Claude Goudimel

Claude Goudimel was een Frans componist, muziekuitgever en muziektheoreticus uit de renaissancetijd. Hij bewerkte een aantal melodieën van het Geneefse Psalter.

Hij was geboren omstreeks 1500 te Vaison bij Avignon of waarschijnlijk te Besançon in Franche-Comté omstreeks 1514 tot 1520; en vermoord te Lyon in de Bartholomeüsnacht op 24 augustus of de daaropvolgende lynchacties die tussen 28 en 31 augustus 1572 over heel Frankrijk uitbreidden.

Leven

Goudimel was koordirigent bij Besançon. Veel van zijn leven is niet bekend, tot hij omstreeks 1549 naar Parijs kwam, waar hij aan de Universiteit studeerde en zijn eerste twee muziekstukken publiceerde. Hij was een leerling van Josquin des Prés uit Henegouwen. In de vroege jaren 1550 werkte hij samen met de drukker Nicolas Du Chemin, terwijl hij mogelijk nog tot 1555 aan de Parijse Universiteit studeerde. Tegen 1555 was hij Du Chemins partner in de uitgeverij.

Van 1557 tot 1567 woonde hij te Metz in de entourage van maarschalk François de Scépeaux de Vieilleville, die de protestanten gunstig gezind was. Rond 1560 werd Goudimel een hugenoot (Frans calvinist). Toen hij de Katholieke Kerk verliet had hij reeds een „ex octo modis” (vijfstemmig) Magnificat en vier missen gecomponeerd.

Wegens de toenemende vijandigheid van het stadsbestuur tegen de protestanten tijdens de godsdienstoorlogen, verliet hij Metz. Hij trok naar Besançon, vermoedelijk zijn geboorteplaats, en verhuisde later naar Lyon. Daar werd hij tijdens een periode van ziekte verrast door de Bartholomeüsnacht. Zoals de meesten van de protestantse inwoners van Lyon werd hij vermoord. Zijn lichaam werd in de Rhône gedumpt.

Werken

Goudimel is vooral bekend gebleven door zijn in 1565 gepubliceerde toonzetting van het Geneefse Psalter, een metrische vertaling van de Psalmen door Clément Marot en Théodore de Bèze. In één van zijn vier complete edities zette hij, in tegenstelling tot andere toonzettingen uit die periode, de melodie in de bovenste stem. Tot op heden worden kerkgezangen in sommige kerken op deze wijze gezongen.

Het Psalter verscheen acht jaar later met een Duitse vertaling van Ambrosius Lobwasser te Leipzig en werd in Duitsland even graag gebruikt als in Frankrijk. Uit het voorwoord van dit werk blijkt dat Goudimel de melodieën niet zelf componeerde, maar ze had overgenomen en bewerkt.

Naast de muziek voor de psalmberijming publiceerde hij Missen, Motetten, muziek voor de Oden van Horatius, en een respectabel aantal wereldlijke chansons, waarvan een deel samen met gelijkaardige werken van Orlando di Lasso in 1574 te Lyon verschenen in een verzameling met de titel La fleur des chansons. Deze stammen bijna allemaal uit de periode van voor hij tot het protestantisme overging.

Zijn stijl neigt naar homofonie, en hij maakt gebruikt van syncopen om variatie te brengen, vooral in de wereldlijke chansons.

Weblinks

• Muziek van Claude Goudimel in de ChoralWiki
• Composities van Claude Goudimel op het International Music Score Library Project
• The Genevan Psalter Resource Center