Éliane Polsky

Éliane Vogel-Polsky (Gent 5 juli 1926 - Brussel 13 oktober 2015) was een Belgisch-Joodse feministe en hoogleraar aan de Université Libre de Bruxelles.

Levensloop

Éliane was de tweede dochter van Jean Polsky, een Russich, later Belgisch ingenieur die tijdens de Eerste Wereldoorlog als lid van het Korps Autos-Canons-Mitrailleuses een opmerkelijk parcours aflegde: als Belgisch soldaat vocht hij in Rusland, en na de oorlog keerde hij terug via de Transsiberische spoorweg, via China en via de Verenigde Staten. Onderweg leerde hij in Hanin de Russische vluchtelinge/studente Nine Nekhama Kisselew kennen, zijn latere echtgenote en de moeder van Éliane.

Toen ze acht jaar oud was, liep Éliane een infectie op waardoor ze ter herstel een jaar in Zwitserland zou verblijven. Terug thuis haalde ze de schoolachterstand in en op 12 jarige leeftijd wist ze de lager school te beëindigen. Het gezin verhuisde in 1934 van Gent naar Brussel. Hierna trok ze naar het elitaire Émile Jacqmain Lyceum.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog bleef het Joodse gezin Vogel in België wonen omdat ze vermoedden dat hun Belgische paspoort heb zou beschermen tegen de nazi's. Éliane moest in 1941, als Joodse, haar studies aan het lyceum stopzetten en leefde enige tijd ondergedoken in een klooster van de benedictijnerzusters van La Paix Notre Dame op de boulevard d’Avroy in Luik. Ze beêindigt er haar humanoria.

Uit dankbaarheid tegenover de zusters schrijft ze zich in oktober 1944 (Brussel was toen reeds bevrijd) in aan de Université Saint-Louis - Bruxelles. Ze wilde eerst filosofie studeren, maar haar vader vnd dit geen ernstige richting, waarop ze zich inschreef aan de faculteit Rechten. Ze begon nadien aan haar doctoraat nadien aan de ULB dat ze op 7 juli 1950 behaalde met grootste onderscheiding.

In 1950 begin ze aan haar stage als advocaat in het kantoor van de latere socialistische minister Marc-Antoine Pierson. Vogel zou lid blijven van de Orde van Advocaten tot 1969.

Polsky begaf zich in haar vrije tijd in artistieke kringen en schreef gedichten. Op 28 maart 1952 presenteerden Polsky en haar ex-studiegenote Marie-Thérèse Cuvelliez een lezing in de Kring Auguste Marin, georganiseerd door e Commissie van de Jonge Balie van Brussel. De dames kozen als thema 'Simone de Beauvoir of de opstand van de jonge vrouw'. Vooral Polsky was hevige verdedigster van de Bouvoir's ideeën.

Polsky en Cuvelliez kregen aan de Brusselse balie de bijnaam 'les petites Sartreuses'. In 1952 schrijven ze zich in voor de Prijs Janson, een welsprekendsheidsprijs voor jonge juristen. Ze kregen tegenkanting uit hun omgeving die dacht dat een vrouw nooit deze prijs zou kunnen winnen. Polsky zette door, onder meer met de hulp van haar latere echtgenoot André Vogel en werd de eerste vrouw die de prijs Janson won.

Polsky en André Vogel trouwden op 12 augustus 1952. Het paar kreeg drie zonen tussen 1953 en 1956, waardoor Éliane zcih tijdelijk meer focuste op haar gezin.

Polsky begon tevens terug te studeren, ditmaal aan het in 1955 opgerichte Institut du Travail van de ULB, Ze behaalde in 1958 met grootste onderscheiding haar licentiaat in arbeidsrecht en sociologie. Haar eindwerk zal ze in 1966 in herwerkte vorm uitgeven als het boek Du Tripartisme à l’Organisation internationale du Travail, waarin ze de geschiedenis op van de syndicale vrijheden sinds 1919 onderzoekt, zowel in democratieën als in dictaturen. Aan het Institut du Travail raakte ze gefascineerd door de cursus arbeidsrecht die werd gegeven door e-minister Léon-Éli Troclet. Ze leerde hier dat 'recht' geen zuiver theoretisch gegeven is, maar een dicipline waarin de mens centraal staat.

Polsky ging als onderzoekster aan de slag bij het door Troclet opgerichtte Centre National de Sociologie du Droit Social (CNSDS). In 1972 werd ze onderzoeksdirecteur. Omdat de materie haar zo interesseerde, volgde Polsky een bijzondere licentie sociaal recht. Ze studeerde op 19 juni 1963 af met de verhandeling 'De internationale sociale wetgeving en de problemen bij de minnelijke regeling van collectieve arbeidsgeschillen'.

De ULB richtte in 1962 het Institut d’Etudes Européennes op. Polsky begon in 1963 aan nog maar eens een bijkomende studie en op 6 oktober 1965 behaalde ze met grootste onderscheiding de bijzondere licentie in Europese studies.

Polsky was in 1966 betrokken bij de 'langste staking', een staking van arbeiders van FN Herstal voor gelijk loon voor mannen en vrouwen.

Toevallig was Polsky voor een colloquium in Parijs toen de Parijse studentenrevolte uitbrak en in de daaropvolgende chaos kwam enkele dagen vast te zitten in Parijs zodat de rellen van dichtbij meemaakte. Terug in België vindt ze de Belgische uitloper van Mei 1968 te flauw. Ze spreekt van een geaborteerde revolutie. Daarenboven was ze teleugesteld dat er tijdens de studentenrevolte weinig aandacht was voor het feminisme.

In 1969 werd ze docente aan de faculteit Rechten van de ULB, en bleef in haar acaemische rol een voorvechter van vrouwenemacipatie. Op 30 september 1995 ging ze met emeritaat.

Van 1990 tot 1994 had Polsky leiding over het Steunpunt Women’s Studies, dat echter zijn activiteiten moest stopzetten toen er geen subsidies meer werden ontvangen. Ze richtte hierop met 4 andere vrouwen de Groupe d’Études et de Recherches sur les Femmes dans la Société (GERFES) op, die echter ook zou tenondergaan aan een gebrek aan financiële middelen.

Bibliografie

• Du Tripartisme à l’Organisation internationale du Travail (1966).

Onderscheidingen

• 1999 : doctor honoris causa aan de Universitat de Lleida
• Vakbond ABVV kent een Vrouwencomité Eliane Vogel-Polsky dat als doel heeft man-vrouw gelijkheid te creëren.

Zie ook

In 2007 verscheen de biografie Éliane Vogel-Polsky - een vrouw met overtuiging, uitgegeven door het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen. Het boek werd geschreven door Éliane Gubin in samenwerking met Catherine Jacques

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties