Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Gregorius van Nyssa
Gregorius van Nyssa (Grieks: Ἅγιος Γρηγόριος Νύσσης, Latijn: Gregorius Nyssenus, Arabisch: غريغوريوس النيصي) (ca. 335 (Caesarea) – na 394) was een christelijke bisschop en heilige. Hij was de jongere broer van Basilius de Grote en een goede vriend van Gregorius van Nazianze. Deze drie worden de Cappadocische vaders genoemd. Daarnaast is ook zijn zuster, Macrina, bekend door de briefwisseling tussen beiden.
Levensloop
In 335 werd hij geboren te Caesarea in Cappadocië. Hij was de op een na jongste zoon in een welvarend gezin. De familie was sinds meerdere generaties christelijk. Zijn ouders waren in het geloof onderricht door Gregorius Thaumaturgus (de Wonderdoener), een leerling van Origenes. Zijn vader, Basilius de Oudere, was retor in Neocaesarea en overleed reeds vroeg. Over Gregorius' jeugd is niet veel bekend. Hij had een zwakke gezondheid en werd vermoedelijk thuis opgevoed. Gregorius werd geestelijk beïnvloed door zijn grootmoeder Macrina de Oude en zijn oudste zuster Macrina de Jonge. Hij bereidde zich voor op een kerkelijke loopbaan en begon een studie voor retor. Het niet-christelijk idealisme met zijn hoge morele en esthetische niveau boeide hem. Gregorius werd in 372 bisschop van Nyssa (het huidige Nevşehir) met hulp van zijn broer Basilius. Na de dood van Basilius komt hij uit de schaduw van zijn broer en vanaf 379 zijn zijn werkzaamheden overweldigend. In 381 nam hij deel aan het eerste concilie van Constantinopel, waar hij de Geloofsbelijdenis van Nicea (325) en de triniteitsleer verdedigde tegenover de arianen. Vanaf 386 nam zijn invloed af en namen dogmatische kwesties hem minder in beslag. Hij legde zich toe op het monastiek ideaal. Hij schonk aan het monnikendom de vergeestelijking, terwijl daarvoor Basilius meer de organisator was. In het westen is Benedictus zijn grote navolger. Zijn voornaamste verwezenlijkingen liggen echter op het domein van de literatuur, met o.a. een commentaar op het exodusverhaal: Het leven van Mozes. (392). In of kort na 394 is hij overleden.
Verering
Gregorius van Nyssa werd heilig verklaard. Zijn feestdag valt
- in de Rooms-Katholieke Kerk op 10 januari en 9 maart;
- in de Orthodoxe Kerk op 10 januari;
- in de Lutherse Kerk op 10 januari; op 14 juni samen met Macrina, Basilius de Grote en Gregorius van Nazianze.
- in de Anglicaanse Kerk op 19 juli, samen met Macrina.
Selecte bibliografie
Hieronder volgt een gedeeltelijke, Nederlandstalige bibliografie
- De vita Macrinae. Het leven van de heilige Macrina. Vertaald en ingeleid door F. van der Meer en G. Bartelink. Utrecht, Antwerpen, 1971.
- 15 Homiliae in Canticum canticorum (389) Vijftien homilieën over het Lied der liederen; vertaling en inleiding Michel Coune, Brugge, Zevenkerken, 1991. Integrale vertaling van Hom. in Cant., naar een voorvertaling van Bertrand Couwenberg (1965)
- De vita Mosis (392). Over het leven van Mozes. Uit het Grieks vertaald, ingeleid en geannoteerd door de Benedictinessen van Bonheiden (Kerkvaderteksten met Commentaar, 9), Bonheiden, Abdij Bethlehem, 1992. Integrale vertaling.
Referenties
- Altaner, Berthold. Patrologie (pp 189-193). Freiburg [im Breisgau], Herder & Co., 1938.
- Fontaine, Jacques & Malingrey Anne-Marie, De oud-christelijke literatuur (pp 90-96). (Aula 476) Utrecht & Antwerpen, 1972. (Oorspr. PUF, reeks Que sais-je?: Malingrey, La littérature grecque chrétienne PUF, 1968 en Fontaine, La littérature latine chrétienne, 1970)
- Gregory, Bishop of Nyssa. Select writings and letters; translated by William Moore, M.A. and Henry Austin Wilson, M.A., Oxford, 1892
- Hart, Trevor A. (2000). The Dictionary of Historical Theology (pp. 111-115). Michigan.
- Jelsma, A. (2002). Encyclopedie van de mystiek. Kampen, Uitgeverij KOK.
- McGinn, Bernard (1994). The foundation of Mysticism. Origins to the Fifth Century (pp. 139-142). New York.
Externe links
- The Gregory of Nyssa Home Page
- http://www.ccel.org/ccel/schaff/npnf205.vi.html
- http://www.gregoiredenysse.com/
- http://www.vatican.va/spirit/spirit_search_author_en.htm#G
- http://www.fordham.edu/halsall/basis/macrina.html#life
- http://www.turizm.net/cities/cappadocia/stgregoryofnassa.htm
Intertaalkoppelingen via Wikidata (via reasonator)