Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Katwijk (Zuid-Holland)
Gemeente in Nederland 
| |||||
| |||||
| Locatie van de gemeente Katwijk | |||||
| Provincie |  Zuid-Holland
| ||||
| Coördinaten | 52°012′N 4°024′E | ||||
| Oppervlakte | 31,06 km² | ||||
| - land | 24,66 km² | ||||
| - water | 6,4 km² | ||||
| Inwoners (1 april 2011) | 62.034? (2516 inw/km²) | ||||
| Hoofdplaats | Katwijk | ||||
| Belangrijke verkeersaders | A44, N206 | ||||
| Burgemeester (lijst) | drs. Jos Wienen | ||||
| Gemiddeld inkomen (2006) | € 12.500 per inw. | ||||
| Gem. WOZ-waarde (2008) | € 265.000 | ||||
| WW-uitkeringen (2007) | 8 per 1000 inw. | ||||
| Autobezit (2007) | 365 per 1000 inw. | ||||
| Postcode(s) | 2220-2239 | ||||
| Netnummer(s) | 071 | ||||
| CBS-code | 0537 | ||||
| CBS-wijkindeling | zie wijken en buurten | ||||
| Website | www.katwijk.nl | ||||
| |||||
Katwijk ( uitspraak ) is een kustplaats en gemeente in het noordwesten van de Nederlandse provincie Zuid-Holland. Het verstedelijkte dorp is de grootste gemeente in de Duin- en Bollenstreek.
Kernen
Katwijk telt vijf kernen en landelijk gebied:
| Kern | Inwoners (2012) |
|---|---|
| Katwijk aan Zee | 17.300 |
| Rijnsburg | 14.760 |
| Katwijk Noord | 13.300 |
| Katwijk aan den Rijn | 11.790 |
| Valkenburg | 4.770 |
| Landelijk gebied Katwijk | 550 |
| Totaal gemeente Katwijk | 62.475 |
- Bron: CBS Statline, 2012 [1]
Het vissersdorp Katwijk aan Zee en het meer agrarische Katwijk aan den Rijn waren vroeger verschillende plaatsen. In de loop der tijd zijn beide dorpen aan elkaar gegroeid. Het gemeentehuis vindt men in Katwijk aan de Rijn, aan de grens van Katwijk aan Zee. De burgemeesterswoning vindt men naast het gemeentehuis op het grondgebied van Katwijk aan Zee. Hier is bewust voor gekozen, om aan beide (voormalige) plaatsen tegemoet te komen.
Ten noorden van Katwijk aan Zee vindt men Katwijk-Noord, dat bestaat uit naoorlogse nieuwbouwwijken. Volgens de wijkindeling van de gemeente Katwijk is dit de vijfde wijk van de gemeente.
Ten oosten van Katwijk aan de Rijn ligt Rijnsburg en ten zuiden Valkenburg. Al deze kernen zijn aan elkaar gegroeid en vormen één stad. Met name Katwijk aan Zee echter heeft zijn identiteit tot op heden goed bewaard. Zo spreekt men er nog een oud en oorspronkelijk dialect, het Katwijks (zie ook Strand-Hollands), dat door de hechte vissersgemeenschap in dit voormalige dorp behouden kon blijven. Dit dialect is uitgebreid wetenschappelijk onderzocht aan de Universiteit van Leiden.[2]
Politiek
Samenstelling gemeenteraad
Samenstelling van de Katwijkse gemeenteraad sinds 1982:
| Gemeenteraadszetels | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Partij | 1982 | 1986 | 1990 | 1994 | 1998 | 2002 | 2005 | 2010 | 2014 | ||||||
| CDA | 10 | 10 | 9 | 6 | 7 | 7 | 10 | 8 | 7 | ||||||
| VVD | 3 | 2 | 1 | 2 | 4 | 2 | 3 | 5 | 2 | ||||||
| ChristenUnie | - | - | - | - | - | 5 | 6 | 6 | 6 | ||||||
| PvdA | 2 | 4 | 2 | 2 | 3 | 2 | 2 | 2 | 2 | ||||||
| Gemeentebelangen | - | - | - | - | - | 5 | 7 | 7 | 4 | ||||||
