Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Leie (rivier)
| Leie | ||
| Lengte | 202 km | |
| Hoogte (bron) | 114,7 m | |
| Debiet | 22 m³/s | |
| Stroomgebied | 2900 km² | |
| Van |  Lisbourg
| |
| Naar | .png){kind=small} Schelde, Gent
| |
| Stroomt door | Frankrijk - België | |
De Leie (Frans: Lys) is een rivier die in Noord-Frankrijk in Lisbourg op een hoogte van 116 m ontspringt en in Gent in België in de Schelde uitmondt. De rivier is 202 km lang, waarvan 109 km in België. Van Armentiers tot Wervik vormt de rivier over 24 km de Belgisch-Franse grens. De bron van de Leie in Lisbourg is een van de meest typische voorbeelden van een natuurlijk artesische bron.
Het hydrografisch bekken van de Leie beslaat in totaal 4727 km² waarvan ongeveer 2900 km² in Frankrijk en ongeveer 1825 km² in België. Vanaf Sint-Eloois-Vijve tot Gent is de bodemhelling zeer gering, waardoor zich vele meanders vormden.
Etymologie
De Leie werd voor het eerst vermeld in het jaar 694 als Legia[1] bij een situering van Sloten, het huidige bedevaartsoord Oostakker-Lourdes nabij Gent. De vermelding als super fluvio Legia betekent boven de stroom Leie. De naam Legia is vermoedelijk van Keltische oorsprong en zou de vloeiende, dat wil zeggen de waterloop, het water kunnen betekenen. In het Oudiers herkennen we daarin legaim, vloeien.
Belang voor de vlasindustrie
Traditioneel is de Leie bekend om zijn vlaswerken. Het water van de Leie is arm aan kalk en ijzer, en daardoor erg geschikt voor het roten van vlas. De rivier dankt er haar bijnaam aan: de Gouden rivier, naar de glans die het in de Leie gerote vlas had. In 1943 werd het roten van vlas in de Leie zelf of in waterlopen van het Leie-stroomgebied volledig verboden om de milieu-aantasting die er het gevolg van was de kop in te drukken.
Aanpassingen aan de waterloop
Oorspronkelijk mondde de Leie uit in de Schelde aan wat nu de Portus Ganda heet, vlak bij de site van de Sint-Baafsabdij. Van het oude kronkelende traject stroomopwaarts van Deinze zijn op de meeste plaatsen nog de oude afgesloten armen aanwezig. De meeste gemeentegrenzen langs de Leie komen nog met het oude traject overeen. In de jaren 60 van de 20e eeuw werd de Nederschelde in het stadscentrum gedempt tussen het Geeraard de Duivelsteen en de Leie. Zodra dit weer wordt opengelegd (de bruggen zijn reeds aanwezig) wordt de oorspronkelijke mondingsplaats hersteld (zie Samenvloeiing van de Leie en de Schelde). De eigenlijke monding van de Leie is nu de Gentse ringvaart, die in de jaren 60 van de 20e eeuw werd gegraven om overstromingen in het centrum tegen te gaan en het scheepvaartverkeer vlotter te laten verlopen.
Door het Afleidingskanaal van de Leie of Schipdonkkanaal, dat de Leie verbindt met het kanaal Gent-Brugge, bleef de benedenloop van de Leie vanaf Deinze gevrijwaard van rechttrekking van haar meanders. Hier is geen vaart met schepen van 20 meter of langer mogelijk. Tweederde van het Leiewater wordt afgevoerd door het Schipdonkkanaal; het resterend derde vloeit in de toeristische Leie.
Belang voor de binnenvaart
Er vonden sinds 1997 ingrijpende rechttrekkings-, verbredings- en uitdiepingswerken aan de Leie plaats in en rond de stad Kortrijk. De verruiming werd 23 mei 2015 feestelijk in gebruik genomen. Deze Leiewerken maken de Leie bevaarbaar voor containerschepen en schepen tot 1350 ton en verder in de toekomst tot 3000 ton, CEMT-klasse Vb. Er kan dan met drie lagen containers worden gevaren. In dat geval moet wel alternerend varen worden toegepast, zoals dat vanaf 1992 al voor 1000-tonners wordt gedaan.
Na aanpassing van de doortocht van Kortrijk, een traject van drie kilometer, en Komen is de grote tonnenmaat mogelijk tot Rijsel via de zijrivier de Deule, daar waar dit voor de aanpassingen nog 600 ton was. De rivier was 20 meter breed en nu 32 meter. De maximaal toegelaten diepgang werd 6,50 meter, de bruggen werden naar 7 meter doorvaarthoogte gebracht.[2]
De scheepvaart in het Leiebekken wordt verder bevorderd door het kanaal Bossuit-Kortrijk, dat de Leie verbindt met de Schelde, het kanaal Roeselare-Leie en het Afleidingskanaal van de Leie of Schipdonkkanaal, dat de Leie verbindt met het kanaal Gent-Brugge.
Door het realiseren van de Seine-Scheldeverbinding zal het profiel van de Leie verder worden verruimd en zeven bruggen tussen de Franse grens en Waregem worden herbouwd of verhoogd.
Vis
In 2005 werd vastgesteld dat de vispopulatie in de Leie zich spectaculair herstelt. Er werden 19 vissoorten aangetroffen.
Zijrivieren
Een volledige opsomming van de zijrivieren van de Leie is te vinden bij Stroomgebied van de Schelde.
Trivia
- De rivier gaf haar naam aan de zware gevechten die van 23 tot 28 mei 1940 plaatsvonden tussen het Belgische en het Duitse leger tijdens de Leieslag. Aan de Leie werd bij Desselgem het Monument Leiebrug geplaatst ter herdenking van de gesneuvelden.
- Op de basisschool wordt een ezelsbrugje om enkele plaatsnamen aan de Leie te onthouden aangeleerd: als Waasten zal Komen, zal Wervik het Menen en Kortrijk zal Deinze tot Gent.
- De rivier gaf haar naam aan de fleur-de-lys, het symbool van de Franse koningen, dat gebaseerd werd op de daar groeiende gele lis.[3]
Externe link
Noten
- º legia-forum.org
- º Weekblad Schuttevaer van zaterdag 6 juni 2015, pag 9
- º La Venise Verte, par Jacques Sigot et J-Pierre Rault, éditions CMD 1997
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Lys op Wikimedia Commons.
