Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie en digitaal erfgoed, wenst u prettige feestdagen en een gelukkig 2025

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Kritische rassentheorie

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Een boekvertoning met werken waarvan wordt gezegd dat ze over kritische rassentheorie gaan

Kritische rassentheorie (CRT) is een interdisciplinaire kritische theorie over hoe media, sociale bewegingen, instituten en politieke bewegingen vormgeven aan en worden gevormd door sociale opvattingen over ras en ethniciteit.

Het woord kritisch in de naam verwijst naar kritisch denken, kritische theorie en wetenschappelijke kritiek en wordt niet bedoeld in de zin van bekritiseren of beschuldigen.[1][2][3][4]

CRT wordt in de sociologie gebruikt om sociale, politieke en juridische structuren en machtsverdeling uit te leggen door middel van een "lens" die zich richt op het concept van ras en ervaringen van racisme.[5][6] Het conceptuele raamwerk van CRT onderzoekt bijvoorbeeld racistische vooroordelen in wetten en juridische instellingen, zoals de zeer uiteenlopende percentages van opsluitingen in de Verenigde Staten.[7] Een belangrijk concept in CRT is intersectionaliteit: de manier waarop verschillende vormen van ongelijkheid en identiteit worden beïnvloed door onderlinge verbanden tussen ras, etniciteit, kaste, sociale klasse, gender, religie en handicap.[8] CRT-wetenschappers zien ras als een sociale constructie zonder biologische basis.[9][10][3] Een van de principes van CRT is dat racisme (of anderzijds ongelijke uitkomsten per ras) het resultaat is van complexe, veranderende en vaak subtiele sociale en institutionele dynamieken, in plaats van expliciete en opzettelijke vooroordelen van individuen.[11][1][12] CRT-wetenschappers betogen dat de sociale en legale constructie van ras de belangen van witte mensen bevordert[13][14] ten koste van mensen van kleur[15] en dat het liberale idee van de wet als "neutraal" een belangrijke rol speelt bij het handhaven van een raciaal onrechtvaardige sociale orde,[16] waar formeel kleurenblinde wetten vaak nog steeds raciaal discriminerende gevolgen hebben.[17]

Kritische rassentheorie stelt daarom de machtsverhouding tussen mensen aan de kaak en stelt strategieën voor om ongelijkheden ongedaan te maken, met het uiteindelijk doel dat niemand ondergeschikt wordt gemaakt aan een ander op basis van "ras".

Academische critici van kritische rassentheorie beweren dat het niet geeft om waarheid, dat het liberalisme onderwaardeert en dat het gebaseerd is op het vertellen van verhalen in plaats van op bewijs en reden.[18]

Sinds 2020 hebben conservatieve Amerikaanse wetgevers geprobeerd het geven van CRT-onderwijs op lagere en middelbare scholen te verbieden of te beperken[1], evenals relevante training binnen de federale overheid.[19] Voorstanders van dergelijke verboden beweren dat CRT vals is, anti-Amerikaans, witte mensen in een kwaad daglicht stelt, links-radicale ideologie promoot en kinderen indoctrineert.[18][20] Voorstanders van een verbod op CRT zijn er op hun beurt van beschuldigd de principes ervan verkeerd te hebben begrepen en dat hun doel is om discussies over racisme, ongelijkheid, sociale onrechtvaardigheid en de geschiedenis van rassen onmogelijk te maken.[21][22]

Ontstaan

Kritische rassentheorie ontstond halverwege de jaren 1970, vanuit de behoefte van de Afro-Amerikaanse Civil rights movement om met nieuwe theorieën en tactieken het "institutioneel racisme" in het Amerikaanse rechtssysteem te doorgronden.[23] De term kritische rassentheorie werd bedacht door de Amerikaanse rechtsgeleerde, burgerrechtenactiviste en hoogleraar Kimberlé Crenshaw in de jaren 1980.

