Houyoux]]}}, ''Le nouveau dictionnaire des Belges'', Brussel, 1998, blz. 146. | ||
* {{fr}} {{aut|[[E. Gubin]]}}, "DE JONGH, Andrée dite Dédée (1916–2007)" in E. Gubin, C. Jacques, V. Piette & J. Puissant (eds), ''Dictionnaire des femmes belges: XIXe et XXe siècles.'' Bruxelles: Éditions Racine, 2006. ISBN 2-87386-434-6 | * {{fr}} {{aut|[[E. Gubin]]}}, "DE JONGH, Andrée dite Dédée (1916–2007)" in E. Gubin, C. Jacques, V. Piette & J. Puissant (eds), ''Dictionnaire des femmes belges: XIXe et XXe siècles.'' Bruxelles: Éditions Racine, 2006. ISBN 2-87386-434-6 | ||
* {{en}} [http://www.timesonline.co.uk/tol/comment/obituaries/article2657876.ece www.timesonline.co.uk] Overlijdensbericht, ''The | * {{en}} Overlijdensbericht, ''The Times'', 15 oktober 2007, [http://www.timesonline.co.uk/tol/comment/obituaries/article2657876.ece www.timesonline.co.uk] | ||
* {{en}} Overlijdensbericht, ''The Daily Telegraph'', 18 oktober 2007, [http://www.telegraph.co.uk/news/main.jhtml?xml=/news/2007/10/18/db1801.xml www.telegraph.co.uk] | |||
* {{en}} Overlijdensbericht, ''The Guardian'', 22 oktober 2007, [http://www.guardian.co.uk/obituaries/story/0,,2196623,00.html www.guardian.co.uk] | |||
{{References}} | {{References}} | ||
}} | }} | ||
| Regel 57: | Regel 57: | ||
[[Categorie: Geboren in 1916]] | [[Categorie: Geboren in 1916]] | ||
[[Categorie: Overleden in 2007]] | [[Categorie: Overleden in 2007]] | ||
[[Categorie:Comète]] | |||
Huidige versie van 17 mrt 2018 om 17:19
Andrée De Jongh (Schaarbeek, 30 november 1916 – Brussel, 13 oktober 2007) was een Belgische verzetsstrijdster gedurende de Tweede Wereldoorlog.
Biografie
Andrée De Jongh was de jongste dochter van Frederic De Jongh, die schoolhoofd was en van Alice Decarpentrie. Ze werd beroepshalve verpleegster. In mei 1940 was ze werkzaam in Malmedy, maar gelet op de snelheid van de Duitse inval, keerde ze naar Brussel terug en stelde zich ten dienste van het Rode Kruis.
De Komeetlijn
In 1941 besloot ze een ontsnappingsroute op te zetten. Samen met haar vader en een vriend, Arnold Deppé, richtten zij Comète (Komeet) op die tot op de dag van vandaag gehuldigd wordt door de Britten, meer nog dan door de Belgen.
Samen besloten Arnold en Dédée (Andrée) een vluchtroute uit te stippelen voor de militairen. Arnold Deppé was van opleiding radiotechnicus en had voor de oorlog tien jaar aan de Frans-Spaanse grens gewerkt voor het filmbedrijf Gaumont waar hij instond voor het onderhouden van het cinematografisch materiaal. In die tijd woonde hij in Bayonne. Arnold trok naar Zuid-Frankrijk om contacten te leggen met het Verzet teneinde een doortocht te regelen doorheen de Pyreneeën.
Aangekomen in Bayonne ontmoette Arnold het echtpaar De Greef met hun twee kinderen, die in mei 1940 naar het zuiden van Frankrijk waren gevlucht. Elvire De Greef-Berlemont, alias Tante Go, werd spoedig de spil van de hele organisatie in het Pyreneeëngebied. In haar huis logeerden de vliegeniers en konden zij zich voorbereiden op de gevaarlijke en zware doortocht over de Pyreneeën.
Ook Elvire De Greef, Tante Go, maakte de overtocht over de Pyreneeën meermaals. Naast haar echtgenoot werkte ook haar zestienjarige dochter mee aan de Komeet-lijn en reisde regelmatig mee met Andrée De Jongh om 'collis' (zoals de vliegeniers werden genoemd) op te halen in Parijs.
De winter van 1942-1943 werd een slechte tijd voor de Komeet-lijn. Niet alleen werd de route over de Pyreneeën nagenoeg onbegaanbaar vanwege de zware sneeuwval, maar het werd eveneens erg gevaarlijk om de gezwollen rivier Bidassoa over te steken omwille van de vele stroomversnellingen. Vele vluchters moesten hun vluchtpoging staken en onverrichter zake terugkeren naar het basiskamp in Urrugne, het huis van Francia Usandizaga, en noodgedwongen wachten op betere weersomstandigheden.
De Gestapo zat de lijn op de hielen. De medewerkster Nadine werd gearresteerd in Parijs toen ze onderduikers overbracht. De Gestapo was in februari 1942 binnengevallen in het huis van Dédée en had haar zuster Suzanne opgepakt die als koerier werkte. Haar vader Fréderic kon ontkomen en verhuisde naar Parijs. Vele betrouwbare helpers van de Komeet-lijn tussen Brussel en de Pyreneeën werden gearresteerd, omdat de lijn voortdurend geïnfiltreerd werd door de Duitse contraspionage. Zo bleken in november 1942 twee zogenaamde neergestorte Amerikaanse piloten agenten van de Gestapo te zijn, wat leidde tot de arrestatie van een honderdtal medewerkers van Komeet.
