Nirvana (Amerikaanse band)

Nirvana (Amerikaanse band)
Plaats uw zelfgemaakte foto hier
Achtergrondinformatie
Jaren actief	1987-1994
Oorsprong	Aberdeen, Washington, Verenigde Staten
Genre(s)	Alternatieve rock, grunge
Label(s)	Sub Pop (1988-1990) DGC Records (1990-1994)
Verwante acts	Fecal Matter, Foo Fighters
Leden
Leadzang, gitaar	Kurt Cobain (1987-1994)
Basgitaar	Krist Novoselic (1987-1994)
Drums, achtergrondzang	Dave Grohl (1990-1994)
Oud-leden
Drums	Aaron Burckhard (1987-1988)
Drums	Dale Crover (1988, 1990)
Drums	Dave Foster (1988)
Drums	Chad Channing (1988-1990)
Gitaar	Jason Everman (1989)
Drums	Dan Peters (1990)
[hereisnirvana.com Website]
(en) Last.fm-profiel

Nirvana was een Amerikaanse rockband die in 1987 werd opgericht in Aberdeen, Washington door zanger en gitarist Kurt Cobain en bassist Krist Novoselic. De band kende een reeks verschillende drummers van wie Dave Grohl, die in 1990 bij de band kwam, de langstzittende was.

De band vestigde zichzelf binnen de muziek-scene van Seattle door in 1989 hun debuutalbum Bleach uit te brengen op het indie-label Sub Pop. Nadat de band tekende bij het grote label DGC Records, kende het onverwacht succes met de single "Smells Like Teen Spirit", van zijn tweede album Nevermind (1991). Hierop betrad Nirvana de mainstream en nam het het genre 'grunge' hierin mee. Frontman Kurt Cobain werd door de media bestempeld als "stem van een generatie", terwijl Nirvana gezien werd als vaandeldrager voor Generatie X. Cobain voelde zich ongemakkelijk bij alle aandacht en legde zich toe op de bands muziek, vindende dat de boodschap en artistieke visie van de band verkeerd werden geïnterpreteerd door het grote publiek dat hij uitdaagde met hun derde album In Utero (1993).

Met Cobains dood in april 1994 kwam er een einde aan het korte bestaan van Nirvana. De bands invloed en populariteit bleven echter intact in de jaren die volgden. Het nummer "You Know You're Right", een nooit eerder uitgebrachte demo, stond in 2002 hoog in radio-playlists over de gehele wereld. De band verkocht sinds zijn debuut wereldwijd meer dan vijftig miljoen platen, waarvan meer dan 25 miljoen in de Verenigde Staten.

Bandgeschiedenis

Opkomst en hoogtepunt

Nirvana werd in 1987 opgericht in de Amerikaanse plaats Aberdeen, Washington, nadat Kurt Cobain en Krist Novoselic elkaar al enkele jaren eerder hadden ontmoet. Aanvankelijk was de band een viermansformatie met Chad Channing op drums en Jason Everman op gitaar. In 1989 werd in deze formatie het debuutalbum, Bleach genaamd, opgenomen en uitgebracht door Sub Pop. De band ging op tournee in Amerika en later in Europa. Daarna verlieten Channing en Everman de band. Er werd tijdelijk een drummer aangesteld, Dale Crover, maar de samenwerking was kort en betrof slechts opnames van enkele nummers, voordat hij werd vervangen. In 1990 kwamen Cobain en Novoselic via Buzz Osborne van de Melvins in contact met Dave Grohl, hij werd de nieuwe drummer, waarmee ze hun tweede Europese tournee deden. In datzelfde jaar tekende Nirvana bij DGC Records (onderdeel van Geffen Records) en begon de band aan een nieuw album te werken. Met het verschijnen van dat nieuwe album met de naam Nevermind, een jaar later, bereikte de band internationale populariteit: het album zelf betekende de doorbraak bij het grote publiek en de single "Smells Like Teen Spirit" werd een wereldhit. Na Smells Like Teen Spirit volgde van hetzelfde album nog Lithium, Come As You Are en In Bloom.

Opheffing

Na een mislukte zelfmoordpoging in Rome en een ziekenhuisopname werd Cobain op de ochtend van 8 april 1994 door een elektricien dood gevonden in de garage van zijn landhuis in Seattle. Hij had zich drie dagen eerder met een hagelgeweer door zijn hoofd geschoten. Er bestaat nog steeds controverse omtrent Cobains doodsoorzaak, volgens sommigen wijst een aantal zaken eerder op moord in plaats van zelfmoord. De concentratie heroïne die in het lichaam van Cobain gevonden was, zou zo hoog zijn dat hij niet eens meer kon staan of een kogel kon afvuren en in zijn zelfmoordbrief zou het laatste stukje in een ander handschrift zijn geschreven. Door andere wetenschappers worden deze theorieën echter in twijfel getrokken.