Belangrijke onderwerpen zijn onder andere:

Literatuur

  • Ansell, Amy, Encyclopedia of Race, Ethnicity, and Society, Volume 1, SAGE Publications
  • [[Khiara Bridges|]] Critical Race Theory: A Primer, Foundation Press
  • Encyclopedia of Race and Crime, SAGE Publications
  • Gillborn, David (2015). Intersectionality, Critical Race Theory, and the Primacy of Racism: Race, Class, Gender, and Disability in Education. Qualitative Inquiry 21 (3): 277–287 . DOI: 10.1177/1077800414557827.
  • Yosso, Tara J., Critical Race Counterstories along the Chicana/Chicano Educational Pipeline, Routledge

Zie ook

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties:

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 (en) Iati, Marisa. "What is critical race theory, and why do Republicans want to ban it in schools?", The Washington Post, 29 May 2021. Geraadpleegd op 2023-06-12.
  2. º (en) Kahn, Chris. "Many Americans embrace falsehoods about critical race theory", Reuters, 2021-07-15. Geraadpleegd op 2023-06-12.
  3. ↑ 3,0 3,1 (nl) Wat is de kritische racetheorie? Definitie, principes en toepassingen. Wat is de kritische racetheorie? Definitie, principes en toepassingen (2019-05-06) Geraadpleegd op 2023-06-12
  4. º Yosso, Tara J. (Maart 2005). Whose culture has capital? A critical race theory discussion of community cultural wealth. Race Ethnicity and Education volume 8 2005 (1)
  5. º (November 2019)New Directions in Critical Race Theory and Sociology: Racism, White Supremacy, and Resistance. American Behavioral Scientist 63 (13): 1731-1740 . DOI: 10.1177/0002764219842623.
  6. º Yosso, Tara, The Blackwell Companion to Social Inequalities
  7. º (en) Borter, Gabriella. "Explainer: What 'critical race theory' means and why it's igniting debate", Reuters, 2021-09-22. Geraadpleegd op 2023-06-12.
  8. º Gillborn 2015, p. 278.
  9. º Curry 2009a, p. 166.
  10. º (en) Understanding Critical Race Theory. www.nsba.org Geraadpleegd op 2023-06-12
  11. º Gillborn, David, SAGE Research Methods Foundations, SAGE Publications
  12. º Bridges 2019.
  13. º Curry 2009a, p. 166-167.
  14. º Ruparelia, Rakhi (2009). “I Didn’t Mean It That Way!”: Racial Discrimination as Negligence. Supreme court law review 2009
  15. º (March 2013)Analyzing Poverty, Learning, and Teaching Through a Critical Race Theory Lens. Review of Research in Education 37 (1): 1–53 . DOI: 10.3102/0091732X12459720.
  16. º Ansell 2008, pp. 344–345.
  17. º (en) Crenshaw, Kimberlé Williams, Seeing Race Again, University of California Press, Berkeley
  18. ↑ 18,0 18,1 (en) "Critical race theory". Encyclopaedia Britannica. (September 21, 2021).
  19. º (en) Caroline Kelly. Trump bars 'propaganda' training sessions on race in latest overture to his base. CNN (September 5, 2020)
  20. º (en) Duhaney, Patrina. Why does critical race theory make people so uncomfortable?. The Conversation (2022-03-08) Geraadpleegd op 2023-06-12
  21. º (en) Bump, Philip. "Analysis | The Scholar Strategy: How 'critical race theory' alarms could convert racial anxiety into political energy", The Washington Post, June 15, 2021.
  22. º Harris, Adam. The GOP's 'Critical Race Theory' Obsession (May 7, 2021)
  23. ↑ 23,0 23,1 Richard Delgado (2012): Critical Race Theory: An Annotated Bibliography. Alabama: The University of Alabama.
rel=nofollow
rel=nofollow
rel=nofollow
Overgenomen van "https://nl.wikisage.org/w/index.php?title=Kritische_rassentheorie&oldid=350644"