Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Departementen van Frankrijk

Uit Wikisage
Versie door Mendelo (overleg | bijdragen) op 24 aug 2018 om 10:41 (linkcorrecties e.a.)
(wijz) ← Oudere versie | Huidige versie (wijz) | Nieuwere versie → (wijz)
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Bestand:Administration territoriale française.svg
Overzicht van de bestuurlijke indeling Frankrijk

Het departement (département) is de derde bestuurslaag in Frankrijk, te vergelijken met provincies in België en Nederland, na het nationale niveau en het (recentere, hogere) niveau van de regio's (région). Departementen zijn op hun beurt weer onderverdeeld in arrondissementen, die elk enige cantons (kantons) omvatten, dewelke bestaan uit de communes (gemeenten).

Frankrijk telt momenteel 101 departementen: 96 "metropolitaanse" departementen (die behoren tot de Métropole, het 'moederland' Europees Frankrijk) en vijf overzeese departementen, op eilanden die ver buiten Europa liggen (Franse Antillen en Indische Oceaan nabij Madagascar) en in Zuid-Amerika.

Het hoofd van het departement is de préfet (prefect), de vertegenwoordiger van de centrale regering. Naar hem worden het departementaal bestuur, evenals zijn zetel en de hoofdplaats, préfecture (prefectuur) genoemd.

Geschiedenis

Frankrijk werd in de tijd van de Franse Revolutie op deze manier ingedeeld om de oude, feodale indeling te vervangen. Daarvoor was Frankrijk een overlappende structuur van gouvernementen en generaliteiten, met sterk verschillende statuten en privileges, en van zeer ongelijke grootte. De indeling in departementen zorgde voor gebieden die rekening hielden met de geografische omstandigheden en de bereikbaarheid voor de burgers, maar die tegelijk toch min of meer grenzen van de oude indeling respecteerden. Bij de naamgeving van de departementen is wel bewust afgeweken van de oude provincienamen: de meeste departementen, behalve de eilanden, zijn genoemd naar waterlopen of gebergten. Op 22 december 1789 werd een wet aangenomen die de nieuwe indeling van kracht verklaarde. Oorspronkelijk waren er 83 departementen. In die tijd had ieder departement 36 leden in een eigen gekozen vertegenwoordiging, die op hun beurt een permanent uitvoerend bestuur aanstelden.

Al op 28 pluviôse van het jaar VIII (17 februari 1800) werd deze opzet gewijzigd en stelde het centraal gezag in Parijs prefecten aan. Bij de wet van 10 augustus 1871 werd de Commission Départementale ingesteld. Deze organisatie zou tot 1982 ongewijzigd blijven. In dat jaar werd een wet op de decentralisatie aangenomen, die de departementen een grotere zeggenschap gaf, vooral in economische zaken. Ten slotte werd bij de wet van 2 maart 1985 het uitvoerend gezag, dat tot dan in handen van de benoemde prefect lag, overgedragen aan de voorzitter van de verkozen Algemene Raad.

Door gebiedsuitbreiding en splitsingen is het aantal Europese departementen sindsdien uitgebreid tot de huidige 96.

Nummering

De Franse departementen werden in 1922 in alfabetische volgorde genummerd. Het territorium Belfort werd iets later als departement toegevoegd en kreeg nummer 90. In 1964 werd de regio Parijs (Île-de-France) opgedeeld, waarbij de nummers 75 en 78 opnieuw werden toegekend en 91-95 werden toegevoegd. In 1976 werd Corsica (20) opgedeeld in 2A en 2B. De overzeese departementen kregen driecijferige nummers, van 971 tot 975. De nummering komt onder andere voor als de laatste twee cijfers op de kentekenplaten van auto's (op kentekenplaten uitgegeven vóór 15 april 2009 als daadwerkelijk onderdeel van het kenteken, op kentekenplaten uitgegeven vanaf 15 april 2009 enkel als vermelding rechtsonder op de plaat), en als de eerste twee cijfers van de postcodes.


