Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Gothic (muziek)
Gothic is een muziekgenre dat ontstond gedurende late jaren 70 (niet te verwarren met gothic metal). Oorspronkelijk werden de bands uit dit genre positive-punk genoemd door muziekjournalisten en had het sterke banden met Engelse punk en de opkomende postpunkstijlen.
Het genre werd gedefinieerd als een beweging onafhankelijk van punk gedurende vroege jaren 80. Sommige gothicbands waren meer kunstzinnig en introspectief dan punk. Gothic ging over duistere thema’s en intellectuele bewegingen zoals gothic horror, Romantiek, existentialisme en nihilisme. Belangrijke gothicbands zijn Bauhaus, The Cure, Siouxsie & the Banshees, The Sisters of Mercy en The Mission.
Voor een groot deel onafhankelijk van andere alternatieve muziekgenres in de jaren 80, ontstond uit gothic een brede gothicsubcultuur waarbinnen zich gothicnachtclubs, gothicmode en gothicmagazines bevinden. Dat 'gothic' tegenwoordig in verband wordt gebracht met het duistere, macabere en bovennatuurlijke is historisch terug te voeren op de gothic novel van de late 18de eeuw, een genre dat 'uitgevonden' werd door Horace Walpole met zijn The Castle of Otranto (1764).
Eerste golf
 Zie Gothic rock voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Als het vroegste voorbeeld van gothic wordt wel eens het album The Marble Index van Nico uit 1969 genoemd, al moet daar aan worden toegevoegd dat het hier waarschijnlijk louter gaat om een soort voorganger. Op dat moment was er immers zeker nog geen sprake van gothic als muziekgenre, noch als subcultuur.
Joy Division, opgericht in 1976, wordt wel als de eerste gothicband beschouwd. Tijdens de punk onderscheidde deze groep zich door onheilszwangere teksten, gecombineerd met sfeerbepalende klanken. De punkband Siouxsie and the Banshees adopteerde ondertussen de vormgeving van klassieke horrorfilms. De aanvankelijk lichtvoetige rockband The Cure werd door beide groepen beïnvloed en nam een deel van de vormgeving en muziek over.
Toen de punk begin jaren 80 plaats maakte voor de New Romantics-rage werd de sombere kant van dat op voorbije eeuwen gebaseerde modebeeld vertegenwoordigd door de "goths". Deze over het algemeen vriendelijke, zij het wat tobberige, meestal uit de middenklasse afkomstige goths vielen vaak op door overwegend zwarte kleding, gitzwart geverfd haar en een bleek gelaat. Op muzikaal gebied was er voor elke goth wel iets van zijn of haar gading te vinden. Wie prettig in het gehoor liggende liedjes prefereerde koos voor The Cure of voor Toyah. Siouxsie and the Banshees en X-Mal Deutschland maakten iets eigenzinnigere muziek, terwijl de acts van het 4AD-label arty waren. Met Bauhaus, Killing Joke of The Cult werd de muziek al wat grimmiger en de onbehaaglijkste kant van het genre werd vertegenwoordigd door The Birthday Party en Alien Sex Fiend.
De goths waren gedurende de gehele jaren tachtig een vertrouwde verschijning op plekken waar 'alternatieve' jongeren bijeen kwamen. Pas met de komst van progressieve dansmuziek en grunge werden de goths als ouderwets beschouwd.
Tweede golf
In het begin van de jaren 90 verdween het genre vrijwel geheel naar de achtergrond. Alleen in Duitsland bleef het populair. In Nederland werden alleen in Amsterdam nog grotere feesten gehouden. Op deze "Inrichting-feesten" werd alternatieve muziek gecombineerd met oude en nieuwe, uit Duitsland afkomstige, New Wave, EBM en Gothic.
De tweede golf kwam in de tweede helft van de jaren 90 langzaam bovengronds. Een interessant verschijnsel in dezen is dat veel stromingen, die in de jaren 80 buiten de Gothic vielen, er gedurende de jaren 90 meer en meer mee geassocieerd werden. Genres als EBM, industrial, new wave en neofolk gingen deel uitmaken van de bonte verzameling stijlen die men gemakshalve samen onder de noemer "Gothic" begon te plaatsen. Deze tweede golf is meer een new wave-stroming dan een daadwerkelijke opleving van de Gothic hoewel deze oorspronkelijke stroming nog steeds deel uitmaakt van het pakket. Feitelijk werd gedurende de jaren 90 het etiket "New Wave" verruild voor "Gothic". Het is daarom belangrijk onderscheid te maken tussen de oorspronkelijke definitie (te vinden bij Gothic rock) en de huidige situatie waarin een groot aantal stijlen als "Gothic" wordt aangemerkt.
Binnen deze tweede golf zijn zo de stijlen te vinden van de romantische en vriendelijke darkwave en medieval-muziek, tot de elektronica van de EBM en de Industrial. Vanaf 1998 begon de tweede golf zich langzamerhand te manifesteren. Feesten en concerten begonnen zich te verplaatsen van de kraakpanden naar de reguliere clubs en het clubcircuit. Tegenwoordig heeft elke grote zaal in Nederland wel een gothic feest.
