Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Jan-Willem Veening
| Jan-Willem Veening | ||
| Bestand:Jwveening.jpg | ||
| Persoonlijke gegevens | ||
| Volledige naam | Jan-Willem Veening | |
| Geboortedatum | 26 december 1978 | |
| Geboorteplaats | Vries | |
| Nationaliteit |  Nederland
| |
| Werkzaamheden | ||
| Vakgebied | Moleculaire genetica; Bacteriologie; Medische microbiologie; Synthetische biologie | |
| Universiteit | Université de Lausanne | |
| Soort hoogleraar | Hoogleraar | |
| Overig | ||
| [Labwebsite ORCID Website] | ||
Jan-Willem Veening (26 december 1978, Vries) is een moleculair geneticus die als full professor is verbonden aan de Université de Lausanne in Zwitserland. Tevens is Veening verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen[1] Zijn vakgebied betreft de microbiologie en de toegepaste microbiologie. Zijn expertise ligt op het gebied van de moleculaire genetica, de bacteriologie, de medische microbiologie en de systeem en synthetische biologie.
Opleiding
Jan-Willem Veening studeerde biologie in Groningen van 1997 tot 2002 en studeerde cum laude af. Zijn Ph.D. behaalde hij in 2007 aan de Rijksuniversiteit Groningen (cum laude) (promotores: Prof. dr. Oscar P. Kuipers, Prof. dr. Leendert W. Hamoen) met het proefschrift Phenotypic variation in Bacillus subtilis: Bistability in the sporulation pathway. Van 2006 tot 2009 deed Veening postdoctoraal onderzoek aan het Centrum voor Bacteriële Celbiologie van de Universiteit van Newcastle (UK) in de groep van Prof. Jeff Errington FRS, FMedSci. Vanaf 2009 Assistant Professor binnen het Groningen Biomolecular Sciences and Biotechnology Institute (GBB). In 2014 bevorderd tot Associate Professor binnen het GBB en in 2016 Full Professor aan de Universiteit van Lausanne, Department of Fundamental Microbiology.
Huidige functies
- Full Professor (Professeur ordinaire) aan de Universiteit van Lausanne (UNIL), Department of Fundamental Microbiology [1]
- Adjunct hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Groningen (part-time)
- Bestuurslid van de sectie Prokaryotic Biology van de Swiss Society for Microbiology
- Lid van De Jonge Akademie (KNAW) (2015-2020) De officiële installatie vond plaats op 26 maart 2015 in het Trippenhuis van de KNAW.[2][3]
- European Molecular Biology Organization [4] (EMBO) Young Investigator [5][6]
Onderwijstaken
Veening geeft colleges en practica op bachelor en masterniveau over onder meer: moleculaire genetica en genomics, biomoleculair onderzoek, geavanceerde genetische manipulatie, synthetische biologie & systeem chemie, geavanceerde lichtmicroscopie en DNA-microarray-analyse.[7]
Onderzoek
Veening en zijn multidiciplinaire onderzoeksteam doen met name onderzoek naar de bacterie Streptococcus pneumoniae, de pneumokok. Hij wil uitzoeken hoe en waarom deze bacterie, die zonder ziekteverschijnselen voorkomt bij 80% van de jonge kinderen, zich kan ontwikkelen tot één van de meest verwoestende ziekteverwekkers ter wereld. De bacterie kan een hersenvliesontsteking, bloedvergiftiging of longontsteking veroorzaken waaraan jaarlijks wereldwijd meer dan een miljoen mensen overlijden.
Verder wil hij uitzoeken waarom deze bacterie meer en meer resistent wordt tegen de huidige antibiotica. Hij onderzoekt daarom de celcyclus, celdeling en DNA-replicatie van de bacterie en hoopt op die manier zicht te krijgen op nieuwe methoden waarmee de bacterie bestreden kan worden.
Om deze belangrijke fundamentele vragen te beantwoorden hanteert de onderzoeksgroep van Veening een multidisciplinaire systeembiologische aanpak en gebruikt daarbij state-of-the-art genetische trucs zoals synthetische biologie gereedschappen, kwantitatieve fluorescentie microscopie, transcriptomics, wiskundige modellering en bioinformatica. Vaak ontwikkelt de groep zelf de benodigde tools. Deze aanpak heeft al geleid tot een aantal belangrijke inzichten zoals: hoe behouden pneumokokken hun karakteristieke rugbybal-vorm en waarom neemt de pneumokok DNA op uit de omgeving als reactie op bepaalde antibiotica.
Subsidies
Veening ontving diverse grote subsidies voor zijn onderzoek:
- Ramsay Memorial Fellowship [8] 2006 - 2007
- Marie-Curie Intra-European Fellowship [9] 2008 - 2009
- Veni 2010 (€ 250.000) voor het onderzoek How bacteria get in shape[10]
- Systems Biology of Microorganisms NWO-ALW SysMO2 [11] grant voor NoisyStrep[12]
- Vidi 2013 (€ 800.000) voor Hoe bacteriën in vorm raken[13]
- ERC starting grant 2013 (€ 1,5 miljoen) voor Noise in gene expression as a determinant of virulence of the human pathogen Streptococcus pneumoniae[14]
- Joint Programming Initiative on Antimicrobial Resistance: Combinatorials [2]
Publicaties en Patenten
Veening werkte mee aan meer dan 60 publicaties[15], die in totaal meer dan 3000 keer werden geciteerd. Een selectie van de belangrijkste publicaties:
- Time-resolved dual RNA-seq reveals extensive rewiring of lung epithelial and pneumococcal transcriptomes during early infection, Genome Biology (2016) [3]
- Expression of Streptococcus pneumoniae Bacteriocins Is Induced by Antibiotics via Regulatory Interplay with the Competence System, Plos Pathogens (2016) [4]
- Microscale insights into pneumococcal antibiotic mutant selection windows, Nature Communications (2015) [5]
- Antibiotic-Induced Replication Stress Triggers Bacterial Competence by Increasing Gene Dosage near the Origin, Cell (2014)[16]
- Control of transcription elongation by GreA determines rate of gene expression in Streptococcus pneumoniae, Nucleic Acids Research (2014)[17]
- Tracking of Chromosome Dynamics in Live Streptococcus pneumoniae Reveals that Transcription Promotes Chromosome Segregation. Molecular Microbiology (2014)[18]
- Interlinked Sister Chromosomes Arise in the Absence of Condensin during Fast Replication in B. subtilis. Current Biology (2014)[19]
- Control of cell division in Streptococcus pneumoniae by the conserved Ser/Thr protein kinase StkP. PNAS (2012)[20]
- SMC is recruited to oriC by ParB and promotes chromosome segregation in Streptococcus pneumoniae . Molecular Microbiology (2011).[21]
- A mechanism for cell-cycle regulation of sporulation initiation in Bacillus subtilis. Genes & Development (2009)[22]
- Transient heterogeneity in extracellular protease production by Bacillus subtilis . Molecular Systems Biology (2008).[23]
- Bet-hedging and epigenetic inheritance in bacterial cell development. PNAS (2008).[24]