Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Sluier van onwetendheid

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Bestand:Original Position.svg
Een visuele uitdrukking van de hypothetische sluier van onwetendheid van filosoof John Ralws. Burgers die keuzes over hun maatschappij maken wordt gevraagd deze te maken vanuit een "oorspronkelijke positie" van gelijkheid (links) achter een "sluier van onwetendheid" (muur, midden), zonder te weten welk geslacht, ras, vaardigheden, smaak, rijkdom of maatschappelijke positie ze zullen hebben (rechts). Rawls claimt dat dit hen een billijk beleid zal doen kiezen.

De oorspronkelijke positie (OP), vaak sluier van onwetendheid genoemd, is een gedachtenexperiment, ontwikkeld door de Amerikaanse filosoof John Rawls met als doel de principes te ontdekken die een maatschappij van vrije, gelijke en morele mensen zouden moeten leiden.[1][2] Rawls claimt dat mensen in de oorspronkelijke positie zijn Principes van Rechtvaardigheid zouden kiezen.[3]

In de oorspronkelijke positie krijg je de vraag te overwegen welke uitgangsprincipes je als basisbouwstenen voor de structuur van de maatschappij zou uitkiezen, maar je moet deze uitkiezen alsof je op voorhand niet zou weten welke rol je in die maatschappij zou toebedeeld worden. Deze keuze wordt gemaakt van achter een "sluier van onwetendheid", waardoor je je ethniciteit, sociale status, geslacht, en vooral je eigen idee over wat een goed leven leiden betekent niet kan kennen. Idealiter zou dit deelnemers ertoe brengen onpartijdig en rationeel uitgangsprincipes uit te kiezen.[4]

In de theorie van Rawls speelt de originele positie dezelfde rol als de "natuurtoestand" in de sociaal contract-traditie van Thomas Hobbes, Jean-Jacques Rousseau en John Locke. De originele positie krijgt een prominente plaats in Rawls' boek A Theory of Justice uit 1971. Het heeft invloed gehad op een breed veld aan denkers uit verscheidene filosofische richtingen.

Geschiedenis

Het concept van de sluier van onwetendheid is al eeuwen in gebruik door filosofen zoals John Stuart Mill en Immanuel Kant, die in hun werk het concept van het sociaal contract bediscussiëren, Adam Smith met zijn "onpartijdige waarnemer", of de theorie van de ideale waarnemer. John Harsanyi hielp het economisch concept formaliseren,[5][6] en argumenteerde dat het een pleitte voor utilitarisme, eerder dan voor een sociaal contract, gezien rationele actoren te verwachten resultaten in beschouwing nemen, eerder dan best of worst case-resultaten.[3] Harsanyi stelde dat een persoon in de oorspronkelijke positie zijn verwachte nut zou maximaliseren, eerder dan te kiezen voor minimax. Het gebruik van de term door John Rawls werd ontwikkeld in zijn boek A Theory of Justice.[7][8] Modern werk neigt naar een focus op de verschillende Besluitvormingstheorieën die de keuze van een beslissingsmaker "achter de sluier" zouden kunnen omschrijven.[9][10] Daarenboven heeft Michael Moehler aangetoond dat uit moreel perspectief beslissingstheorie niet noodzakelijk centraal hoeft te staan in discussies rond de sluier van onwetendheid, maar wel de precieze morele idealen die verondersteld worden de sluier vorm te geven. Vanuit moreel standpunt is er niet één sluier van onwetendheid, maar talrijke verschillende versies.[11]

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties
  • Deze pagina bevat een vertaling van de Engelstalige Wikipediapagina 'Original position'.

https://www.wikidata.org/wiki/Q17149311

  1. º John Rawls, A Theory of Justice, Cambridge, Massachusetts: Belknap Press, 1971. ISBN 0-674-00078-1
  2. º John Rawls, Justice as Fairness: A Restatement, Cambridge, Massachusetts: Belknap Press, 2001. ISBN 978-0-674-00511-2
  3. 3,0 3,1 Original Position. Metaphysics Research Lab, Stanford University (2016).
  4. º Veil of Ignorance (in en-US).
  5. º Harsanyi, J. C. (1953). Cardinal Utility in Welfare Economics and in the Theory of Risk-taking. J. Polit. Economy 61 (5): 434–435. DOI:10.1086/257416.
  6. º Harsanyi, J. C. (1955). Cardinal Welfare, Individualistic Ethics, and Interpersonal Comparisons of Utility. J. Polit. Economy 63 (4): 309–21. DOI:10.1086/257678.
  7. º Rawls, John, A Theory of Justice. Belknap Press, Cambridge, Massachusetts, 1971
  8. º Rawls, John, Justice as Fairness: A Restatement. Belknap Press, Cambridge, Massachusetts, 2001 ISBN 978-0-674-00511-2
  9. º Mongin, Ph. (2001). The Impartial Observer Theorem of Social Ethics. Economics and Philosophy 17 (2): 147–179. DOI:10.1017/S0266267101000219.
  10. º Gajdos, Th. (2008). The Ignorant Observer. Social Choice and Welfare 31 (2): 193–232. DOI:10.1007/s00355-007-0274-8.
  11. º Moehler, Michael (2018), Minimal Morality: A Multilevel Social Contract Theory. Oxford University Press.
rel=nofollow
rel=nofollow