Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Lipbloemenfamilie
| Lipbloemenfamilie | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Een paarse dovenetel (Lamium purpureum). | |||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| familie | |||||||||||||||
| Lamiaceae Martinov (1820) | |||||||||||||||
Lipbloemenfamilie op  Wikispecies |
De lipbloemenfamilie oftewel Labiatae oftewel Lamiaceae (beide namen zijn toegestaan) omvat veel soorten. De familie dankt zijn naam aan de typische vorm van de kroonbladeren, die samengegroeid zijn tot een boven- en onderlip.
Er is geen unanieme overeenstemming over de omschrijving van de familie; tegenwoordig wordt meer geslachten in deze familie ondergebracht dan kort ervoor.
Een aantal soorten in deze familie bevatten aromatische oliën in de bladeren. De familie omvat veelgebruikte keukenkruiden zoals tijm, munt, basilicum, echte marjolein, wilde marjolein, salie en rozemarijn.
Sommige soorten zijn struiken, maar zelden bomen of klimplanten.
De bladeren staan paarsgewijs tegenover elkaar, ieder paar kruislings ten opzichte van het vorige paar. De bloemen zijn bilateraal symmetrisch met vijf samengegroeide kroonblaadjes en vijf samengegroeide kelkblaadjes. De bloemen staan in schijnkransen.
Veel soorten hebben vierkantige stengels.
Soorten
De volgende soorten en andere planten van de traditionele lipbloemen worden hier beschreven:
- Aarmunt of groene munt (Mentha spicata)
- Akkerandoorn (Stachys arvensis)
- Akkermunt (Mentha arvensis)
- Akkerzenegroen (Ajuga chamaepitys)
- Bergandoorn (Stachys recta)
- Bergbonenkruid (Satureja montana)
- Berggamander (Teucrium montanum)
- Betonie (Stachys officinalis)
- Blauw glidkruid (Scutellaria galericulata)
- Blauw kattenkruid (Nepeta racemosa)
- Bleekgele hennepnetel (Galeopsis segetum)
- Borstelkrans (Clinopodium vulgare, synoniem: Satureja vulgare)
- Bosandoorn (Stachys sylvatica)
- Citroenmelisse (Melissa officinalis)
- Dauwnetel (Galeopsis speciosa)
- Echte gamander (Teucrium chamaedrys subsp. germanicum)
- Echte marjolein (Origanum majorana)
- Echte salie (Salvia officinalis)
- Echte tijm (Thymus vulgaris)
- Eenjarig bonenkruid (Satureja hortensis)
- Franse lavendel, kuiflavendel of vlinderlavendel (Lavandula stoechas)
- Gele dovenetel (Lamiastrum galeobdolon)
- cultivar Bonte gele dovenetel (Lamiastrum galeobdolon 'Florentinum')
- Gespleten hennepnetel (Galeopsis bifida)
- Gevlekte dovenetel (Lamium maculatum)
- cultivar Gestreepte dovenetel (Lamium maculatum 'Variegatum')
- Gewone brunel (Prunella vulgaris)
- Gewone hennepnetel (Galeopsis tetrahit)
- Grijs kattenkruid (Nepeta ×faassenii)
- Groene lavendel of citroenlavendel (Lavandula viridis)
- Grote tijm (Thymus pulegioides)
- Haplostachys bryanii
- Hartgespan (Leonurus cardiaca)
- Heidezenegroen (Ajuga genevensis)
- Hemiandra rutilans
- Hoenderbeet (Lamium amplexicaule)
- Hondsdraf (Glechoma hederacea)
- Ingesneden dovenetel (Lamium hybridum)
- Klein glidkruid (Scutellaria minor
- Kleinbloemige salie (Salvia verbenaca)
- Kleine steentijm (Clinopodium acinos synoniem: Satureja acinos)
- Kleine tijm (Thymus serpyllum)
- Kranssalie (Salvia verticillata)
- Kruipend zenegroen (Ajuga reptans)
- Kruiptijm (Thymus praecox)
- Malrove (Marrubium vulgare)
- Moerasandoorn (Stachys palustris)
- Moerasgamander (Teucrium scordium)
- Paarse dovenetel (Lamium purpureum)
- Pepermunt (Mentha × piperita)
- Polei (Mentha pulegium)
- Rozemarijn ((Rosmarinus officinalis)
- Smalle raai (Galeopsis angustifolia)
- Spijklavendel of echte lavendel (Lavandula angustifolia)
- Trosgamander (Teucrium botrys)
- Veldsalie (Salvia pratensis)
- Watermunt (Mentha aquatica)
