Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Friedrich Engels
Friedrich Engels (Barmen (Wuppertal), 28 november 1820 – Londen, 5 augustus 1895) was een Duitse industrieel, sociaal wetenschapper, auteur, politiek theoreticus, filosoof en grondlegger van het marxisme samen met Karl Marx. Hij ontwikkelde fundamentele concepten zoals de dialectisch-materialistische geschiedenisopvatting en analyseerde de rol van geweld in de geschiedenis. Zijn werk De Toestand van de Arbeidersklasse in Engeland (1845) was een baanbrekende sociologische studie. Met Marx schreef hij Het Communistisch Manifest (1848) en ondersteunde hij de totstandkoming van Het Kapitaal. Na Marx' dood redigeerde hij delen II en III van Het Kapitaal en publiceerde Marx' aantekeningen als deel IV.
Biografie
Engels werd geboren in Barmen (nu Wuppertal) als oudste zoon van een textielfabrikant. Hij kreeg privéonderwijs en bezocht het gymnasium tot 1837, toen zijn vader hem naar de handelspraktijk stuurde. Als jongeman ontwikkelde hij zich tot radicaal denker en sloot zich aan bij de Jong-Hegelianen. In 1842 stuurde zijn vader hem naar Engeland om in de Manchesterse katoenfabriek Ermen & Engels te werken. De industriële ellende die hij daar aantrof, resulteerde in zijn werk De Toestand van de Arbeidersklasse in Engeland (1845).
In 1844 begon Engels voor de 'Duits-Franse Jaarboeken' te schrijven, uitgegeven door Marx in Parijs. Hun intellectuele partnerschap begon met het gezamenlijk schrijven van De Duitse Ideologie (1845-46). Na Marx' verbanning uit Frankrijk in januari 1845 vestigden beiden zich in België, waar meer vrijheid van meningsuiting heerste dan elders in Europa.
In juli 1845 nam Engels Marx mee naar Engeland. Daar ontmoette hij Mary Burns, een Ierse arbeidster. Hij leefde met haar samen tot haar dood in 1863, waarna hij een relatie aanging met haar zuster Lizzie. Via de Burns-zusters kreeg hij toegang tot arbeiderskringen en de Chartistenbeweging, waar hij leiders als George Harney ontmoette. Terug in Brussel richtten Engels en Marx in januari 1846 het 'Communistische Correspondentie-Comité' op om socialistische leiders te verenigen. De Bond der Communisten ontstond uit deze initiatieven, waarbij Engels als vertegenwoordiger optrad en grote invloed had op de strategie.
Hun belangrijkste gezamenlijke werk, het 'communistisch manifest', verscheen in februari 1848. Na verbanning uit België vestigden ze zich in Keulen, waar ze de Neue Rheinische Zeitung' uitgaven. Engels nam deel aan de Revolutie van 1848 in Elberfeld en vocht in de Baden-campagne tegen Pruisen (juni/juli 1849) als adjudant van August Willich.
In 1849 werden Marx en Engels gedwongen Duitsland te verlaten, waarna ze naar Londen verhuisden. Toen de Pruisische autoriteiten de Britse overheid verzochten hen te verbannen, weigerde premier John Russell dit. De familie Marx leefde in extreme armoede, alleen ondersteund door Engels' financiële hulp.
Om Marx te blijven ondersteunen, keerde Engels terug naar de fabriek in Manchester om voor zijn vader te werken, tot hij in 1870 naar Londen verhuisde. Na Marx' dood in 1883 wijdde hij zich aan het voltooien van Marx' werk. Hij redigeerde delen II en III van Het Kapitaal en organiseerde Marx' nota's over de Theorieën over de Meerwaarde tot het vierde deel. Zijn eigen theoretische bijdragen omvatten De oorsprong van het gezin, van de particuliere eigendom en van de staat (1884), waarin hij de evolutie van familiestructuren, eigendom en staatsvorming analyseerde, en het verband tussen economische verhoudingen en genderrelaties onderzocht. Hij leverde hierin belangrijke bijdragen aan het feminisme door de stelling dat monogame huwelijkspatronen voortkomen uit economische ontwikkelingen in de samenleving, en niet uit biologische of morele noodzaak.
Friedrich Engels overleed op 5 augustus 1895 in Londen aan keelkanker. Zijn as werd verstrooid in de zee bij Beachy Head, Sussex.
Bibliografie
- 1845, De toestand van de arbeidersklasse in Engeland (online op marxists.org)
- 1847, Ontwerp van de communistische geloofsbelijdenis (online op marxists.org)
- 1847, Beginselen van het communisme (online op marxists.org)
- 1875, De Duitse Boerenoorlog. (online op marxists.org)
- 1876, De rol van de arbeid in de overgang van aap naar mens (online op marxists.org)
- 1877, De heer Eugen Dührings omwenteling van de wetenschap (ook bekend als Anti-Dühring)(online op marxists.org)
- 1880, De ontwikkeling van het socialisme van utopie tot wetenschap (online op marxists.org)
- 1884, De oorsprong van het gezin, van de particuliere eigendom en van de staat (online op marxists.org)
- 1885, Over de geschiedenis van de Bond der Communisten (online op marxists.org)
- 1886, Ludwig Feuerbach en het einde van de klassieke Duitse filosofie (online op marxists.org)
- 1888, Voorwoord bij de Engelse uitgave van het Communistisch Manifest (online op marxists.org)
- 1892, Voorwoord tot De armoede van de filosofie (online op marxists.org)
- 1895, Straatgevechten, barricade en opstand (online op marxists.org)
Samen met Karl Marx
- 1845-1846 – De Duitse Ideologie (posth., 1932)
- 1848 – Manifest van de Communistische Partij[1]
Zie ook
Bronnen en noten
|
