Jean Taffin

Jean Taffin de Oude (Doornik, 1529 – Amsterdam, 15 juli 1602), was een calvinistisch theoloog uit de Waalse Nederlanden.

Leven

Jean Taffin werd geboren in Doornik (Tournai), een stad in de toenmalige Waalse Nederlanden. Al op jonge leeftijd toonde hij een grote interesse in religie en theologie. Hij besloot zijn leven te wijden aan de studie van de Bijbel en de verspreiding van het calvinistische geloof. Als zoon van een rechtsgeleerde en raadspensionaris (een staatssecretaris ten tijde van de Republiek der Verenigde Nederlanden) was hij in de mogelijkheid om een opleiding als geestelijke te krijgen. In 1554 werd hij bibliothecaris en secretaris van Antoine Perrenot de Granvelle in Atrecht (Arras). Hij ging in 1557 bij Granville weg om kort in Genève bij Calvijn zelf te studeren. In 1558 was hij in Antwerpen, waar hij contact had met de verboden gereformeerde gemeente. Toen de vervolging van calvinisten toenam en de hertog van Alva Antwerpen naderde, verliet Taffin de Nederlanden. Hij trok naar Aken en later Worms. Nadat hij zijn doctoraat behaalde in Genève, verbleef hij vanaf 1561 in Metz, waar hij in 1562 predikant werd in een eigen kerk.

In 1564 was hij uitgenodigd voor een geheime bespreking met Willem van Oranje over een vereniging van protestantse kerken, met Carolus Niellius, François Baudouin en Guido de Brès.

Nadat de Beeldenstorm in 1566 over de Nederlanden was geveegd, werd hij in 1567 hij voor het predikantambt naar Antwerpen beroepen, maar keerde na slechts enkele weken terug naar Metz. Na de slag bij Jarnac verbood een edict van de Franse koning Karel (Charles) IX van 4 april 1569 hem te prediken, en zijn kerk werd afgebrand.

Wegens deze onrusten trok hij naar Heidelberg, waar hij spoedig tot predikant werd benoemd.

In 1571 vestigde Taffin zich in Amsterdam, waar hij tot aan zijn dood in 1602 zou blijven. In Amsterdam speelde hij een centrale rol in de Waalse gemeente en werkte nauw samen met andere leiders van de reformatie. Zijn invloed reikte verder dan de kerkmuren; hij had ook een belangrijke rol in de politieke ontwikkelingen van die tijd, waarbij hij streed voor religieuze vrijheid en tegen de Spaanse overheersing.

Samen met Petrus Datheen organiseerde hij in 1571 de eerste nationale synode van de Nederlandse calvinisten, de Synode van Emden. In de herfst van 1573 verliet hij Heidelberg om in dienst te treden van Willem van Oranje. Taffin organiseerde de Synoden in Dordrecht (1574 en 1578) en in Middelburg (1581).

Hij zegende het huwelijk in van Willem van Oranje met Charlotte van Bourbon in de Grote Kerk van Den Briel op 15 juli 1575.

Samen met enkele anderen werd hij door de prins van Oranje in 1578 uitgenodigd om een verdediging van het protestantse geloof te schrijven voor de Waalse Synode. Hij zette zich in voor religieuze vrijheid voor protestanten zowel als katholieken.

In 1583 beëindigde hij zijn dienst aan het hof en was uitsluitend actief als predikant, achtereenvolgend in Antwerpen, Emden, Haarlem en Amsterdam.

Na de moord op Willem van Oranje steunde hij tijdens het beleg van Antwerpen in 1584-1585 de Antwerpse burgemeester Marnix van Sint-Aldegonde. Na de overgave vluchtte hij naar Leiden, waar hij voorzitter was van de Waalse Synode van 18 tot 20 september 1587.

In Amsterdam raakte hij verwikkeld in de theologische onenigheid tussen de remonstranten en de contraremonstranten.

Hij overleed in Amsterdam in 1602, toen de pest in de stad heerste.

Werken

• Des marques des enfants de Dieu et des consolations dans leurs afflictions, Haarlem, ca. 1585. (Zijn bekendste werk, dat diep inging op de kenmerken van ware gelovigen. Dit boek was niet alleen populair in de Nederlanden, maar ook in andere delen van Europa. Het werd vertaald in meerdere talen en diende als een belangrijke bron van inspiratie voor andere hervormers.)
• Instruction contre les erreurs des Anabaptistes, Haarlem, 1589.
  • Onderwijsinghe teghens de dwalinge der wederdoperen, Haarlem, 1590.
• Vermanighe tot liefde ende aelmoesse, ende van de schuldige plicht ende troost der armen, Haarlem, 1591.
• Metanoea seu, de vitae emendationi Libri quatrior, 1604.
• Traité de l’amendement de vie, Genève, 1621.
  • De boetveerdicheyt des levens, vervaet in vier boecken
• Epistula ad Franciscum Junium, postuum uitgegeven in 1704.
• Over de Openbaring van Johannes, vertaald door G. Udemans, Rotterdam, 1611.

Online bronnen

• A. J. van der Aa, Jean Taffin in: Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 18 (1874)