Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Energy drink
Een Energy Drink, (in het Nederlands ook energiedrank, meestal verkocht onder de Engelse term) is een drank, bedoeld is om een stimulerende werking te hebben op het organisme. Met Energy Drink worden de drankjes bedoeld die vaak in blikjes verkocht worden en meestal veel cafeïne en taurine bevatten.
Geschiedenis
Het idee voor energiedrankjes is afkomstig uit Japan. Daar gebruikten piloten na de Tweede Wereldoorlog taurine om na een lange vlucht de vermoeidheid te verdrijven. Een taurine-bevattend drankje met de naam Lipovitan-D werd er populair. Het gebruik van deze drankjes sloeg over naar Thailand, vanwaar Dietrich Mateschitz, de ’uitvinder’ van Red Bull, het idee meenam naar Europa.[1] Door een uitgekiende marketingstrategie werd het drankje sinds het einde van de jaren 1980 populair bij de alternatieve jeugd en in de clubscene (bijvoorbeeld techno, mountain biking en snowboarding). Red Bull was de eerste fabrikant die in Europa bekend werd voor dit type drankjes.
Op de wereldmarkt worden jaarlijks ongeveer vijf miljard liter Energy Drink verkocht. De markt wordt nog steeds gedomineerd door de Oostenrijkse producenten van Red Bull en Bullit (een tweede merk van Red Bull). Red Bull heeft momenteel een marktaandeel van ca. 20 tot 25 %. Dit is vooral te danken aan de verkoop bij tankstations, snackbars, restaurants en dergelijke, waar de andere merken niet of nauwelijks verkocht worden.
Toen andere fabrikanten heel wat gelijkaardige drankjes met een lagere prijs op de markt brachten, werden zij een grote concurrentie voor Red Bull.
Ingrediënten
De ingrediënten en recepten variëren van merk tot merk, maar gewoonlijk bevatten deze drankjes naast water, suiker (of in de light-varianten zoetstoffen), cafeïne (soms in de vorm van guaraná) of zelfs met guaraná, terwijl er al cafeïne in zit, B-vitamines, taurine, glucuronlacton, mineralen, natuurlijke of chemische smaakstoffen en kleurstoffen. Thiamine (vitamine B1) ontbreekt, omdat dit geen oppeppende werking heeft, echter is vitamine B wel essentieel voor de metabolisme van koolhydraten (suikers) en kan bij veelvuldig gebruik van de drankjes een tekort ontstaan, net als bij mensen die veel alcohol drinken.
De marketingboodschap van deze drankjes legt de nadruk op het stimulerende effect, dat voornamelijk wordt bereikt door de cafeïne,[2] maar mogelijk ook door de specifieke combinatie van de ingrediënten.[2] Ook de suiker kan op korte termijn het prestatievermogen verhogen.
Sommige fabrikanten brachten suikervrije varianten op de markt. Op die manier ontbreekt een essentiële energiebron. Ook waren er buisjes op de markt, zogenaamde 'Energy Shots', die ongeveer evenveel cafeïne en suiker bevatten als een 25 cl Energy Drink, maar slechts weinig vloeistof en vrijwel geen suiker of zoetstof, waardoor men in 1 of 2 slokken een 'shot' binnenkreeg. Red Bull verkoopt ze nog in afbouwende mate en Kruidvat, die ze als 2e op de markt bracht, heeft ze gefaseerd uit de handel gehaald, evenals Shots van Monster, van Coca Cola, die vooral in de Verenigde Staten verkocht werden, zijn ook gefaseerd uit de handel gehaald.
Risico’s
Wegens het hoge cafeïnegehalte dient men Energy Drinks niet in grote hoeveelheden te drinken. Het Duitse Bundesinstitut für Risikobewertung waarschuwt voor gezondheidsrisico’s en wenst waarschuwingen op de verpakking dat bij de consumptie van grotere hoeveelheden bij sportactiviteiten of samen met alkoholische dranken ongewenste werkingen niet uitgesloten kunnen zijn, en dat dergelijke drankjes, vooral in grotere hoeveelheden niet geschikt zijn voor kinderen, zwangeren en zogenden, en personen die gevoelig zijn aan cafeïne.[3]
Volgende mogelijke symptomen worden in een artikel in de Journal of the American Pharmacists Association genoemd als problemen die in verband staan met (overmatig) cafeïneverbruik: slapeloosheid, nervositeit, hoofdpijn, tachykardie (versnelde hartslag); met een aantal gevallen zelfs de dood als gevolg.[4][5]
Vanwege gezondheidsrisico’s is Red Bull in Noorwegen, Uruguay en Denemarken verboden. In een aantal andere Europese landen wordt een energiedrankje gezien als een soort medicijn. In Frankrijk was de verkoop via de supermarkt daarom een tijd verboden. Dit verbod werd in 2008 opgeheven.[6]
Een man in België kreeg als veroordeling onder andere het verbod op het drinken van Red Bull opgelegd. Hij was heel agressief in het verkeer en bij zijn arrestatie en had op dat moment energiedrank gedronken in combinatie met kalmeringsmiddelen.[7]
Kinderen, goedkope merken en verslaving
Kinderen kunnen Energy Drinks in Nederland gewoon kopen bij de supermarkt of zelfs de drogist zonder leeftijdsgrens. Op vele scholen zijn de drankjes verboden, omdat kinderen er druk, onrustig en zelfs hyperactief van kunnen worden. Er zijn gevallen van verslaving bekende bij kinderen en ook volwassenen. Over het algemeen wordt geadviseerd het pas vanaf 16 jaar te nuttigen en niet meer dan een halve liter (1 groot blik of 2 kleine) te nuttigen per dag, wat gelijk is aan 150-200 mg cafeïne.
Echte verslaving komt ook voor en lijkt onschuldiger dan het is, omdat het gevaarlijk kan zijn voor diabetici en het de plakkerigheid van de bloedvaatjes vergroot (denk aan een cerebrovasculair accident, zoals een TIA, of in zeldzame gevallen een hersenbloeding of (hersen)infarct). Ook toename van het lichaamsgewicht, het niet goed meer functioneren zonder de drankjes en zelfs het nemen van zogenaamde 'downers', zoals benzodiazepinen en/of opioïde pijnstillers of illegale middelen (harddrugs) komt voor. In de meeste gevallen is het een milde verslaving, die vooral psychisch van aard is. Zodra men de drankjes afgebouwd heeft en de cafeïne minstens een week uit het bloed is, (waarbij het belangrijk is om ook weinig tot geen koffie te drinken) kan de verslaving al overwonnen zijn, mits men blijft beseffen dat men geen Energy Drinks nodig heeft. Bij overmatig gebruik kunnen mensen juist moe worden en verhoogde bloedsuikerwaarden hebben, met soms verlaagde bloedsuikerwaarden (hypoglykemie). Indien men geen diabetes mellitus (in de volksmond "suikerziekte") heeft, kunnen de drankjes wel een factor zijn in het ontstaan ervan, vooral bij mensen met (erfelijke) aanleg en bij veelvuldig en vooral dagelijks gebruik van de drankjes.
Bronnen
|