Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen
| Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen (Verdinaso) | ||
| Afbeelding gewenst | ||
| Algemene gegevens | ||
| Partijvoorzitter | Joris van Severen | |
| Actief in |  Vlaanderen Nederland
| |
| Hoofdkantoor | Vlaemsch Huis Grote Markt 30 8870 Izegem .png){kind=small} België
| |
| Ideologie / Geschiedenis | ||
| Ideologie | Vlaams-nationalisme Nationaal-solidarisme Heel-Nederlands | |
| Opgericht | 6 oktober 1931 | |
| Opheffing | 10 mei 1941 | |
| Opgegaan in | Eenheidsbeweging-VNV | |
| Verwante organisaties | ||
| Jongerenorganisatie | Jongdinasoa | |
| Vrouwenorganisatie | Verdivro | |
| Media | ||
| Ledenblad | Hier Dinaso! L'Ordre Thiois Les Pays-Bas Belgiques | |
Het Dinaso of Verdinaso staat voor Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen en was een autoritaire, met het fascisme verwante politieke beweging, vooral in België en minder in Nederland, opgericht op 6 oktober 1931 door de Vlaming Joris Van Severen. Op maatschappelijk vlak streefde ze een autoritaire corporatistische staats- en maatschappijherordening na en was anti-kapitalistisch, antidemocratisch, antisemitisch en sterk anti-marxistisch. Op staatkundig vlak was de oorspronkelijke doelstelling de eenmaking van Nederland, Vlaanderen en Frans-Vlaanderen, maar vanaf 1934 het samengaan van Nederland met geheel België en Luxemburg in een nieuw op te richten staat: de Dietsche Volksstaat.
Na de executie van Van Severen in mei 1940 nam Emiel Thiers het leiderschap waar, maar Dinaso-Nederland fuseerde reeds op 9 november 1940 onder druk van de Duitse bezetter met de NSB. In Vlaanderen hield de beweging op te bestaan op 10 mei 1941 door een door de Duitse bezetter opgelegde gedwongen fusie met het Vlaams Nationaal Verbond tot de Eenheidsbeweging-VNV. De Waalse afdelingen werden verplicht zich aan te sluiten bij het Rexisme.
Maatschappelijke ideologie
Het nationaal-solidarisme van het Verdinaso was een sociale maatschappijleer die antimarxistisch en antikapitalistisch was, en de maatschappij in organische zin wenste te hervormen, zich kantend tegen het liberalisme en het marxisme en tegen de parlementaire democratie.[1] Van Severen wilde met het Verdinaso een leidinggevende elite vormen die door haar stijl en optreden de macht in de staat zou veroveren, eerder dan deze omver te werpen. Het Verdinaso leunde aan bij de Conservatieve Revolutie, meer bepaald bij de Jongconservatieven. Verder was er ook nog de invloed van de nationalistische Action Française van Charles Maurras en het personalisme.
Staatkundige doelstellingen
De staatkundige evolutie verliep steeds met een blik naar Nederland. Het Verdinaso werd opgericht als een organisatie die Vlaanderen en Nederland wilde herenigen in Groot-Nederland. Het evolueerde van een anti-Belgische beweging naar een Heel-Nederlandse beweging, die zich bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog aan de kant van de regering schaarde, in tegenstelling tot het Vlaams Nationaal Verbond. Nochtans werd Van Severen opgepakt en afgevoerd naar Frankrijk. Op weg naar een Frans concentratiekamp, werd hij te Abbeville op 20 mei 1940 samen met 19 andere mannen en een vrouw, door Franse soldaten gedood.
Onder invloed van toenemende repressie door België, zoals het uitsluiten van het Verdinaso-syndicaat en huiszoekingen bij politieke kopstukken, keerde Van Severen zich af van het anti-belgicisme. Op 14 juli 1934 werd de Nieuwe Marsrichting afgekondigd, waarbij van het radicale anti-belgicisme werd afgestapt, en de doelstelling werd verruimd tot een hereniging van België, Nederland, Luxemburg en Frans-Vlaanderen, dit onder een autoritair bewind onder leiding van de koning. Hierbij werd teruggegrepen naar de historische Zeventien Provinciën van Keizer Karel V. Ook de culturele en geschiedkundige eenheidsband met de Afrikaners in Zuid-Afrika en de gemeenschappen in de Nederlanden werd in het bijzonder genoemd.
De reacties in de Vlaamse Beweging waren overwegend negatief. Overal sloot men het Verdinaso uit de Vlaamse beweging. Wies Moens verliet de formatie zelfs. Hierna werd vaak gehoord van Van Severen dat het Verdinaso niet tot doel had de staat omver te werpen, maar hem te veroveren. Nadat ze hem in België en Nederland veroverd had, zou men komen tot een nationaal-solidaristische staat van het Dietse Rijk.
Het Verdinaso raakte in de loop van zijn bestaan steeds meer los van de aanvankelijke invloed die Mussolini en zijn fascisten hadden op de beweging. Vanuit het nationaalsocialistische Duitsland werd met argwaan gekeken naar de uitgesproken Heel-Nederlandse houding van het Verdinaso. Het Verdinaso zelf was tevreden met de machtsgreep van Hitler en maakte hier niet veel poespas over. Zo werd op de vraag van een socialistische krant waar het geld voor een Dinasohuis vandaan kwam, ludiek geantwoord: "50% van Hitler en 50% van het Vaticaan, stommeriken".