Nirvana werd direct na de dood van Cobain opgeheven. In 2002 werd bij gelegenheid van het uitkomen van het verzamelalbum een laatste single uitgebracht: "You Know You're Right". Aan het uitkomen van dat verzamelalbum gingen jaren van gesteggel, ruzie en rechtszaken met Courtney Love, Cobains weduwe en mede-eigenaar van de rechten, vooraf. De overige bandleden, Krist Novoselic en Dave Grohl zullen onder de naam Nirvana geen werken meer uitbrengen. In 2004 werd toch de box-set With the Lights Out uitgebracht, dat is een 3-cd + dvd met zoals ze het op veel sites noemen "Rare B-Sides and Singles". Een jaar later, in 2005, werd Sliver: Best of the Box uitgebracht, een soort samenvatting van de dat jaar daarvoor uitgebrachte 'demo en rariteiten boxset'. Ook bevat dit album 3 'nieuwe' (cq: stond al enige tijd op tape, alleen nooit uitgebracht), onbekende nummers. Ook de voor veel Nirvana-fans holy grail; het nummer "Spank Thru" van de Fecal Matter-demo. Dit nummer was destijds de debuutsingle van Nirvana en komt ook voor op diverse bootlegs en op From the Muddy Banks of the Wishkah. Deze demo-tape, met drums en backing vocals van Dale Crover en zang en gitaar van Kurt Cobain, bewoog Novoselic ertoe om samen met Cobain een band te beginnen. Ook staan er twee demo-versies op van nummers die al uitgebracht en gekend waren.

Kurt Cobain wordt in het Guinness Book of Records genoemd met MTV Unplugged in New York, dat het meestverkochte album na de dood van de uitvoerder werd.

Post-Nirvana

Na de dood van Kurt Cobain richtten beide overgebleven leden van de band eigen bands op.

• Dave Grohl: Foo Fighters (hierbij speelde in het begin Pat Smear mee, na de release van het tweede album kapte hij ermee, maar is nu uiteindelijk teruggekeerd naar de foo fighters), Probot, Them Crooked Vultures
• Krist Novoselic: Eyes Adrift, Sweet 75

Stijl

Thematiek

In de vele nummers van Nirvana zitten consequent bepaalde thema's zoals afstomping, verveling, vervreemding, depressie en identiteitsproblemen. Vaak wordt de bedoeling verstopt onder een oppervlakkig beeld van woede en/of waanzin. Een enkel liedje, zoals "Turnaround" (Incesticide) verkondigt een politieke mening, maar dat is voor Nirvana vrij ongebruikelijk (dit is dan ook een cover van Devo). Die mening verkondigden de bandleden wel regelmatig tijdens de gebruikelijke 'banter' tussen de liedjes door, samen met hun befaamde 'anti-rockstar humeur'. Nirvana is een antwoord op de overheersing van de hairmetal in die tijd, en wordt beschouwd als de band waarmee de voornamelijk suburban jeugd van Generation X zich het meest mee associeerden, wat hun grote succes in de VS, maar ook in het buitenland verklaart.

Nirvana's onderwerpen zijn duidelijk verwant aan het karakter van de songwriter Cobain. Bij Nirvana en Cobain komt een probleem zeer duidelijk naar voren waar alle alternatieve muzikanten last van hebben: de tegengestelde wensen om succesvol en beroemd te zijn, en tegelijkertijd onafhankelijkheid (van de platenverkopen, verwachtingen enz.). Hoewel Cobain van kinds af een rockster wilde zijn, wilde hij niet de verantwoordelijkheden en vaak apathische en banale omstandigheden van de showbizz ondergaan.

Enkele teksten waarin de typische Nirvana-thema's goed zichtbaar zijn:

I wish I was like you / Easily amused ("All Apologies")
I’ve been locked inside your heart-shaped box for weeks ("Heart-Shaped Box" )
I'm so happy / 'cause today I've found my friends / They're in my head ("Lithium")
I'm so ugly, but that's okay, 'cause so are you / We've broke our mirrors ("Lithium")
Don't tell me what I wanna hear / Afraid of never knowing fear ("Lounge Act")
Hate me / Do it and do it again
Waste me / Rape me my friend ("Rape Me")*
Here we are now / Entertain us ("Smells Like Teen Spirit")**

(*) Deze controversiële tekst heeft flink wat stof doen opwaaien in feministische kringen. Cobain verklaarde in een interview dat het wel bedoeld was als een beschrijving van een verkrachting, maar ook als een aanklacht daartegen. De dader wordt als karmische straf zelf verkracht in de gevangenis.
(**) Een zinnetje dat Cobain vaak sarcastisch opperde als hij op een feestje aankwam.

