Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Johannes à Lasco
Jan Łaski of Johannes a Lasco (1499 – 8 januari 1560) was een Poolse kerkhervormer.
Leven
Jan Łaski werd geboren in een adellijke familie in hrt stadje Łask. Zijn oom, die ook Jan Łaski heette, was koninklijke secretaris, aartsbisschop van Gniezno, primaat van Polen en grootkanselier van de Kroon.
Jan Łaski werd in 1521 tot priester gewijd. Toen zijn familie haar politieke macht en prestige verloor, ging Łaski in 1523 naar Basel (Zwitserland). Hij werd er een goede vriend van Erasmus en Zwingli.
Begin 1540 trouwde Jan Łaski met Barbara uit Vlaanderen. Hij was dus de eerste Poolse geestelijke die openlijk zijn celibaatsgelofte brak. Om de inquisitie te ontlopen, vluchtte hij midden 1540 naar Oost-Freesland.
In 1542 werd Jan Łaski de voorganger van een protestantse kerk in Emden, Oost-Friesland. Kort daarna vertrok hij naar Engeland, waar hij in 1550 was opziener was van de vluchtelingenkerk in Londen en invloed had op de kerkelijke zaken tijdens de regering van Edward VI.
In de controverse met de doopsgezinden (vooral David Joris en Menno Simons) publiceerde Łaski in 1545 in Bonn zijn eerste geschrift: Defensio adversus Mennonem Simonis.
Eind september 1549 ging hij in op de uitnodiging van Thomas Cranmer, de aartsbisschop van Canterbury, om in Londen de vluchtelingenkerk te leiden.
In 1551 excommuniceerde hij George van Parris op beschuldiging van arianisme uit zijn kerkgemeente en liet hem ter dood brengen op de brandstapel.
Toen koningin Mary Tudor (bijgenamd ’Bloody Mary’) in juli 1553 de troon besteeg, vluchtten de Lasco en een hele groep protestanten naar Kopenhagen. De toegang werd hen geweigerd omdat zij de Augsburgse Geloofsbelijdenis niet aanvaardden. Zij probeerden in verschillende Brandenburgse havensteden aan de Oostzee te gaan wonen, tot zij uiteindelijk in Emden terecht kwamen.
In 1555 is hij actief in de vluchtelingengemeente in Frankfurt am Main. Het jaar daarop werd hij teruggeroepen naar Polen, waar hij werkte als secretaris van koning Sigismund II en een leider was in de calvinistische reformatie. Hij probeerde de invloed van de Boheemse Broeders te beperken en was een tegenstander van de unitariërs.
Hij stierf in Pinczów, Polen.
Werken
- Forma ac ratio (1555) – ’Formulieren en rationale’ voor de liturgie van de vluchtelingenkerken in Londen.
- Johannes a Lasco, Opera (Werken), uitgegeven door Abraham Kuyper (Amsterdam: F. Muller, 1866).