Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Evenaar
De evenaar, evennachtslijn of equator is een breedtecirkel op het aardoppervlak in de vorm van een grootcirkel midden tussen de polen. De evenaar verdeelt de aarde in een noordelijk halfrond en een zuidelijk halfrond. De hemelevenaar is de projectie van de aardse evenaar op de hemelbol, en ligt dus in hetzelfde vlak als de aardse evenaar. Hij verdeelt de sterrenhemel in een noordelijke en zuidelijke sterrenhemel, en is de basis van het equatoriale coördinatenstelsel.
De evenaar dient als referentie (nul graden NB/ZB) voor het aangeven van de geografische breedte van een positie. De polen liggen daarbij op 90° NB/ZB. De evenaar is 40.076,592 km lang.
De snelheid ten gevolge van de draaiing van de aarde is op de evenaar het grootst en bedraagt ongeveer 1670 kilometer per uur. Op de pool is deze snelheid het laagst, namelijk gelijk aan nul. (Iemand die op de pool staat, draait alleen maar om zijn of haar eigen as). Het waait echter niet harder op de evenaar dan elders, omdat de atmosfeer van de aarde net zo hard meedraait.
Op de evenaar staat de zon tweemaal per jaar precies recht boven de grond (in het zenit). Dat geldt overigens voor het gehele gebied tussen de beide keerkringen. Daarom is het op de evenaar meestal erg heet en zijn er geen seizoenen zoals die in gematigde gebieden als Nederland en België worden gekend. Wel kent men er vaak een natte en een droge tijd. De zonkracht is op de evenaar gemiddeld het grootst.
Een andere bijzonderheid is dat de dag en de nacht rond de evenaar vrijwel even lang zijn. De sterren aan de hemel beschrijven alle een halve cirkel, net als de zon. De Poolster, die in noordelijke gebieden vrijwel stil staat doordat de aardas erdoorheen wijst, is op en ten zuiden van de evenaar niet te zien.
De ligging van de evenaar werd bepaald in de 18e eeuw door een Franse expeditie onder leiding van Charles Marie de La Condamine. Met zijn expeditie wilde hij bewijzen dat de aarde aan de polen is afgeplat. De locatie die hij aanwees als de evenaar, ligt echter enkele honderden meters naast de werkelijke helft van de aarde, een fout die door de Ecuadoraanse overheid is vereeuwigd in het monument Mitad del Mundo.
Landen op de evenaar
Het aardoppervlak bestaat rond de evenaar voor een groot deel uit oceaan. De volgende landen worden door de evenaar doorsneden:
- Sao Tomé en Principe
- Gabon
- Congo-Brazzaville
- Congo-Kinshasa
- Oeganda
- Kenia
- Somalië
- Maldiven
- Indonesië
- Kiribati
- Gilberteilanden - waarschijnlijk ligt geen enkel eiland precies op de evenaar.
- Phoenixeilanden
- Line-eilanden - drie van Line-eilanden behoren aan de Verenigde Staten.
- Ecuador - het land is naar de evenaar genoemd.
- Galapagoseilanden - de evenaar loopt door het eiland Isabela.
- Colombia
- Brazilië
Neptunusritueel
Een zeeman die voor het eerst de evenaar overschrijdt, moet traditioneel een ontgroening ondergaan, de doop op de evenaar of het Neptunusritueel. Zie aldaar.
Sjabloon:Navigatie geografische coördinaten
| Belangrijke parallellen |
|---|
|
Keerkringen: Kreeftskeerkring · Steenbokskeerkring |
Bronnen, noten en/of referenties
|
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Equator op Wikimedia Commons.
|
Zoek evenaar op Wiktionary. |