Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Expeditie naar de westkust van Borneo
| Leeswaarschuwing | Onderstaande tekst is gebaseerd op bronnen uit de 19de eeuw. (Publieke domein) De tekst geeft hierdoor de zienswijzen van die tijd weer. |
De expeditie naar de westkust van Borneo was een strafexpeditie van het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger tegen opstandige Chinezen te Pontianak, Mandor en Monterado in 1823.
Inleiding
Aan de westkust van Borneo waren Chinezen in opstand gekomen tegen het Nederlands Indisch gouvernement; zij waren in grote aantallen naar de verschillende rijken op Borneo gekomen om de goudmijnen te ontginnen en waren door tractaten, die de inlandse vorsten met het gouvernement hadden gesloten, onder Nederlands bestuur gekomen. Ze weigerden dit gezag te erkennen omdat er hoofdgelden van hen gevraagd werden en omdat het gouvernement de prijs van zout en opium had verhoogd. Een poging de Chinezen tot betalen te dwingen leed schipbreuk; een Chinese bende deed een overval op het fort te Pontianak maar het lukte de bezetting om zich staande te houden en de aanvallers terug te drijven.
De expeditie
Godert van der Capellen benoemde commissaris Tobias in 1821 om een onderzoek te doen; deze diende in maart 1822 te Batavia een aantal voorstellen tot verbetering van de toestand in maar achtte het tevens noodzakelijk om een expeditie uit te rusten om de Chinezen te waarschuwen. Een expeditie bestaande uit 300 man onder bevel van Hubert Joseph Jean Lambert de Stuers vertrok naar Pontianak; zonder verzet onderwierpen de Chinezen zich te Mandor; hun landgenoten te Monterado boden echter verzet. Op 20 januari 1823 werd de eerste benting van het versterkte Larah met veel moeite genomen; de Chinezen vluchtten naar Monterado, waar De Stuers ze niet kon volgen. Na versterking te hebben ontvangen kon hij eindelijk tegen Monterado oprukken, dat zonder verzet werd bezet.
Nasleep
De nieuwe voorwaarden werden de eerste mei te Sambas door de nieuwe hoofden aangenomen en bezworen; desalniettemin weigerden de Chinezen de voorwaarden te erkennen en door gebrek aan beschikbare troepen moest de regering de zaken laten zoals ze waren. In het zuidelijk deel van Borneo lukte het Tobias wel de sultan over te halen tot een apliatie op het bestaande contract, waarbij behalve de landen op de zuid -en oostkust, ook Tanah Laut werd afgestaan. Inmiddels was het de regering gelukt om de zeeroof, die meestal onder aanmoediging, soms op het bevel van de vorsten van Borneo op grote schaal bedreven werd, te beteugelen.
|
Portaal KNIL |
Intertaalkoppelingen via Wikidata (via reasonator)
Bronnen, noten en/of referenties
|
| Acties van het KNIL |
|---|