- Wild kattenkruid (Nepeta cataria)
- Wilde marjolein (Origanum vulgare)
- Witte dovenetel (Lamium album)
- Witte munt (Mentha suaveolens)
- Wolfspoot (Lycopus europaeus)
- Wollige munt (Mentha ×rotundifolia)
- Zachte hennepnetel (Galeopsis pubescens)
Geslachten
In Nederland komen de volgende geslachten voor:
- Ajuga (Geslacht: Zenegroen)
- Ballota (geslacht Ballote)
- Clinopodium (geslacht Steentijm)
- Galeopsis (geslacht: Hennepnetel)
- Glechoma
- Haplostachys
- Hemiandra
- Hyssopus
- Lamiastrum
- Lamium (geslacht: Dovenetel)
- Lavandula (geslacht Lavendel)
- Leonurus
- Lycopus
- Marrubium
- Melissa
- Mentha (geslacht Munt)
- Nepeta (geslacht Kattenkruid)
- Ocimum
- Origanum (geslacht Marjolein)
- Prunella (geslacht Brunel)
- Rosmarinus
- Salvia (geslacht Salie)
- Satureja (geslacht Bonenkruid)
- Scutellaria (geslacht: Glidkruid)
- Stachys (geslacht Andoorn)
- Teucrium (geslacht: Gamander)
- Thymus (geslacht: Tijm)
Zie ook:
- Coleus (geslacht: Siernetel)
Sommige andere geslachten
Een aantal andere geslachten : Acanthomintha, Achyrospermum, Acinos, Acrocephalus, Acrotome, Acrymia, Aeollanthus, Agastache, Ajugoides, Alajja, Alvesia, Amethystea, Anisochilus, Anisomeles, Antonina, Asterohyptis, Becium, Benguellia, Blephilia, Bostrychanthera, Bovonia, Brazoria, Bystropogon, Calamintha , Capitanopsis, Capitanya, Catoferia, Cedronella, Ceratanthus, Chamaesphacos, Chaunostoma, Chelonopsis, Cleonia, Colebrookia, Collinsonia, Colquhounia, Comanthosphace, Conradina, Craniotome, Cuminia, Cunila, Cyclotrichium, Cymaria, Dauphinea, Dicerandra, Dorystaechas, Dracocephalum, Drepanocaryum, Eichlerago, Elsholtzia, Endostemon, Englerastrum, Eremostachys, Eriope, Eriiophyton, Eriopidion, Eriothymus, Erythrochlamys, Eurysolen, Fuerstia, Geniosporum, Glechon, Gomphostemma, Gontscharovia, Hanceola, Haplostachys, Haumaniastrum, Hedeoma, Hemiandra, Hemigenia, Hemizygia, Hesperozygis, Heterolamium, Hoehnea, Holocheila, Holostylon, Horminium, Hoslundia, Hymenocrater, Hypenia, Hypogomphia, Hyptidendron, Hyptis, Isodictyophorus , Isodon, Isoleucas, Keiskea, Kinostemon, Kudrjaschevia, Kurzamra, Lagochilus, Lagopsis, Lallemantia, Lamiophlomis, Leocus, Leonotis, Lepechinia, Leucas, Leucosceptrum, Limniboza, Lophanthus, Loxocalyx, Macbridea, Marmoritis, Marsypianthes, Meehania, Melittis, Meriandra, Mesona, Metastachydium, Microcorys, Micromeria, Microtoena, Minthostachys, Moluccella, Monarda, Monardella, Mosla, Neoeplingia, Neohyptis, Neustruevia, Nosema, Notochaete, Octomeron, Ombrocharis, Orthosiphon, Otostegia, Panzerina, Paraeremostachys, Paralamium, Paraphlomis, Peltodon, Pentapleura, Perilla, Perovskia, Perrierastrum, Phlomis, Phlomoides, Phyllostegia, Physostegia, Piloblephis, Pitardia, Platostoma, Plectranthus, Pogogyne, Pogostemon, Poliomintha, Prasium, Prostanthera, Pseuderemostachys, Puntia, Pycnanthemum, Pycnostachys, Renschia, Rhabdocaulon, Raphidion, Rhododon, Rostrinucula, Roylea, Rubiteucris, Sabaudia, Saccocalyx, Schizonepeta, Sideritis, Siphocranion, Skapanthus, Solenostemon, Stachyopsis, Stenogyne, Sulaimania, Suzukia, Symphostemon, Synandra, Syncolostemon, Tetradenia, Thorncroftia, Thuspeinanta, Thymbra, Thymus (genus), Tinnea, Trichostema, Wenchengia, Westringia, Wiedemannia, Wrixonia, Zataria, Zhumeria, Ziziphora
Externe links
- Dicrastylidaceae , Labiatae, Symphoremataceae, in. L. Watson and M. J. Dallwitz (1992 onwards). The families of flowering plants: descriptions, illustrations, identification, and information retrieval. https://delta-intkey.com
- Familietyperingen - UvA - IBED
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Lamiaceae op Wikimedia Commons.