Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Eenpartijstelsel

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

Een eenpartijstelsel is een stelsel waarbij er in een land maar één politieke partij is toegestaan, de eenheidspartij, dit in tegenstelling tot een meerpartijenstelsel. Oppositiepartijen zijn dus verboden (of minstens uitgesloten van verkiezingen). In een variant zijn er wel één of meer bevriende oppositiepartijen toegestaan, maar kunnen die nooit de absolute meerderheid van de quasi-eenheidspartij bedreigen, zoals in communistisch Polen het geval was met een boerenpartij. Het systeem komt neer op een brede oligarchie van partijleden als mandatarissen op alle politieke niveaus.

Een eenpartijstelsel mag niet worden verward met een stelsel waarin één partij feitelijk dominant is, maar niet op basis van een constitutioneel voorrecht. Dit stabiel stelsel komt nog steeds vrij veel voor, ook in landen die als democratisch worden beschouwd.

Staten met een eenpartijstelsel worden eenpartijstaten genoemd. In het verleden waren er vrij veel eenpartijstaten, thans zijn zij in de minderheid. Fascistische staten, communistische staten, dictaturen, maar soms ook democratieën hadden in het verleden een eenpartijstelsel. Het meest gebruikte argument voor de invoer van een eenpartijstelsel is dat meerpartijenstelsels zouden zorgen voor partijschappen en verdeeldheid, terwijl het eenpartijstelsel zou zorgen voor harmonie, eenstemmigheid en de besluitvorming zou bevorderen.

Vergeleken met andere dictaturen houden eenpartijstaten het vaak opvallend lang uit. Dit komt vooral doordat niet alle macht is geconcentreerd bij een persoon, waarmee de dictatuur valt of staat. De partij die het langste aan de macht is gebleven was de True Whig Party in Liberia, die 103 jaar ononderbroken aan het roer heeft gestaan, van 1877 tot 1980, gevolgd door de Communistische Partij van de Sovjet-Unie, die het 74 jaar heeft uitgehouden. De Institutioneel Revolutionaire Partij in Mexico heeft 71 jaar geregeerd en de Mongoolse Revolutionaire Volkspartij 68.

Staten met een eenpartijstelsel

Onderstaande tabel somt de landen op met een eenpartijstelsel.

Naam Land Naam Partij
China Communistische Partij van China (lid van het Chinese Politieke Consultatieve Volksconferentie)
Cuba Communistische Partij van Cuba
Eritrea Volksfront voor democratie en rechtvaardigheid
Laos Laotiaanse Revolutionaire Volkspartij
Noord-Korea Koreaanse Arbeiderspartij (lid van het Democratisch Front voor de Hereniging van het Vaderland)
Turkmenistan Democratische Partij van Turkmenistan
Vietnam Communistische Partij van Vietnam (Vaderlands Front)

Staten met een dominerende partij

Een onderstaande tabel van landen met een dominerende partij.

Naam Land Naam Partij
Angola Volksbevrijdings Front van Angola- Partij van de Arbeid (MPLA)
Guinee-Bissau Afrikaanse Partij voor de Onafhankelijkheid van Guinee-Bissau (PAIGC)
Jemen Algemene Volkscongres
Kaapverdië Afrikaanse Partij voor de Onafhankelijkheid van Kaapverdië (PAIGC)
Mozambique Mozambikaans Bevrijdingsfront (FRELIMO)
Seychellen Progressief Volksfront van de Seychellen
Singapore People's Action Party (PAP)
Syrië Ba'ath-partij (lid van het Nationale Progressieve Front)
Tanzania Chama Cha Mapinduzi
Togo Rassemblement du Peuple Togolais
Westelijke Sahara (gebied) Polisario
Zuid-Afrika Afrikaans Nationaal Congres (ANC)

Landen met eenpartijstelsels in het verleden

Onvolledige tabel met historische en huidige landen die een eenpartijstelsel kenden.

Naam land Periode Partij
Albanië 1946 - 1991 Albanese Arbeiderspartij
Hongarije 1948 - 1990 Hongaarse Socialistische Arbeiderspartij
Sao Tomé en Principe 1975 - 1990 Beweging voor de Bevrijding van Sao Tomé en Principe
Sovjet-Unie 1917 - 1991 Communistische Partij van de Sovjet-Unie
Spanje 1939 - 1976 Falange Española

Landen met een dominerende partij in het verleden

Onvolledige tabel met historische en huidige landen die een dominerende partij kenden.

Naam land Periode Partij
Japan 1954 - 1993 Liberaal-Democratische Partij van Japan (LDP)
Bulgarije 1948 - 1989 Bulgaarse Communistische Partij (lid van het Vaderlands Front)
Duitse Democratische Republiek 1949 - 1989 Sozialistische Einheitspartei Deutschlands (lid van het Nationaal Front)
nazi-Duitsland 1933 - 1945 Nationaal Socialistische Arbeiderspartij (NSDAP)
Joegoslavië 1946 - 1990 Joegoslavische Communistenbond
Mexico 1929 - 2000 Institutioneel Revolutionaire Partij (PRI)
Polen 1948 - 1989 Poolse Verenigde Arbeiderspartij
Portugal 1933 - 1974 Nationale Unie
Togo 1969 - 1991 Vereniging van het Togolese Volk
Tsjecho-Slowakije 1948 - 1989 Communistische Partij van Tsjecho-Slowakije
Zimbabwe 1987 - 2008 Zimbabwaanse Afrikaanse Nationale Unie – Patriottisch Front (ZANU-PF)

Zie ook

rel=nofollow