Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Vastenavond
Vastenavond (ook gekend als vette dinsdag) is de dinsdag voor Aswoensdag en traditioneel het einde van de carnavalsperiode. Tot dinsdagnacht 24.00 uur mag nog carnaval worden gevierd en is het toegelaten zich als vastenavondgek te verkleden. In de katholieke traditie is klokslag middernacht carnaval voorbij en begint de veertigdaagse vastentijd tot het paasfeest.
In Limburg staat het gehele carnaval bekend als vastelaovend(j), dat Limburgs is voor vastenavond. De vastenavond zelf wordt lèsten daag vanne vastelaovendj (laatste dag van de carnaval) of carnavalsdinsdig genoemd en op die dag vinden veel afsluitende activiteiten plaats zoals het Uulverbranje in Montfort.
Ook in Bergen op zoom staat de gehele carnaval bekend als de vastenavond(vastenavend). Bergen op zoom wordt dan omgedoopt tot het Krabbegat.
Vooral in Noord-Holland wordt vastenavond 'dikke dinsdag' genoemd. In Engelstalige landen heet deze dag onder andere Mardi Gras, Shrove Tuesday of Pancake Tuesday, omdat deze dag traditioneel pannenkoeken worden gegeten.[1]
Uit Middeleeuwse notities blijkt dat er al in de vroege Middeleeuwen in/rond februari rituelen waren ter opwekking van de ingeslapen natuur. Viering - met veel liederlijkheid - ging vooraf aan de periode vlak vòòr de kerkelijke vasten, dat kan de term 'vastenavond' verklaren. Ook kan het Oud-Germaanse 'faseln' de term mogelijk verklaren. 'Faseln' betekent zowel 'vruchtbaarheid' als 'onzinnigheid bedrijven'. Ook in de Duitse naam voor het feest, 'Fasznacht' of 'Faszing' is dit woord terug te vinden. Vanaf het einde van de Middeleeuwen zagen de autoriteiten de Vastenavond - met liederlijkheid, maskers en spot van vrnl. jongeren - als een bedreiging. Dit blijkt uit vele verbodsbepalingen en beperkingen die door grotere Nederlandse steden werden opgelegd.[2]
Er zijn vele oude Vastenavondliederen, waar onder 'bedelliedjes'. Hieruit blijkt hoe belangrijk de vastenavondviering was, althans tot de 18e eeuw. Voorbeelden van liedteksten: Ieuchdigh volekje ras, ras, ras, Vrijmoedig man, De Vastenavont die komt a(e)n.[3]
Zie ook
Referenties
- º (en) Schmid,Albert F. Yesterday's Reflections: A Repository of Memories, iUniverse, 2013, ISBN 1475973772, ISBN 978-1475973778
- º M. Kruijswijk (2004) Nederlandse jaarfeesten en hun liederen door de eeuwen heen, hoofdstuk 3 , o.a. p. 60, 61
- º M. Kruijswijk (2004) Nederlandse jaarfeesten en hun liederen door de eeuwen heen, hoofdstuk 3 , o.a. p. 66-77
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Vastenavond op Wikimedia Commons.
| Carnaval |
|---|
|
Typen: Bourgondisch carnaval · Rijnlands carnaval |
| Pasen · Hemelvaart · Pinksteren |
|---|
|