Luanda (stad)

Sjabloon:Infobox plaats in Angola

Luanda (vroeger Loanda of Loeanda) is de grootste stad en de hoofdstad van Angola. Het is de belangrijkste zeehaven van Angola, gelegen aan de Atlantische Oceaan, en zowel het bestuurlijke centrum van het land als de hoofdstad van de provincie Luanda. Het werd gesticht op 25 januari 1576 door de Portugese fidalgo en ontdekkingsreiziger Paulo Dias de Novais, onder de naam São Paulo da Assunção de Loanda.

Bevolking

De bevolking werd in 2007 geschat op ongeveer 4,8 miljoen^[1], een vertienvoudiging ten opzichte van de laatste volkstelling van 1970, toen de stad nog 475.328 inwoners telde. Dit werd veroorzaakt door vluchtelingen van de burgeroorlog die duurde tot 2002. Hiermee behoort Luanda tot de drie grootste metropolen van het Afrika ten zuiden van de evenaar, na Kinshasa en Johannesburg, en kan het gerekend worden tot de zes grootste metropolen van Afrika. Verder is het in inwoneraantal de derde Portugeestalige stad ter wereld, na de Braziliaanse steden São Paulo en Rio de Janeiro.

Luanda is te verdelen in Baixa de Luanda (het lage aan het water gelegen stadsdeel) en Cicade Alta (het hoger gelegen deel). Over nieuwe of oude delen kan nauwelijks gesproken worden, omdat elk deel van de stad en de aanliggende gebieden in constructie is, als onderdeel van het project van ‘Nationale Reconstructie.’ De inwoners van Luanda zijn van oorsprong van Afrikaanse etnische groepen, zoals de Ovimbundu, Mbundu en Bakongo. De meest gesproken taal is het Portugees, hoewel vele inheemse Bantoetalen worden gesproken. Er is een kleine bevolking van Europese oorsprong en een toenemende Chinese bevolking.

Geschiedenis

Luanda werd in 1575 gesticht door de Portugese ontdekkingsreiziger Paulo Dias de Novais als 'São Paulo da Assunção de Loanda'. In 1618 werd de vesting Fortaleza Sao Pedro da Barra gebouwd. In 1634 werd de vesting Fortaleza de Sao Miguel voltooid. De stad is sinds 1627 het bestuurlijke centrum van Angola geweest, met uitzondering van 1640 tot 1648. In 1640 werd Luanda veroverd door een vloot van de Nederlandse West-Indische Compagnie onder leiding van Cornelis Jol. Het heette toen Fort Aardenburg. Dit fort maakte deel uit van de Nederlandse Loango-Angola kust. In 1648 heroverden de Portugezen het gebied. Van ongeveer 1550 tot 1850 was Luanda een centrum van slavenhandel naar Brazilië. Luanda werd de haven waar de meeste slaven van de geschiedenis werden ingescheept, met meer dan 2,8 miljoen slaven.^[2]

Toen Angola in 1975 onafhankelijk werd, vertrok een groot deel van de Portugese bevolking uit Luanda. Deze mensen werden vervangen door grote aantallen Cubanen. Veel van hen waren militairen. Het is de zetel van een rooms-katholieke aartsbisschop. Ook de Universiteit van Angola en het paleis van de gouverneur zijn er gevestigd.

De burgeroorlog, die sinds de onafhankelijkheid in 1975 woedde, was in april 2002 afgelopen. Het land is druk bezig met het herstel en de opbouw van de infrastructuur, zoals wegen, scholen en medische faciliteiten.

Economie en transport

De internationale luchthaven van Luanda is Luchthaven Quatro de Fevereiro. Het is de grootste luchthaven van het land.

Luanda heeft een uitstekende natuurlijke haven, en de belangrijkste uitvoerproducten zijn koffie, katoen, suiker, diamanten, ijzer en zout. Tot 2002 werd de economie van Luanda erg belemmerd door de conflicten in Angola, die begonnen in 1961 met de eerste opstand van Angolezen tegen de koloniale overheersing van het dictatoriale Portugal.

Stadsbeeld

Momenteel is het stadsbeeld van Luanda erg aan het veranderen doordat de oorlog definitief geëindigd is in 2002 en het project van 'Nationale Reconstructie' per 2012 in volle gang is. Een populair project van de regering was Kilamba Kiaxi. Het is een afgerond bouwproject dicht bij het stadion '11 de Novembro' waar ruimte is voor 120 duizend inwoners. Na de zomer van 2012 kwamen hierbij echter problemen aan het licht door hoge prijzen en weinig bezetting van de huizen, energie-uitval en watertekort, waar vervolgens een commissie werd ingesteld om dit op te lossen.^[3]^[4] Naast dit grote voorbeeld zal de hele stad waarschijnlijk opnieuw ingedeeld worden door de slechte staat of het gebrek van de huizen en de wegen. Het tweede geslaagde project is de 'Baai van Luanda', dat op 28 augustus 2012 officieel werd geopend. Het gaat om de boulevard met veel extra ruimte gemaakt voor recreatie aan het water van Luanda over de lengte van het schiereiland genaamd 'Ilha de Luanda'.^[5] Hoogbouw is in ontwikkeling in Luanda, met waarschijnlijk een tiental gebouwen van minstens 100 meter die gebouwd zullen worden in de nabije toekomst.

Luanda was een van de vier Angolese steden waar een stadion werd gebouwd voor de Afrika Cup van 2010.

Geboren

José Baptista Pinheiro de Azevedo (1917-1983), Portugees militair en premier van Portugal (1975-1976)
José Águas (1930-2000), voetballer
Jorge Alberto Mendonça (1938), voetballer
Flávio Amado (1979), voetballer
Manucho (1983), voetballer
Ze Kalanga (1983), voetballer
Nando Rafael (1984), Duits voetballer
Marco Ibraim de Sousa Airosa (1984), voetballer
Luwamo Garcia (1985), voetballer
Guilherme Afonso (1985), voetballer
Diangi Matusiwa (1985), voetballer
Luís Pedro (1990), voetballer
William Carvalho (1992), Portugees-Angolees voetballer
Lucas João (1993), voetballer
Hélder Costa (1994), voetballer
Gelson Dala (1996), voetballer