Lijst van departementen

01 Ain 25 Doubs 50 Manche 75 Paris (voorheen Seine)
02 Aisne 26 Drôme 51 Marne 76 Seine-Maritime (voorheen Seine-Inférieure)
03 Allier 27 Eure 52 Haute-Marne 77 Seine-et-Marne
04 Alpes-de-Haute-Provence(voorheen Basses-Alpes) 28 Eure-et-Loir 53 Mayenne 78 Yvelines (voorheen Seine-et-Oise)
05 Hautes-Alpes 29 Finistère 54 Meurthe-et-Moselle 79 Deux-Sèvres
06 Alpes-Maritimes 30 Gard 55 Meuse 80 Somme
07 Ardèche 31 Haute-Garonne 56 Morbihan 81 Tarn
08 Ardennes 32 Gers 57 Moselle 82 Tarn-et-Garonne
09 Ariège 33 Gironde 58 Nièvre 83 Var
10 Aube 34 Hérault 59 Nord 84 Vaucluse
11 Aude 35 Ille-et-Vilaine 60 Oise 85 Vendée
12 Aveyron 36 Indre 61 Orne 86 Vienne
13 Bouches-du-Rhône 37 Indre-et-Loire 62 Pas-de-Calais 87 Haute-Vienne
14 Calvados 38 Isère 63 Puy-de-Dôme 88 Vosges
15 Cantal 39 Jura 64 Pyrénées-Atlantiques 89 Yonne
16 Charente 40 Landes 65 Hautes-Pyrénées 90 Territoire-de-Belfort
17 Charente-Maritime 41 Loir-et-Cher 66 Pyrénées-Orientales 91 Essonne
18 Cher 42 Loire 67 Bas-Rhin 92 Hauts-de-Seine
19 Corrèze 43 Haute-Loire 68 Haut-Rhin 93 Seine-Saint-Denis
2A Corse-du-Sud (Zuid-Corsica, afgesplitst van Corse) 44 Loire-Atlantique (voorheen Loire-Inférieure) 69 Rhône 94 Val-de-Marne
2B Haute-Corse (Noord-Corsica, afgesplitst van Corse) 45 Loiret 70 Haute-Saône 95 Val-d'Oise
21 Côte-d'Or 46 Lot 71 Saône-et-Loire 971 Guadeloupe (Antillen)
22 Côtes-d'Armor (voorheen Côtes-du-Nord) 47 Lot-et-Garonne 72 Sarthe 972 Martinique (Antillen)
23 Creuse 48 Lozère 73 Savoie 973 Guyane (Zuid-Amerika)
24 Dordogne 49 Maine-et-Loire 74 Haute-Savoie 974 Réunion (Indische Oceaan)
976 Mayotte (Indische Oceaan)

Oude Franse departementen, nu buiten Frankrijk

Departementen in de periode 1792-1815 in gebieden die nu geen deel meer uitmaken van Frankrijk.

In het vet de departementen in de Nederlanden (Benelux).

Departement Prefectuur Periode
Mont-Blanc Chambéry 1792-1815
Dyle (Dijle) Bruxelles (Brussel) 1795-1814
Escaut (Schelde) Gand (Gent) 1795-1814
Forêts (Wouden) Luxembourg (Luxemburg) 1795-1814
Jemmape, later Jemappes Mons (Bergen) 1795-1814
Lys (Leie) Bruges (Brugge) 1795-1814
Meuse-Inférieure (Beneden-Maas) Maëstricht (Maastricht) 1795-1814
Deux-Nèthes (Twee Neten) Anvers (Antwerpen) 1795-1814
Ourte Liège (Luik) 1795-1814
Sambre-et-Meuse (Samber en Maas) Namur (Namen) 1795-1814
Bouches-du-Rhin (Monden van de Rijn) Bois-le-Duc ('s-Hertogenbosch) 1810-1814
Bouches-de-l'Escaut (Monden van de Schelde) Middelbourg (Middelburg) 1810-1814
Bouches-de-la-Meuse (Monden van de Maas) La Haye (Den Haag) 1811-1814
Bouches-de-l'Yssel (Monden van de IJssel) Zwolle 1811-1814
Ems-Occidental (Westereems) Groningue (Groningen) 1811-1814
Frise (Friesland) Leeuwarden 1811-1814
Yssel-Supérieur (Boven-IJssel) Arnhem 1811-1814
Zuyderzée (Zuiderzee) Amsterdam 1811-1814

