Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Rozemarijn
| Rozemarijn | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Rozemarijn (Rosmarinus officinalis) | |||||||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| Soort | |||||||||||||||||||
| Rosmarinus officinalis L. (1753) |
Rozemarijn oftewel zeedauw oftewel Rosmarinus officinalis is een houtige plant uit de lipbloemenfamilie (Lamiaceae). De winterharde en meerjarige plant is oorspronkelijk afkomstig uit Zuid-Europa en Klein-Azië.
Botanische beschrijving
Rozemarijn is een groenblijvende heester. De takken kunnen 0,5-1,5 m lang worden. De lijnvormige bladeren zijn zittend en aan de onderkant grijs. Deze zijn harsachtig, leerachtig, naaldachtig en donkergroen. De plant bloeit in Nederland van april tot juni met 1-1,2 cm lange, blauwviolette maar soms witte, bloemen.
Vermeerdering
Het zaad van rozemarijn is geelbruin, vettig en klein. Zaaien kan in de lente in een broeikas of buitenshuis in de zomer plaatsvinden. De ontkieming is onregelmatig Het zaad heeft een temperatuur van minstens 21 °C nodig om te ontkiemen. De beste manier om rozemarijn te vermeerderen is door stekken of afleggers. Stekken kan door in augustus topstekken te nemen en met of zonder stekpoeder in stekgrond te zetten.
Rozemarijn wordt verplant als deze groot genoeg is om te hanteren, op 60 tot 90 cm van elkaar. De plant kan binnenshuis in een bak worden gekweekt op een zonnige plaats.
Geschiedenis
Rozemarijn is een oud middel voor de versterking van het geheugen en het is een symbool voor vriendschap en trouw. Rozemarijn hing samen met niet vergeten: men gaf takjes aan geliefden die op reis gingen en droeg kransen bij bruiloften. Restanten van Rozemarijn vond men al terug bij de Egyptenaren in de piramiden, waar het kruid als heilig aangeschreven stond. Ook bij de Grieken en de Romeinen waar het symbool stond voor liefde, vriendschap en trouw. Het plantje werd bij huwelijks en geboorte rituelen gebruikt. Anna van Kleef droeg een krans van Rozemarijn toen ze met Hendrik VIII huwde. In de oudheid was Rozemarijn, net als de meeste aromatische kruiden verbonden aan de cultus van Aphrodite/Venus. De Oude Grieken associeerden de sterke geur met de liefde en gebruikten rozemarijn bij bruiloften. Ook geloofden de Grieken in de versterkende werking van de hersenen en het verfrissen van het geheugen; tijdens examens deden zij een takje rozemarijn in het haar.
Herkomst naam
De botanische naam Rosmarinus betekent letterlijk: dauw der zee. Deze naam verwijst waarschijnlijk naar het feit dat de altijd groene struik met name langs de kust groeide.
Gebruik
Medicinaal
Thee van de bladeren, tinctuur van de bladeren, bad van bladeren rozemarijn is aangewezen bij asthenie.[1]
Culinair
Aangezien de smaak sterk is, is rozemarijn vooral geschikt om vleessoorten met een sterke smaak te begeleiden, zoals wild en rood vlees. Het overleeft een bak- en braadproces uitstekend. Het kan tevens gebruikt worden in slaatjes en sauzen
Aromatisch
De plant heeft een aromatische geur en wordt veel gebruikt om badkamer-producten van een geur te voorzien. Gedroogde stengels, zonder blad, kunnen worden verbrand voor een aangename geur.[2] Twijgen kunnen tussen linnengoed worden gelegd. De plant houdt insecten op afstand en kan aldus worden rondgestrooid als er buiten wordt gegeten.
Symboliek
Rozemarijn is een symbool van liefdestrouw.
Externe link
- Rozemarijn (Rosmarinus officinalis) op SoortenBank.nl (gebaseerd op de 22e, voorlaatste, druk van de Heukels)
Vrije mediabestanden over Rosmarinus officinalis op Wikimedia Commons
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
- º Genezende planten - Bruno Vonarburg, Artis-Historia Uitgaven, Brussel, 1987, p32
- º Bremness, L. (1988). Kruiden. Een compleet naslagwerk voor het kweken en gebruiken. Weert: M&P b.v. ISBN 9065903356