| SGP | 5 | 4 | - | - | - | 4 | 5 | 5 | 6 | ||||||
| RPF | 3 | 3 | 3 | 6 | 4 | - | - | - | - | ||||||
| GPV-SGP | - | - | 6 | 5 | 5 | - | - | - | - | ||||||
| Gemeentebelangen-D66 | 1 | - | 3 | 3 | 2 | - | - | - | - | ||||||
| GroenLinks | - | - | 1 | 2 | 1 | - | - | - | - | ||||||
| Hart voor Katwijk | - | - | - | - | - | - | - | - | 3 | ||||||
| Kies Katwijk | - | - | - | - | - | - | - | - | 2 | ||||||
| Protestants-Christelijk Katwijk* | - | - | - | - | 1 | 1 | - | - | - | ||||||
| D66 | - | - | - | - | - | - | - | - | 1 | ||||||
| Centrumdemocraten | - | - | - | 1 | - | - | - | - | - | ||||||
| Bakens Verzetten Katwijk | - | - | - | - | - | 1 | - | - | - | ||||||
| Vrije Lijst | 1 | - | - | - | - | - | - | - | - | ||||||
| Totaal | 25 | 25 | 25 | 27 | 27 | 27 | 33 | 33 | 33 | ||||||
*Deed in 1998 mee onder de naam Lijst-Zwaan
College van burgemeester en wethouders
Het college 2014-2018 bestaat uit een coalitie van CDA, ChristenUnie en SGP. De samenstelling van het college is als volgt:
- Burgemeester: drs. J. (Jos) Wienen, CDA
- Wethouder: drs. W. (Willem) van Duijn, CDA
- Wethouder: ir. K.J. (Klaas-Jan) van der Bent, ChristenUnie
- Wethouder: I.G. (Gerard) Mostert, ChristenUnie
- Wethouder: J.C. (Jacco) Knape, SGP
Wijkraden
De verschillende kernen van Katwijk hebben eigen wijkraden. De wijkraden bestaan uit inwoners maar ook uit vertegenwoordigers van scholen, geloofsgemeenschappen, sportverenigingen, wijkverenigingen en winkeliers. De wijkregisseur is voorzitter van de wijkraad. De wijkraden dienen als klankbord en geven signalen uit de wijk door aan het college en de ambtelijke organisatie. Dit kan alle mogelijke onderwerpen betreffen: wonen, werken, welzijn, recreëren en veiligheid. Er zijn wijkraden voor Rijnsburg, Valkenburg, Katwijk aan Zee, Katwijk aan den Rijn en Katwijk-Noord.
Cultuur
Toerisme
Katwijk heeft de volgende monumenten en attracties:
- Het Katwijkse strand (met in de zomer een strandbibliotheek)
- het Katwijks Museum
- de Vuurbaak
- Subtropisch zwembad Aquamar
- Andreaskerk, plaatselijk ook bekend als "Oude Kerk" of "Witte Kerk"
- Nieuwe Kerk (Katwijk), met een orgel van Jan van den Heuvel
- Dorpskerk, de oudste kerk van Katwijk
- Parochiekerk H. Johannes de Doper, de enige rooms-katholieke kerk te Katwijk
- Korenmolen De Geregtigheid
- de Katwijkse Nieuwjaarsduik, plaatselijk bekend als de Kattukse Nuwjaersduik, die elk jaar veel bezoekers trekt
- Stoomtrein Valkenburgse Meer en het Nationaal Smalspoormuseum
- Spinozahuisje
- Universel Murad Hassil (Soefi-tempel), de enige ter wereld
- Zuid- en Noordduinen
- Kustwerk Katwijk
- Het centrum van Katwijk aan Zee
- Toren en Nederlands Hervormde kerk, Burgemeester Koomansplein Rijnsburg
- Het Rijnsburgs Museum
- Het centrum van Rijnsburg met centraal de Vliet
- Standbeeld en graftombe van Floris V, Burgemeester Koomansplein Rijnsburg
- Op Vliegkamp Valkenburg wordt sinds oktober 2010 de musical 'Soldaat van Oranje' opgevoerd. Deze trekt al ruim drie jaar volle zalen en is vanaf eind 2013 de langst lopende voorstelling met meer dan 1095 voorstellingen.