Duitsland

Departement
(Franse naam)
Prefectuur
(Franse naam)
Periode
Mont-Tonnerre Mayence (Mainz) 1801-1814
Rhin-et-Moselle (Rijn en Moezel) Coblence (Koblenz) 1801-1814
Roer Aix-la-Chapelle (Aken) 1801-1814
Sarre (Saar) Trèves (Trier) 1801-1814
Bouches-de-l'Elbe (Monden van de Elbe) Hambourg (Hamburg) 1811-1814
Bouches-du-Weser (Monden van de Weser) Brême (Bremen) 1811-1814
Ems-Supérieur (Boven-Eems) Osnabrück 1811-1814
Ems-Oriental (Oostereems) Aurich 1811-1814
Lippe Münster 1811-1814

Italië

Departement
(Franse naam)
Prefectuur
(Franse naam)
Periode
Doire (Dor(i)a Baltea) Ivrée (Ivrea) 1802-1814
Marengo Alessandria 1802-1814
Pô (Po) Turin (Turijn) 1802-1814
Sésia Verceil (Vercelli) 1802-1814
Stura Coni (Cuneo) 1802-1814
Tanaro Asti 1802-1805
Apennins (Apennijnen) Chiavari 1805-1814
Gênes (Genua) Gênes (Genua) 1805-1814
Montenotte Savone (Savona) 1805-1814
Arno Florence (Firenze) 1808-1814
Méditerranée (Middellandse Zee) Livourne (Livorno) 1808-1814
Ombrone Sienne (Siena) 1808-1814
Taro Parme (Parma) 1808-1814
Rome Rome 1809-1814
Trasimène Spolète (Spoleto) 1809-1814

Zwitserland

Departement
(Franse naam)
Prefectuur
(Franse naam)
Periode
Mont-Terrible Porrentruy (Pruntrut, in Bern) 1793-1800
Simplon [Alpenpas] Sion (Sitten) 1810-1814

Griekenland

Departement
(Franse naam)
Prefectuur
(Franse naam)
Periode
Corcyre (Korkyra) Corfou (Korfoe) 1797-1799
Ithaque (Ithaka) Argostoli 1797-1798
Mer-Égée (Egeïsche Zee) Zante (Zakynthos) 1797-1798

Spanje

Departement
(Franse naam)
Prefectuur
(Franse naam)
Periode Departement
(Franse naam)
Prefectuur
(Franse naam)
Periode
Bouches-de-l'Èbre Lerida 1812-1813 Bouches-de-l'Èbre-Montserrat Barcelone 1813-1814
Montserrat Barcelone 1812-1813
Sègre Puigcerda 1812-1813 Sègre-Ter Gironne 1813-1814
Ter Gironne 1812-1813

Ook in sommige grote overzeese bezittingen (koloniaal imperium buiten Europa), inzonderheid in de volkskolonie Algerije, waren er nog Franse departementen.

Koloniaal Algerije

Departement
(Franse naam)
Prefectuur
(Franse naam)
Periode Departement
(Franse naam)
Prefectuur
(Franse naam)
Vanaf Departement
(Franse naam)
Prefectuur
(Franse naam)
Periode
Alger Alger 1848- 1962
Médéa Médéa 1957- 1962
Aumale Aumale 1958-1959
Orléansville Orléansville 1957-1962
Tizi-Ouzou Tizi Ouzou 1957-1962
Oran Oran 1848- 1962
Mostaganem Mostaganem 1957-1962
Tiaret Tiaret 1957-1962
Tlemcen Tlemcen 1957-1962
Saïda Saïda 1958-1962
Constantine Constantine 1848- 1962
Bône Bône 1955-1957
Sétif Sétif 1957- 1962
Bougie Bougie 1958-1959
Batna Batna 1957-1962
Territoires du Sud (zuidelijk woestijngebied) 1902-1957 Oasis Ouargla 1957-1962
Saoura Colomb-Béchar 1957-1962

Zie ook