Op 15 januari 1943 viel de Gestapo de boerderij binnen van Francia te Urrugne, de laatste pleisterplaats voor de grote overtocht. Dédée wachtte op het begin van haar 25ste overtocht door de Pyreneeën, die ze begeleidde. Ze werd opgepakt samen met zeven andere medewerkers en onderduikers. Op dat ogenblik hadden reeds 118 mensen veilig de overtocht gemaakt waarvan 80 vliegeniers. Dédée werd vooraleer ze naar de kampen ging, opgesloten in kleine gevangenissen, zoals in Bayonne waar ze voortdurend ondervraagd en gefolterd werd door de Gestapo.
Op 1 augustus 1943 werd Dédée naar Duitsland gedeporteerd als Nacht und Nebel-gevangene. Na een tijd te hebben doorgebracht in het KZ Ravensbrück, werd ze overgeplaatst naar KZ Mauthausen. Francia Usandizaga kwam om in het concentratiekamp (KZ) Ravensbrück. De vader van Dédée werd gefusilleerd op de Mont Valérien.
Dédée overleefde de twee jaren in de concentratiekampen en werd na een akkoord tussen Heinrich Himmler en graaf Folke Bernadotte, de neef van de Zweedse koning en vicepresident van het Zweedse Rode Kruis, samen met nog 800 andere vrouwelijke gevangenen op 22 april 1945 vrijgelaten.
Later leven
Na de oorlog zette Andrée de Jongh zich in voor de verzorging van lepralijders achtereenvolgens in Belgisch Congo, Kameroen, Ethiopië en Senegal. De laatste jaren van haar leven woonde zij in Brussel.
Voor haar daden tijdens de oorlog kreeg Andrée de Jongh de Amerikaanse Medal of Freedom met gouden palm en de Britse George Medal. In Frankrijk werd ze Officier de la Légion d'honneur. In België ontving ze de volgende eretekens: officier in de Leopoldsorde, Oorlogskruis 1940-45, medaille van de Weerstand. Zij kreeg de honoraire rang van luitenant-kolonel in het Belgisch leger.
In 1985 werd ze opgenomen in de adelstand met de titel van gravin. Ze koos als wapenspreuk Servitio libertatis. Ze werd eveneens doctor honoris causa van de Katholieke Universiteit Leuven.
Andrée De Jongh werd uitgebreid herdacht in het boek van Marie-Pierre d’Udekem d’Acoz-Verhaegen, Voor Koning en Vaderland. De Belgische adel in het Verzet (2003).
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
- (en) Airey Neave, Little Cyclone (1954)
- (en) Peter Eisner, "The Freedom Line" (1st edition), 2004. ISBN 0-06-009663-2
- (fr) Fr. Vvan Vyve, Une Belge contre la Gestapo, Brussel, 1986
- (fr) Y. W. Delzenne & J. Houyoux, Le nouveau dictionnaire des Belges, Brussel, 1998, blz. 146.
- (fr) E. Gubin, "DE JONGH, Andrée dite Dédée (1916–2007)" in E. Gubin, C. Jacques, V. Piette & J. Puissant (eds), Dictionnaire des femmes belges: XIXe et XXe siècles. Bruxelles: Éditions Racine, 2006. ISBN 2-87386-434-6
- (en) Overlijdensbericht, The Times, 15 oktober 2007, www.timesonline.co.uk
- (en) Overlijdensbericht, The Daily Telegraph, 18 oktober 2007, www.telegraph.co.uk
- (en) Overlijdensbericht, The Guardian, 22 oktober 2007, www.guardian.co.uk
Albert Andrée Wiltens · Hendrikus Dirk Jan Beernink · Cornelis de Boer · Abraham du Bois · Jim de Booy · Iman Jacob van den Bosch · Lodewijk Bosch van Rosenthal · Martinus Bouman · Omar Bradley · Sieuwert Bruins Slot · Jean Michel Caubo · Rudolph Pabus Cleveringa · John Cockcroft · Henry Dale · Bebe Daniels · Henk Dienske · Marlene Dietrich · Jimmy Doolittle · Klaas van Dorsten · Willem Drees · Harald Dudok van Heel · John Foster Dulles · Geoffrey Dummer · Jan Willem Duyff · Joop van Elsen · Joke Folmer · Jacob van der Gaag · John Kenneth Galbraith · Casper ter Galestin · Gradus Gerritsen · Adrianus van Gestel · Tonny Gielens · Frans Goedhart · Walraven van Hall · Jules Haeck · Eugene van der Heijden · John Eric von Hemert · Christian Herter · Archibald Hill · Hendrik Hoekstra · Georges Holvoet · Jan van Hoof · Johannes ter Horst · Wiel Houwen · Willem Hupkes · Mimi van den Hurk · Peter van den Hurk · Jacobus Jans · Reinier Jessurun · Roel de Jong · Andrée de Jongh · Gerrit Kars · Petrus Albertus Kasteel · Joseph Kentgens · Harm Ketelaar · Maurits Kiek · Hebe Charlotte Kohlbrugge · Jan de Landgraaf · Eugène II de Ligne · Carole Lombard · Bernardus Manders · Marilyn Monroe · Jan van de Mortel · Tiny Mulder · Lambertus Neher · Jacobus Oranje · Adriaan Paulen · Wilder Penfield · Jan Mathijs Peters · Johannes Post · Henk van Randwijk · Hannie Schaft · Wim Schuijt · Gerrit Slagman · Gerben Sonderman · Wim Speelman · Simon Spoor · John Steinbeck · Marianne Tellegen · Trix Terwindt · Jan Thijssen · Gerrit van der Veen · Roelof Vermeulen · Jan Verschure · Jos van Wijlen · Jo Wüthrich
·