Paulus Potter

Paulus Potter, door Bartholomeus van der Helst

Paulus Potter (Enkhuizen, gedoopt 20 november 1625 - Amsterdam, begraven 17 januari 1654) was een Nederlands kunstschilder uit de Gouden Eeuw.

Leven

Hij werd geboren in Enkhuizen en leerde het schildersvak van zijn vader Pieter Symonsz. Potter. Zijn moeder heette Aechtie Pouwels en was een telg uit een rijke familie. Haar broer was ook kunstschilder. Nadat zijn moeder was gestorven trok de ex-vrouw van Pieter Codde bij hen in. Zijn vader maakte een tijdje goudleer in een pand aan het einde van de Sint Antoniesbreestraat, maar raakte in financiële problemen.

In 1646 werd Potter lid van het Amsterdamse gilde. Hij woonde ook een aantal jaren in Den Haag in een atelier aan de Dunne Bierkade 17, naast Jan van Goyen. Potter werd in 1649 lid van het plaatselijke gilde. In Den Haag leerde hij zijn vrouw kennen, de dochter van een architect. Vanwege zijn nette voorkomen werd Potter geïntroduceerd bij de elite. Onder anderen leden van het Huis van Oranje kochten werk van hem.

In 1651 voerde het hof echter een proces tegen Potter, omdat hij geen nieuw schilderij afleverde. Amalia van Solms had een schilderij gekocht met een "pissende koe", maar iemand raadde het haar af, omdat het onderwerp onwelvoeglijk was. In 1652 vertrok Potter naar Amsterdam op uitnodiging van Nicolaes Tulp, die al een aanzienlijk aantal schilderijen van hem bezat. Hij verschafte Potter de opdracht een levensgroot ruiterportret van zijn zoon Dirck Tulp te maken, door het overschilderen van het hoofd op een werk dat eerst voor iemand anders bestemd was. Potter stierf op 28-jarige leeftijd aan tuberculose.

Werk

Potter heeft ongeveer 100 schilderijen nagelaten, de meeste op klein formaat. Naast schilderijen maakte hij ook een klein aantal etsen. Oorspronkelijk schilderde hij historiestukken, net als zijn vader. Hij werd echter beroemd als beestenschilder, want hij schilderde vooral het vee in het Nederlandse landschap. Hij schilderde realistisch, met veel aandacht voor de huid, de uitdrukking en de houding van de dieren. Hij beeldde de dieren soms af vanaf een laag standpunt, waardoor ze goed uitkomen tegen de lucht. Potters beroemdste schilderij is De stier uit 1647. Dit enorme schilderij (2,25 bij 3,40 meter) hangt in het Mauritshuis in Den Haag. Potter gebruikte meerdere voorstudies voor dit werk. Het lijkt alsof de stier vanuit drie verschillende standpunten is geschilderd.

Naast vee (koeien, paarden en varkens) heeft hij een eenhoorn geschilderd, maar ook een leeuw en een kameel. Deze heeft hij waarschijnlijk gezien in een dierentuin van de Oranjes. Er is ook een aantal portretten van honden bekend.

Schilderstijl

De werken van Paulus Potter behoren tot de Barokke schilderkunst. Hij is een van de oude Hollandse meesters.

Musea

De werken van Potter zijn in diverse musea, onder andere in:

• Rijksmuseum Amsterdam in Amsterdam
• Mauritshuis in Den Haag
• Hermitage in Sint-Petersburg
• National Gallery in Londen
• Getty Center in Los Angeles

Paulus Potterstraten

Behalve in Potters geboorteplaats Enkhuizen zijn ook in Amersfoort, Arnhem, Amsterdam, Alkmaar, Bunschoten, Den Haag, Deventer, Ede, Eindhoven, Enschede, Groningen, Haaksbergen, Heemstede, Horst (Limburg), IJmuiden, Leeuwarden, Nijmegen, Nijverdal, Oldenzaal, Ommen, Rijssen, Rijswijk, Rotterdam, Schagen, Schiedam, Utrecht, Veghel, Woerden, Wolvega, Zoetermeer, Zutphen en Zwijndrecht straten naar Paulus Potter genoemd. Nieuwegein kent een Paulus Potterhage en IJsselstein en Soest een Paulus Potterlaan.

Externe link

• Paulus Potter op Artcyclopedia met veel links

  Vrije mediabestanden over Paulus Potter op Wikimedia Commons

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties: