Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Natuurreservaat Papenbroek
| Papenbroek | ||
| Natuurgebied | ||
| Situering | ||
| Land | België | |
| Locatie | Vlaams-Brabant | |
| Coördinaten | 50°57′N 5°2′E | |
| Dichtstbijzijnde plaats | Assent | |
| Informatie | ||
| Oppervlakte | 10 km² | |
Het Papenbroek is een natuurgebied in België, gelegen ten oosten van het dorp Assent en ten zuiden van de weg Leuven-Diest (N2). Het ligt in de Begijnenbeekvallei, het eerste gedeelte van de Hagelandse vallei die door Winge en Motte westelijker wordt voortgezet. De vallei ligt omsloten door min of meer parallel lopende heuvelruggen (50 à 75m) Blakenberg, Luienberg, Prinsenbos, Kloosterberg. Het zijn overblijfselen van Diestiaanse zandbanken. Elk jaar weer bezoeken honderden natuurliefhebbers het natuurgebied en dit tijdens de verschillende excursies die elk jaar doorgang vinden. Ongeveer 15 jaar is de vereniging Natuurpunt bezig met de uitbouw van het natuurgebied Papenbroek. Eerst op enkele verlaten hooilanden op de grens met Webbekom, sinds enkele jaren ook richting Assent. Het gebied bestaat uit een aaneenschakeling van natte hooilanden, ruigten, bosjes en kleine waterpartijen (voormalige turfputten). Dergelijke leefgebieden herbergen veel zeldzame planten-en diersoorten. Voorbeelden hiervan zijn de vogels: blauwborst, roodborsttapuit, sprinkhaanrietzanger, bosrietzanger, ijsvogel, watersnip, waterral, wespendief, buizerd en torenvalk. De langst beheerde percelen (15 jaar) zijn momenteel een streling voor het oog. Het zijn de percelen die jaarlijks tweemaal gemaaid en gehooid worden. De bloemrijke laagveenhooilanden van weleer worden op die manier in stand gehouden. Vrijwilligers doen elke eerste zaterdag van de maand aan natuurbeheer en dit jaar-rond. Het volgehouden natuurbeheer vormde het plantendek om van een botanisch minder interessante ruigtevegetatie naar zeer gevarieerde dotterbloemgrasland en blauwgrasland met talloze ’gevlekte en breedbladige orchideeën’ en veenachtige toestanden met veenpluis, zompzegge, sterzegge, blauwe zegge, wateraardbei en waterdrieblad. Afgelopen jaren namen de orchideeën opnieuw fors in aantal toe. We telden meer dan 1000 exemplaren. Volgend voorjaar kan opnieuw iedereen de resultaten komen bekijken en dit tijdens de verschillende excursies. Zowel de botanische als de faunistische rijkdom zijn dermate dat zij het lokaal en het regionaal niveau overstijgen. Vandaar ook dat het gebied door het Ministerie officieel erkend werd. Als natuurbeheer worden volgende werken uitgevoerd:
- manueel maaien van de percelen (tweemaal zomer en herfst) met bosmaaiers en maaibalken, afvoeren van het maaisel. Op de meest kwetsbare percelen gebeurt dit met draagberries, een zwaar en arbeidsintensief werk;
- enkele wilgenkoepels werden fors teruggezet teneinde verbossing van de graslanden tegen te gaan;
onderhoudskap (winter) van de knotwilgen en houtwallen;
- voormalige turfputten werden opnieuw vrijgemaakt om verlanding tegen te gaan. Het open ondiepe water geeft uitstekende biotopen voor kikkers, salamanders en vele watergebonden insecten zoals verschillende libellensoorten.
- Elke eerste zaterdag van de maand werd en wordt er gewerkt door vrijwilligers. Ook de scholen komen in het najaar een handje toesteken bij de tweede maaibeurt.
Toegankelijkheid
Bereikbaar langs de Papenbroekstraat-Beemdstraat (kant Webbekom) of langs de Zandstraat (kant Assent), er staan infoborden. Omwille van het begrazingsbeheer en het moeilijk begaanbare terrein, kan het volledig natuurgebied enkel tijdens de regelmatig geleide wandelingen bezocht worden. Vier van het 15 ha grote reservaat is vrijwel continu toegankelijk (helaas onmogelijk voor kinderwagens) langs de paden via de Beemdstraat. Topografische kaart: NGI 25/5-6
Trivia
Lang geleden (1253) behoorde het Papenbroek toe aan de abdij van Sint-Truiden. De abt was toen heer van de kerkdorpen Webbekom en Assent. Eén van de paters of ’papen’ van Sint-Truiden had het dus voor het zeggen in het gebied, vandaar de naam ’Papenbroek’.
Centraal in het papenbroek ontspringt een bekoorlijk watertje, Gele Gracht genaamd, dat gevoed wordt door helder, heel zuiver kwelwater (= uit diepe lagen opborrelend grondwater). De naam ’Gele Gracht’ wordt in documenten van 1675 ’Geilengracht’ genoemd. Het woord ’geil’ had vroeger de betekenis ’vruchtbaar’ of ’welig’.