Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Longontsteking
| Longontsteking | ||
| Dubbele longontsteking | ||
| Dubbele longontsteking | ||
| Pneumonie | ||
| ICD-10 | J12, J13, J14, J15, J16, J17, J18, P23 | |
| ICD-9-CM | 480-486, 770.0 | |
| DiseasesDB | 10166 | |
| MeSH | C08.381.677 | |
en longen met longontsteking (B).
Longontsteking oftewel pneumonie is een infectie van de longblaasjes (alveoli) en het omringende weefsel. Indien beide longen zijn ontstoken is er sprake van een dubbele of bilaterale longontsteking.
Mits tijdig herkend kan een bacteriële longontsteking behandeld worden met een antibioticum. Wanneer de ziekte niet tijdig behandeld wordt, kunnen de longblaasjes zodanig verzwakken, dat de longinhoud zeer verkleind wordt. Dit heeft in de meeste gevallen de dood tot gevolg. Veelal treedt longontsteking op als complicatie van andere ziekten of als de patiënt al een verlaagde weerstand heeft door andere oorzaken.
Vóór de ontdekking van penicilline was longontsteking een belangrijke doodsoorzaak.
Hoofdindeling
Hoewel er enkele indelingen zijn te maken voor longontstekingen, bijvoorbeeld naar verwekker of ernst, is de in Nederland meest gehanteerde hoofdindeling de plaats waar de longontsteking wordt opgelopen. Er is ofwel sprake van een "community-acquired pneumonia" (in de omgeving opgelopen longontsteking), ofwel van een "hospital-acquired pneumonia" (in het ziekenhuis opgelopen longontsteking). De reden voor deze indeling is het verschil in behandeling. Dit verschil wordt bepaald door verscheidene factoren, waarbij de belangrijkste factoren het type patiënt en het type verwekker zijn. Een buiten het ziekenhuis verkregen pneumonie ("community-acquired pneumonia") wordt in het gros van de gevallen veroorzaakt door één van de hieronder beschreven verwekkers, het overgrote merendeel Streptococcus pneumoniae, maar ook Haemophilus influenzae en de eveneens hieronder beschreven 'atypische verwekkers', waaronder Mycoplasmata en Chlamydiae. De binnen het ziekenhuis verkregen pneumonie kan worden veroorzaakt door allerhande micro-organismen, waaronder ook schimmels en gisten.
Oorzaken
Er zijn honderden micro-organismen die een longontsteking kunnen veroorzaken. Een minderheid is echter verantwoordelijk voor een meerderheid van de gevallen. De belangrijkste oorzaken zijn virussen, de bacterie Streptococcus pneumoniae (pneumokok), Gram-negatieve bacteriën en 'atypische' verwekkers.
De Streptococcus pneumoniae is een van de meest voorkomende oorzaken in alle leeftijdsgroepen met uitzondering van neonaten. Het is een Gram-positief micro-organisme dat vaak opportunistisch leeft in de keelhabitat van gezonde mensen. Een belangrijke andere Gram-positieve bacterie is de Staphylococcus aureus, een huidbacterie.
Gram-negatieve bacteriën worden minder vaak gezien en komen vaker voor bij mensen die lijden aan longemfyseem; Haemophilus influenzae, Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa en Moraxella catarrhalis zijn het meest voorkomend in deze groep. Niet zelden zijn dit darmbacteriën die via aspiratie bij braken geïnhaleerd worden.
De atypische verwekkers zijn Chlamydia pneumoniae, Mycoplasma pneumoniae en Legionella pneumophila. Dit zijn atypische verwekkers gezien het feit dat ze vaker voorkomen bij adolescenten en meestal niet gevoelig zijn voor antibiotica die bij typische verwekkers gebruikt worden. Daarbij is het zogenaamde 'klinisch beeld' anders: de aanloop is anders en de longontsteking verloopt meestal milder – met uitzondering van de Legionella-pneumonie, die in alle leeftijdsgroepen fulminant kan verlopen –, hoewel bij ouderen of immuungecompromitteerden de infectie fulminant kan verlopen.
Virale verwekkers zijn meestal een influenza-virussoort, het respiratoir syncytieel virus of een adenovirus. Hoewel de pneumonie meestal niet ernstig verloopt, wordt de long wel tijdelijk verzwakt, waardoor deze gekoloniseerd kan raken met bacteriën en er een zogenaamde bacteriële superinfectie kan ontstaan.
Schimmels zijn een ongebruikelijke oorzaak van longinfecties en komen meestal voor bij mensen met immuunstoornissen zoals AIDS, chemo-patiënten en bij intraveneuze drugsgebruikers.
Pneumonie wordt ook veroorzaakt door voedsel, vloeistoffen en zelfs kleine vaste voorwerpen zoals bijv. kralen die in de longen terechtkomen. Men spreekt dan van een aspiratiepneumonie. Dit gebeurt vaak bij mensen met een slecht slikreflex door zwakte, ouderdom of verlamming. Tijdens narcose en bewusteloosheid bestaat er ook de mogelijkheid van het inademen van braaksel, pus of bloed. Al deze stoffen vormen in de longen een voedingsbodem voor bacteriën, waarna een longonsteking kan ontstaan.
Symptomen
Symptomen van een longontsteking zijn onder andere de volgende:
- Kortademigheid
- Neusvleugelen (vooral/alleen bij kinderen)
- Hoesten, evt. ophoesten van groen of geel sputum
- Koorts
- Pijn, verergerd door diep ademhalen en hoesten
- Snelle, oppervlakkige ademhaling
En soms ook het volgende:
- Hemoptoe (bloed ophoesten)
- Hoofdpijn
- Zweten
- Verminderde eetlust
- Vermoeidheid
- Cyanose (blauwe verkleuring van vingers, voeten en lippen)
Vaak gaat er een periode aan vooraf bij een jonge patiënt van veel hoesten, verstopte neus, pijnlijke keel en soms ook pijnlijke oren. De jonge patiënt heeft buikklachten (die komen van de pijnlijke ontstoken long) en wil het liefst plat liggen. Staan en springen is pijnlijk.
Complicaties
- Abces - Een longabces is een afgekapselde pocket met ontstoken wondvocht in de long. Behandeling geschiedt door te streven naar een open verbinding via een bronchus door middel van houdingsdrainage en luchtwegverwijders. Daarnaast wordt er langer dan gebruikelijk antibiotica gegeven.
- Empyeem - Een empyeem duidt op geïnfecteerd pleuravocht. Behandeling is door middel van het plaatsen van een thoraxdrain, welke gespoeld kan worden met fysiologisch zout.
- Septische shock - Hierbij treedt er bacteriemie (bacteriën in de bloedbaan) op, waarbij het lichaam reageert met vasodilatatie, het openzetten van de bloedvaten. Dit leidt tot een lage bloeddruk en een versnelde pols.
Zie ook
Vrije mediabestanden over Pneumonia op Wikimedia Commons