Monumenten
In de gemeente zijn er een aantal rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten en oorlogsmonumenten, zie:
Kunst in de openbare ruimte
In de gemeente zijn diverse beelden, sculpturen en objecten geplaatst in de openbare ruimte, zie:
Omroep
- Katwijk heeft een eigen omroep, RTV Katwijk.
Verkeer en vervoer
Katwijk is gelegen aan de A44. Dwars door de gemeente loopt de provinciale weg N206.
Katwijk moet het als gemeente met meer dan 62.000 inwoners stellen zonder treinverbinding. Vroeger reden er wel trams in Katwijk. In 1881 opende de RSTM een stoomtramlijn tussen het westen en het oosten van Katwijk. Later werd deze lijn verlengd naar Leiden. In 1911 werd de tramlijn geëlektrificeerd en tot 1960 heeft de Blauwe Tram van de NZH die dienst uitgevoerd, waarna deze door een busdienst is vervangen. Zie ook: Tramlijn Leiden – Katwijk / Noordwijk en Openbaar vervoer in Katwijk.
Tegenwoordig rijden er in Katwijk alleen bussen. Behalve de buslijnen 30, 31, 37 en 38 naar Leiden, rijden er ook bussen naar Noordwijk, Den Haag en Nieuw-Vennep, via Noordwijk. Het enige railvervoer in Katwijk is te vinden bij de Stoomtrein Valkenburgse Meer.
In de onlangs verschenen Brede Structuurvisie staan plannen vermeld voor een nieuwe ringweg, die nodig is vanwege de sterke groei van Katwijk. Omdat, gezien de ligging, de ringweg niet helemaal rondom Katwijk kan gaan, zal de westkant van de ring over de huidige Provincialeweg (thans N206-Noord) lopen. De zuidkant zal over de huidige Ir. Tjalmaweg (thans N206-Zuid) lopen, die hiervoor verbreed moet worden. De huidige A44 zal de oostkant van de ring worden en de noordzijde zal een nieuw aan te leggen verbindingsweg worden die de A44 weer met de Provincialeweg verbindt. Doel hierbij is het (toenemende) verkeer uit de kernen te weren en tevens om verkeer van en naar de randgemeenten snel naar de A44 te leiden.
Geschiedenis
Katwijk is ontstaan aan de monding van de Oude Rijn. De naam is mogelijk afgeleid van de naam van de Germaanse stam de Chatten.
In de Romeinse tijd was Katwijk van groot belang. Katwijk lag immers op een strategisch punt: de Rijn vormde de noordgrens van het Romeinse Rijk. Het legendarische Lugdunum Batavorum wordt vaak gesitueerd bij Leiden. Deze stad tooit zich daarom al eeuwenlang met deze Latijnse bijnaam. De legerplaats lag echter bij Katwijk. Hij werd gebouwd in de tijd van keizer Claudius (41-54). Lugdunum (thans Lyon) was de geboorteplaats van de keizer terwijl 'Batavorum' uiteraard slaat op de Bataven. De naam kan dus vertaald worden met 'Bataafs Lyon'. In het jaar 40 had keizer Caligula al een veldtocht gehouden die eindigde in Katwijk. Daar had hij zijn leger opgedragen een vuurtoren te bouwen en schelpen te verzamelen. De romeinse resten werden nog lang de toren van Kalla genoemd.[3]
De heilige Willibrordus landde in 690 met 11 missionarisen bij de monding van de Oude Rijn, waar nu Katwijk aan Zee ligt. Hij had altijd 11 gezellen bij zich, zoals Jezus met zijn apostelen. Van hieruit begon hij zijn geloof over te brengen naar de Friezen.