Invloeden

Nirvana is beïnvloed door allerlei soorten bands, uit uiteenlopende genres als grunge, punkrock, new wave en blues. Om hun afkeer van commercie te tonen verwezen de bandleden vaak naar muzikale voorbeelden die veel onbekender waren en namen deze ook vaak aan als voorprogramma.

• The Melvins: Vooral in de liedjes "Pen Cap Chew", "Downer" en "Paper Cuts" zijn de invloeden terug te horen.
• Pixies: Nirvana nam vooral de hard/zacht dynamiek van de Pixies over. Rustige coupletten afgewisseld door harde refreinen. "Gouge Away" was het voorbeeld voor "Smells Like Teen Spirit".
• Vaselines: de nummers "Molly's Lips" en "Son of a Gun" staan op Incesticide (1992) en Nirvana speelde "Jesus Doesn't Want Me for a Sunbeam" bij MTV Unplugged.
• Scratch Acid: Cobain was een groot fan van deze band, waarvan enkele leden later The Jesus Lizard zouden oprichten, met wie Nirvana in 1993 de split-single "Puss"/"Oh, The Guilt" uitbracht.
• Sonic Youth: De leden van Sonic Youth waren bevriend met de leden van Nirvana en hielpen ze in 1990 binnen bij het label Geffen. In 1991 tourden ze samen.
• Meat Puppets: Nirvana speelde 3 nummers van de Meat Puppets op MTV Unplugged: "Plateau", "Oh, Me" en "Lake of Fire".
• Green River
• Mudhoney: vooral bij "Sliver" is het te horen. Drummer Dan Peters drumt op deze single zelfs mee.
• The Beatles: Kurt Cobain vertelde dat hij het liedje "About a Girl" heeft geschreven nadat hij een hele dag heeft geluisterd naar het eerste amerikaanse album van The Beatles
• Butthole Surfers: In de vroege jaren maakten ze veel muziek die door deze band beïnvloed was, zoals "Hairspray Queen".
• Flipper: In de vroege jaren speelden ze het liedje "Sex Bomb" van deze band. Novoselic en Grohl verschijnen samen met Buzz Osborne van the Melvins, als Melvana nog op een 7" waarop "Sacrifice" en "Way of the World" staan.
• Shocking Blue: Voor het album Bleach coverde Nirvana het nummer "Love Buzz" van deze Nederlandse band.
• Rites of Spring: Kurt Cobain stond huilend vooraan te kijken naar deze band. Deze band stond in zijn top 50 op 1.
• The Stooges: "Raw Power" is een plaat die grote invloed had op de Nirvana-sound.
• Lead Belly: Hiervan deed Cobain tijdens MTV Unplugged een legendarische uitvoering van het nummer "Where Did You Sleep Last Night?".
• The Wipers: Coverden "D7" en "Return of the Rat", dat verscheen op het tribute album Eight Songs for Greg Sage and the Wipers.
• REM: Volgens Cobain een band die dichtbij hun eigen identiteit is gebleven. In 1994 zou een samenwerking met Michael Stipe plaatsgevonden hebben, maar dit gebeurde niet vanwege het overlijden van Kurt Cobain. Er werd trouwens een cd van REM gevonden in de cd-speler, die aanstond, in de kamer waar Kurt zelfmoord pleegde.

Bands waaraan veelvuldig gerefereerd werd:

• Pavement
• Dinosaur Jr.
• The Jesus Lizard
• Daniel Johnston (MTV-uitreiking met T-shirt van How are you?)

Voorprogramma's

Als voorprogramma gekozen bands waren:

• Half Japanese (1993)
• Meat Puppets
• Sebadoh (1994, Laatste Europese tour)

Nirvana tourde zelf voor hun doorbraak als voorprogramma met:

• Mudhoney (1989)
• Red Hot Chili Peppers (1991, 1993)
• Sonic Youth (1991) (video 1991: The Year Punk Broke). Het omslagpunt voor zowel Sonic Youth als voor Nirvana is in beeld gebracht in deze documentaire uit 1992 van Dave Markey met optredens en backstage-beelden van deze twee bands, en onder meer ook Babes in Toyland en Dinosaur Jr.

Nirvana bracht haar eerste album (Bleach) uit bij het Sub Pop label, indertijd met de bezetting Kurt Cobain, Krist Novoselic en Chad Channing (drums); daarna stapte de band over naar het grotere Geffen Records.