Wereldwijd heeft Gothic zijn meeste aanhang in de westerse wereld met Noord-Europa/Duitsland als centrum. Het genre is echter populairder aan het worden daarbuiten. Zo zijn er grote scenes in Zuid- en Midden-Amerika. Een land als Mexico heeft een internationaal gewaardeerde EBM-scene waarvan de Azteeks-indiaanse band Hocico de belangrijkste vertegenwoordiger is. De in Japan populaire muziekstijl Visual kei kent duidelijke invloeden uit de Gothic scene en maakt gebruik van gothic lolita-kleding.
De tweede golf wordt in Nederland ook wel eens aangeduid als cybergothic. Deze naam, uitgedacht door de Utrechtse gothic dj X-X-X, werd oorspronkelijk gebruikt als aanduiding voor de nieuwe generatie goths die contact met elkaar zochten via internet. De term cybergothic wordt tegenwoordig ook gebruikt om de elektronische stijlen binnen de Gothic aan te duiden. Op gothic fuiven worden genres als darkelectro en hellektro immers steeds vaker en prominenter gedraaid.
Festivals
Het mekka en centrum van de tweede golf is het Wave-Gotik-Treffen in Leipzig, Duitsland. Dit is wereldwijd het grootste gothicfestival. Het wordt elk jaar met Pinksteren gehouden en goths wereldwijd stromen er elk jaar samen om gedurende het vierdaagse festival te feesten, bands te bekijken, kleding te kopen en contacten te leggen.
Naast WGT bestaan er, vooral in Duitsland, nog enkele grote gothicfestivals, zoals M'Era Luna in Hildesheim en het Amphi Festival in Keulen. In Nederland heb je in augustus het Summer Darkness Festival in Utrecht. In België heb je in het laatste weekend van juli het Gothic Festival, dat plaatsvindt in Waregem.
Andere bekende festivals zijn:
- Bizarre-Festival in Berlijn
- Castle Party in Bolków
- Dark Wave Meeting in Strasbourg
- Diabolus Cantus Festival in Karlsruhe-Durlach
- Gothic & Wave Festival in Bratislava
- Herbstnächte in Rabenstein/Fläming
- Night of Darkness in Krefeld
- Ombre Sonore Festival in Strasbourg
- Sol et Luna Festival in Leipzig
- Woodstage Summer Open Air in Glauchau
Overzicht stromingen
De volgende stromingen vallen onder de gothicnoemer:
- gothic rock
- batcave
- darkwave
- darkambient
- deathrock
- EBM
- industrial
- martial/military pop
- medieval
- new wave
- neofolk
- powernoise
- synthpop
Genres als electroclash, electro, new wave en shoegaze worden door hedendaagse goths ook gewaardeerd en zijn ook wel eens op de moderne gothicfeesten te horen. Op de moderne gothicfeesten wordt ook de donkerdere moderne new wave gedraaid met bands als Editors, Interpol en White rose movement.
Bands als Within Temptation, Evanescence, Nightwish en After Forever horen echter thuis onder de symphonic metal, progressieve metal of progrock. Zij worden gothic metal genoemd vanwege de voorkeur voor jurken die de zangeressen van deze bands hadden en zijn echter niet of nauwelijks door de gothic- of new-wavemuziek beïnvloed. Er zijn echter wel grensgevallen: Bands als Rammstein, ASP, Letzte Instanz, Umbra et Imago, Oomph! hebben behalve metal- ook zeer overduidelijk gothic-invloeden. De meeste van deze bands zijn Duits en worden daar wel geschaard onder Tanzmetal of Neue Deutsche Härte. Daarnaast zijn er nog andere grensgevallen zoals Paradise Lost, Tiamat, Moonspell, Type O Negative of Inkubus Sukkubus.
Overzicht bands
Belangrijke bands uit de eerste golf
- Alien Sex Fiend
- Bauhaus
- Borghesia
- Christian Death
- Clan of Xymox
- Danse Society
- Fields of the Nephilim
- Gene Loves Jezebel
- Joy Division
- March Violets
- Salvation
- Siouxsie and the Banshees
- Skeletal Family
- The Cure
- The Mission
- The Sisters of Mercy
- X-Mal Deutschland
Belangrijke bands uit de tweede golf
- Ah Cama-Sotz
- Another Tale
- Belfegore
- Calva Y Nada
- Combichrist
- Converter
- Covenant
- Das Ich
- Deine Lakaien
- Der Blutharsch
- Derniere volonte
- Diary of Dreams
- Die Laughing
- Goethes Erben
- Grendel
- Haus Arafna
- Helium Vola
- Hocico
- Inkubus Sukkubus
- Lacrimosa
- Last Dance
- London After Midnight
- Malaise
- Mesh
- Nosferatu
- Project Pitchfork
- Qntal
- Rosetta Stone
- Sopor Aeternus & The Ensemble Of Shadows
- Suicide Commando
- The Crüxshadows
- The frozen autumn
- This Vale Of Tears
- Unter null
- VNV Nation
- Wolfsheim
- Wumpscut
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
- ^ Kindamusic: Artikel over het eerste summer darkness festival. http://www.kindamuzik.net/features/article.shtml?id=3752
- ^ VPRO 3 voor12. Artikel over downhill festival: http://3voor12.vpro.nl/artikelen/artikel/40754648
- ^ Myspace van DJ Spud, bekende Nederlandse wave/goth dj en werkzaam voor kinkFM radio http://www.myspace.com/spudje
- ^ Interview met Kees de Brouwer over Cybergothic: http://3voor12.vpro.nl/artikelen/artikel/21633031