In 1231 wordt in de annalen voor het eerst de naam Catwijck genoemd. Honderdvijftig jaar later wordt melding gemaakt van een visafslag op het strand van Katwijk aan Zee. Van oudsher is de plaats ook een heerlijkheid onder de naam Beide Katwijken en 't Zandt; de heerlijkheid was en is in het bezit van het baronale geslacht Van Wassenaer en de bezitter van de heerlijke titel noemt zich daarnaar Van Wassenaer van Catwijck.
Bij Koninklijk Besluit van 20 februari 1817 kreeg Katwijk een gemeentewapen. Het wapen bestaat uit een zilveren schild, met daarop een blauw Andreaskruis. (Sint Andreas is van oudsher de beschermheilige van de vissers.)
Tijdens de Tweede Wereldoorlog is een deel van de bebouwing in Katwijk aan Zee door de Duitsers afgebroken. Het ging om een 200 meter brede strook huizen langs de kust die moesten verdwijnen om plaats te maken voor de Atlantikwall. Pas na de oorlog kreeg de boulevard zijn huidige aangezicht.[4]
Per 1 januari 2006 zijn de buurgemeenten Rijnsburg en Valkenburg samengevoegd met Katwijk. De nieuwe gemeente is doorgegaan onder de naam Katwijk.
 Katwijk (gemeente 1812-2006), met links naar oude kaarten en genealogische bronnen! |
Sport en recreatie
Katwijk is de thuishaven van een topclub spelend op het hoogste niveau van het Nederlandse amateurvoetbal; Rijnsburgse Boys komt namelijk uit in de Topklasse (de hoogste klasse van het amateurvoetbal). Daarnaast is Katwijk ook de thuishaven voor de lager spelende voetbalclubs zoals Valken '68 , FC Rijnvogels, v.v. Katwijk en Quick Boys. Het Nederlands Elftal traint sinds jaren op sportpark Nieuw Zuid in Katwijk, de thuisbasis van Quick Boys. Er kan in zwembad Aquamar gezwommen worden bij Z&PC Katwijk. Katwijk is ook de thuishaven van basketbalvereniging Grasshoppers, verschillende tennisverenigingen, volleybalvereniging RVV, Hockeyclub Catwyck, tafeltennisvereniging TTV Rijnsoever, atletiekvereniging Rijnsoever, badmintonvereniging KBC en korfbalvereniging Madjoe, te Rijnsburg. Op vechtsport- en vechtkunstgebied zijn er ook voldoende verenigingen zoals Budo Gym Katwijk, Krav Maga en Combat Fitness Katwijk en het inmiddels landelijk bekende Kamakura kickboksgala in zalencentrum Tripodia. Ook zijn er diverse fitnesscentra.
De Europese wandelroute E9, ter plaatse ook North Sea Trail of Hollands Kustpad geheten loopt door Katwijk.
Graffiti
Katwijk kent een rijke graffiticultuur. Enkele graffiti-artiesten zijn verenigd in het collectief "Ga Legaal", welke met steun van de gemeente een aantal vrije graffiti-plaatsen onderhoudt. Het betreffen hier de Wall of Fame, een speciaal ten bate van graffiti geplaatste muur aan de Noordduinseweg (nabij SCUM) en de muren onder de Nieuwe Roversbrug. Veel graffiti-artiesten maken hier gebruik van om hun kunsten tentoon te stellen. Daarnaast organiseert Ga Legaal geregeld activiteiten met betrekking tot graffiti. Zo zijn de beschilderingen in het tunneltje bij de Wilgenhoek en bij de fietserstunnel langs de Koningin Julianabrug op deze manier tot stand gekomen, en wordt voor het jonge, aanstormende graffiti-talent jaarlijks een workshop georganiseerd tijdens de Zomercarroussel. Ook wordt zo af en toe de vuurtoren van Katwijk in plastic ingepakt en voorzien van graffiti. Dankzij deze projecten is de graffiti-overlast in de rest van Katwijk beperkt.