Het Verdinaso was altijd uitgesproken Diets. In tegenstelling tot bij het VNV, dat ook een hereniging wilde van alle Nederlanders, werd nooit de Vlaamse Leeuw gezongen of Vlaamse symboliek gebruikt zoals de leeuwenvlag. Na de afkondiging van de Nieuwe Marsrichting werden wel Luxemburgse, Waalse, Zuid-Afrikaanse, Friese en Nederlandse vlaggen gebruikt, maar geen Vlaamse. Vlamingen werden immers als eenheid gezien met de Nederlanders, als Dietsers...
Antisemitisme
Het Verdinaso was fel antisemitisch. In Hier Dinaso!, het blad van het Verdinaso, verschenen antisemitische teksten. Oprichter Joris van Severen beschouwde Hitler nog als te zachtzinnig tegenover de Joden en te traag bij het uit Duitsland jagen van de Joden, de "Dietsers" moesten volgens hem vlugger optreden met de verdrijving van Joden uit "Dietsland".[2] Ook kopstukken als Paul Persyn en Pol le Roy spraken zich verschillende malen uit tegen de Joden. Paul Persyn zou later in het verzet stappen.[3] Anderen zouden de stap naar actieve collaboratie tot het uiterste doorzetten als "Jodenjager", namelijk vrijwillig in opdracht van de SIPO/SD Joodse burgers opsporen, arresteren en uitleveren voor deportatie naar o.a. Auschwitz. André Laureys, August Schollen, René Bollaerts, Gustaaf Vanniesbecq, Pol Martens, Frans Packet en Jos Remacle waren allen Verdinaso, later Algemeene SS Vlaanderen. Luc Remacle, broer van Jos, was Dolmetscher (tolk) in dienst van de SIPO/SD. Ook valt op dat bij het ontstaan van de Algemeene SS Vlaanderen de ganse top uit het Verdinaso kwam.[3]
Verdinaso-Nederland was helder in zijn antisemitisme. In de brochure Wat is en wat wil het Verdinaso-Nederland uit 1938 worden de Joden als volksvreemd element gekenschetst met een invloed in onder meer het landsbestuur en de geneeskunde die hen niet toekomt. De vestiging van buitenlandse Joden en Joodse vluchtelingen in Nederland moest uit alle macht worden belemmerd.[4]
Opheffing en bezetting
Door de opheffing en gedwongen fusie met het VNV en Rex in België heeft het Verdinaso als beweging geen deel gehad in de collaboratie met de Duitse bezetter. Door de moord op Joris van Severen in Abbeville in 1940 werd de beweging bovendien van haar primaire ideoloog en leider beroofd. Dinaso's maakten in de bezettingstijd keuzes van de meest extreme collaboratie met de Sipo en Algemeene SS Vlaanderen tot een overtuigde aansluiting bij het Belgisch verzet tegen de Duitse bezetter, met name het Witte Leger. Paul Persyn en Jef Van Bilsen zijn belangrijke verzetslieden geworden, en oud-Dinaso's. Een groot deel verliet de beweging na de fusie in 1940-1941 en onthield zich tijdens de bezetting van politieke activiteiten, en pleegden noch verzet noch collaboratie. Daarmee sloten zij aan bij de meerderheid van de Belgische bevolking.[5] Terwijl in Nederland Ernst Voorhoeve en anderen de collaboratie instapten, werkten anderen aan een Belgisch-Nederlands verzets- en spionagenetwerk tegen de Duitse bezetter. Hierin werkten de Nederlandse oud-Dinaso's Gerard van der Horst, Wiet Knitel en Lou Stolte samen met Frantz Van Dorpe en Jef Van Bilsen, die de Belgische tak verzorgden. De Belgische tak van dit netwerk verzorgde tevens onderduikadressen voor gevluchte joden zonder Belgische nationaliteit.[6] Oud-Dinaso Van Bilsen werd later stafmedewerker van het Amerikaanse leger in het bezette Duitsland.
Veel van de Dinaso's die in het verzet tegen nazi-Duitsland en zijn bezettingsmacht stapten, bleven echter nog lang hun kritiek op het parlementair-democratische systeem trouw, slechts geleidelijk ontwikkelden zij meer waardering voor de naoorlogse heropbouw van de democratie.
Dochterverenigingen
Een dochtervereniging was de Dinaso Militanten Orde, de DMO, die een soort paramilitaire organisatie was. Van Severen zag hen niet alleen als een privémilitie, maar ook als een kweekvijver voor wat hij beschouwde als de "elite", zijnde de besten van het volk.
Tot de organisatie behoorden verder:
- het Verdivro, het Verbond van Dietsche Vrouwen,
- de Jongdinaso de jongerenvleugel,
- het Verbond van Nationale Arbeiderssyndicaten, het NAS, dat de vakbond was van het Verdinaso tot december 1933 - daarna werd deze vakbond niet meer erkend door de Belgische regering.
Het Verdinaso gaf verschillende tijdschriften uit, zoals Hier Dinaso!, De Dinaso Student, L'Ordre Thiois en Les Pays-Bas Belgiques. Dietbrand was wel gelinkt aan het Verdinaso, maar bleef in handen van Wies Moens, ook toen deze uit de beweging stapte.
Externe links
Bronnen, noten en/of referenties
|
| Politieke partijen in België | |
|---|
| Zie ook: |
|---|