Discografie

Albums

Album(s) met hitnoteringen in de Nederlandse Album Top 20/50/75/100	Datum van verschijnen	Datum van binnenkomst	Hoogste  positie	Aantal  weken	Opmerkingen
Fecal matter demo	1985	-			Demo
Bleach	1989	-
Blew	1990	-			ep
Nevermind	1991	09-11-1991	2	101	Meervoudig platina
Hormoaning	1992	-			ep
Incesticide	1992	26-12-1992	26	17	Verzamelalbum
In Utero	1993	25-09-1993	10	32
MTV Unplugged in New York	1994	12-11-1994	1(1wk)	47	Live album
From the Muddy Banks of the Wishkah	1996	12-10-1996	11	11	Live album
Nirvana	2002	09-11-2002	12	19	Verzamelalbum
With the lights out	2004	27-11-2004	65	2	Verzamelalbum / 3 cd's & 1 dvd
Sliver	2005	-			Verzamelalbum
Live at Reading	30-11-2009	07-11-2009	64	2	Live album

Album(s) met hitnoteringen in de Vlaamse Ultratop 50/100	Datum van verschijnen	Datum van binnenkomst	Hoogste  positie	Aantal  weken	Opmerkingen
MTV Unplugged in New York	1994	01-04-1995	3	29	Live album
Nevermind	1991	29-04-1995	35	5
From the Muddy Banks of the Wishkah	1996	12-10-1996	10	12	Live album
Nirvana	2002	09-11-2002	2	21	Verzamelalbum
With the lights out	2004	04-12-2004	21	9	Verzamelalbum / 3 cd's & 1 dvd
Live at Reading	2009	14-11-2009	70	2*	Live album
Bleach	26-10-2009	14-11-2009	100	1

Singles

Single(s) met hitnoteringen in de Nederlandse Top 40	Datum van verschijnen	Datum van binnenkomst	Hoogste  positie	Aantal  weken	Opmerkingen
Smells like teen spirit	1991	30-11-1991	3	15
Come as You Are	1992	21-03-1992	14	6
Lithium	1992	01-08-1992	16	5
Heart shaped box	1993	02-10-1993	32	3
About a girl	1994	26-11-1994	26	4

Documentaire

• 1991: The Year Punk Broke

Radio 2 Top 2000

Nummer(s) met noteringen in de NPO Radio 2 Top 2000	'99	'00	'01	'02	'03	'04	'05	'06	'07	'08	'09	'10	'11	'12	'13	'14	'15	'16	'17	'18	'19	'20	'21	'22	'23
Smells like Teen Spirit	-	-	-	-	-	-	105	53	62	124	48	71

Trivia

• Nirvana heeft enkele malen in Nederland een optreden gegeven. Het bekendst is het concert in de Amsterdamse Paradiso op 25 november 1991, maar de band heeft voor hun grote doorbraak ook opgetreden in Nighttown Rotterdam, Vera in Groningen en op het Ein Abend In Wien festival in Rotterdam. De band heeft verder opgetreden in de Utrechtse Tivoli en in de Melkweg, beide in 1989.
• Fragmenten van het optreden in Paradiso uit 1991 zijn terug te zien op de Dvd Nirvana: Live! Tonight! Sold Out!!. Daarnaast staan er vier nummers van ditzelfde concert op het live-album From the Muddy Banks of the Wishkah.
• Tijdens het bezoek van Nirvana aan Nederland in november 1991 is er een 2 Meter sessie met de band opgenomen. Er werden uiteindelijk twee nummers opgenomen, te weten In the Pines en Here She Comes, een cover van The Velvet Underground.
• Een gepland optreden in Ahoy te Rotterdam op 24 maart 1994 voor Nirvana's Europese tour werd afgelast nadat Kurt Cobain in Rome in coma was geraakt.

Externe link

• (en) Officiële website

  Vrije mediabestanden over Nirvana op Wikimedia Commons

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties:

Nirvana

Leden: Kurt Cobain · Dave Grohl · Krist Novoselic · Aaron Burckhard · Chad Channing · Dale Crover · Jason Everman · Dave Foster · Dan Peters · Pat Smear Albums: Bleach · Nevermind · In Utero Livealbums: MTV Unplugged in New York · From the Muddy Banks of the Wishkah · Live at Reading Ep's: Blew · Hormoaning Compilaties: Incesticide · Singles · Nirvana · With the Lights Out · Sliver: The Best of the Box · Icon Singles: Love Buzz · Sliver · Molly's Lips · Here She Comes Now · Smells Like Teen Spirit · Come as You Are · Lithium · In Bloom · Oh, the Guilt · Heart-Shaped Box · All Apologies/Rape Me · Pennyroyal Tea · About a Girl · The Man Who Sold the World · Where Did You Sleep Last Night? · Lake of Fire · Aneurysm (live) · Drain You (live) · You Know You're Right Video's: Live! Tonight! Sold Out!! · MTV Unplugged in New York · Live at Reading