Geboren
- Jaap van Duijn, voetballer
- Kees Guijt, voetballer en voetbaltrainer
- Kees Kraayenoord, gospelzanger
- Dirk Kuijt, voetballer
- Esther Ouwehand, politica (Partij voor de Dieren)
- Floris Schaap, voetballer en voetbaltrainer
- Jeffrey Talan, voetballer
- Charley Toorop, kunstschilderes en lithografe
- Tinus Tulp, zanger in Katwijk dialect
- Cees Varkevisser, Nationaal Grootmeester Dammen
- John Vooijs, zanger
- Cees de Vreugd, slager en powerlifter (deelnemer Sterkste Man en sterkste Katwijker ooit)
- Teunis van der Zwart, hoornist
- Overig
- Adri van Beelen, Katwijker, echter geboren in Leiden (ziekenhuis), journalist, auteur, radiopresentator en acteur.
- Leendert de Vink, onderzoek naar het dialect van Katwijk aan Zee.
- Gijsbert Schrijvers, lokale radio en televisie.
- Ruud Minnee, lokale radio en televisie, tijdelijk ook bij SBS6
Zusterstad
Siegen, Duitsland. Sinds 1963 zusterstad van Rijnsburg. De stedenband is na de gemeentelijke herindeling in 2006 van de gemeente Rijnsburg op de gemeente Katwijk overgegaan.
Records
- Het orgel van de Nieuwe Kerk (Katwijk) is de 2e grootste van Nederland.
- In Katwijk is sinds 1967 de grootste loempiafabriek van Europa gevestigd. De loempiafabriek is eigendom van Wessanen met het merk Beckers.
- Katwijk is de grootste Nederlandse plaats zonder spoorverbinding, er rijden alleen bussen.
- In 1972 werd de eerste supermarkt Digros (toen nog Digros Multimarkt) in Katwijk geopend. Tot eind 20e eeuw bleef dit het grootste filiaal van Nederland, tot Noordwijk-Binnen uitbreidde. Digros valt onder de supermarktketen Dirk van den Broek en heet sinds juni 2014 Dirk.[5]
Telecommunicatie
- Katwijk is een van de zeven plekken waar de trans-Aatlantische communicatiekabel TAT-14 Europa binnenkomt.
Zie ook
- Katwijk aan Zee, o.a. Rooie Buurt en Nieuw Zuid.
- Katwijk (gemeente 1812-2006), met links naar oude kaarten en genealogische bronnen!
- Katwijk aan den Rijn
- Katwijks - dialect
- Katwijk-Noord
- Kustwerk Katwijk
- Kappie (strip)
- Openbaar vervoer in Katwijk
- Lijst van Katwijkse vissersschepen
- Stichting Kunstvereeniging Katwijk en het DunaAtelier
Ligging
| Aangrenzende gemeenten | ||
|---|---|---|
| Noordwijk | Teylingen | |
 |
Oegstgeest | |
| Wassenaar | Leiden | |
Externe links
|
Wikivoyage heeft een reisgids over dit onderwerp: Katwijk. |
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Katwijk op Wikimedia Commons.
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
- º De wijkindeling van het CBS wijkt af van de afbakening van woonkernen door de gemeente Katwijk, zoals blijkt uit de blauwe en witte plaatsnaamborden. Van CBS-wijk Katwijk-Midden behoren de buurten Overduin en Witte Hek tot Katwijk aan Zee en de buurten Cleijn Duin en Koestal tot Katwijk aan den Rijn. De buurt Zanderij Westerbaan behoort eveneens tot de woonkern Katwijk aan den Rijn. Van Rijnsburg en Valkenburg vallen alle buurten geheel of gedeeltelijk binnen de woonkern.
- º Dialectonderzoek Katwijk aan Zee door dr. C.L. de Vink
- º J. Lendering en A. Bosman, De rand van het Rijk, Athenaeum-Polak & van Gennep, 2010
- º De geschiedenis van Katwijk
- º Detailresult.nl
Intertaalkoppelingen via Wikidata (via reasonator)
| Gemeenten in de provincie Zuid-Holland | |
|---|
.png){kind=link}
