Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Westerse cultuur
Het begrip westerse cultuur heeft betrekking op de verzameling aan normen, waarden, gebruiken en soms artefacten die de vele culturen in de westerse wereld (ook wel "het Westen" genoemd) met elkaar delen. Tegenwoordig verspreidt de westerse cultuur zich, gedragen door de almaar grotere wereldwijde goederenstromen, snelle verbindingen en massamedia, steeds massaler over de wereld.
Definities en kenmerken
Het begrip "westerse cultuur" leidt tot minder verwarring dan het begrip "westerse wereld" omdat een cultuur betrekking heeft op groepen mensen (genaamd Westerlingen) en niet op gebieden of landen. Het is de vraag of Zuid-Afrika een westers land is. In veel westerse landen wonen niet-westerlingen, hetzij als nazaten van de oorspronkelijke bevolking (bijvoorbeeld Brazilië) hetzij als nazaten van immigranten (bijvoorbeeld Nederland). Wanneer het gaat om "een westerse cultuur" dan gaat het doorgaans om een cultuur (bijvoorbeeld de Nederlandse cultuur of de Argentijnse cultuur) die deze verzameling van normen, waarden, gebruiken en artefacten delen met andere westerse culturen.
In de context van westerse cultuur gaat het om westerse wereld in de klassieke zin des woords: "het Westen" heeft betrekking op West-Europa en haar genealogische en filosofische erfgenamen in voornamelijk West-Europa, Noord-Amerika, Zuid-Amerika en Oceanië. Het gaat hierbij om landen met katholieke of protestante wortels en de overvloed aan religieuze, filosofische en staatkundige stromingen en ontwikkelingen die zich binnen deze landen heeft ontwikkeld. Voorbeelden van deze stromingen en denkwijzen zijn:
- het christendom
- het kapitalisme
- het humanisme
- de renaissance
- de Verlichting
- de secularisatie
Een belangrijk kenmerk van de Westerse cultuur is misschien wel dat ze zeer syncretistisch is: ze neemt allerlei kenmerken en uitingen van andere culturen makkelijk in zich op en vermengt deze tot iets nieuws. Een goed voorbeeld is de zgn 'westerse' popmuziek. Hierin zijn, naast de Europese toonschaal, veel afrikaanse ritme-invloeden verwerkt.
Een ander kenmerk is dat ze zich voortdurend en steeds sneller aanpast aan veranderende omstandigheden: de hedendaagse westerse cultuur zou voor een Europeaan van een eeuw geleden totaal vreemd overkomen.
Oorsprong en verspreiding over de wereld
Sinds de nieuwe tijd, toen de Europeanen met de verkenning en onderwerping van de rest van de wereld begonnen werd de westerse cultuur de dominante cultuur van de wereld. Aanvankelijk had de westerse cultuur nauwelijks invloed op de rest van de wereld, behalve in de beide Amerika's waar de indiaanse culturen betrekkelijk snel vernietigd werden. In de 19de eeuw kreeg het westen meer invloed door het imperialisme maar hoofdzakelijk op de elite van de onderworpen volken. Vaak gingen zoons van de inheemse aristocratie en rijke handelaren in Europa studeren waarbij ze kennis maakten met begrippen als het nationalisme. Zij brachten de 'revolutionairen' voort die in de 20e eeuw de meeste onderworpen landen tot onafhankelijkheid brachten.
Heden
Nu verspreiden 'westerse waarden' zich steeds sneller over de hele wereld en grijpen ze diep in in alle geledingen van voorheen traditioneel conservatieve samenlevingen. Door bijvoorbeeld de steeds algemener wordende massamedia, ook in nog autoritair bestuurde, traditionele en conservatieve landen zien min of meer onderdrukte bevolkingsgroepen zoals minderheden, achtergestelde bevolkingsklassen en vrouwen dat de gebruikelijke waarden, normen en levenswijzen in hun landen niet de enig mogelijke zijn. Langzaam komt er van binnen uit dan ook weerstand tegen de 'gevestigde orde' daar. In meer conservatieve culturen is eeuwenlang weinig veranderd en als zich daar toch nieuwe denkbeelden en leefwijzen aankondigen, vaak oorspronkelijk afkomstig uit het Westen, dan is daar aanvankelijk ernstig verzet tegen. Dit roept soms gewelddadig verzet op van anti-westers gezinde fundamentalisten die zichzelf als de 'hoeders' beschouwen van doorgaans als onaantastbaar geziene, 'goddelijke en eeuwige waarheden' die met alle middelen verdedigd moeten worden. Een extreem voorbeeld hiervan zijn de terroristische aanslagen op 11 september 2001. Desondanks sluipen er toch steeds meer westerse waarden in het denken, doen en dagelijkse leven van een almaar groter wordend deel van de wereldbevolking. De verwachting van veel 'trendwatchers' is dat op de lange termijn westerse waarden toch langzaam gemeengoed worden onder oorspronkelijk niet-westerse culturen.