WIR (betaalsysteem)

De WIR is een contantloos betaalsysteem van de coöperatieve WIR Bank in Zwitserland. De virtuele munt WIR functioneert als aanvulling op de reguliere munteenheid, de Zwitserse frank. Eén op de zes Zwitserse bedrijven accepteert deze alternatieve munteenheid die gebaseerd is op solidariteit en vertrouwen.

Zwitserland

De WIR-frank geldt in Zwitserland als onderlinge rekeneenheid voor en door de gebruikers ervan zelf als veilig geacht betaalmiddel tussen 50.000 (door de WIR bank gekwalificeerde) kleine en middelgrote ondernemingen en functioneert sinds het jaar 2000 ook voor 10.000 privépersonen die bij deze coöperatie zijn aangesloten. ‘Wir’ is afkomstig van Wirtschaftsring (economische kring), maar betekent ook wij in het Duits: het is een onderlinge economische gemeenschap voor binnenlandse (Zwitserse) betalingen en kredietverleningen. Het is een gesloten vereveningssysteem maar wordt door zijn omvang gezien als een van de verklaringen van de standvastigheid van de Zwitserse economie. De WIR is tijdens de economische crisis van 1934 ontstaan (naar Deens voorbeeld) toen er te weinig geld in omloop was. Het betalingssysteem dat daarmee ontstond floreert na 80 jaar nog steeds. Het is een groot boekhoudsysteem annex transactiewaarborg dat resp. die aan- en verkopen tussen deelnemers binnen een economische kringloop bevordert.

Hoe het werkt

De WIR Bank bedient haar leden in de horeca, bouw, productie, detailhandel en dienstverlening. In Zwitserse winkels en bijvoorbeeld bij hotelbalies wordt de klanten - veelal zakenlieden - via het WIR-beeldmerk gewezen op de mogelijkheid om de factuur geheel of gedeeltelijk in WIR te betalen. Ook onroerend goed kan via WIR gefinancierd worden. Het is een volledig giraal systeem, met als belangrijkste uitzondering dat er is geen sprake van een omwisselingsmogelijkheid in bankbiljetten of muntgeld maar louter van een banktegoed bij WIR dat je via een bankoverschrijving of kredietkaart aanspreekt. Je kunt er dus geen contanten mee uit een geldautomaat halen, maar alleen virtueel mee betalen aan een andere klant van de WIR Bank. Direct na een transactie kan de verkoper beschikken over het saldo.
Een voorbeeld: een bloemiste levert boeketten aan een restaurant en kan daarna van de opbrengst uitgaan en afrekenen met haar WIR-bankkaart of via internetbankieren een nieuwe computer betalen. De computerhandelaar kan met de opbrengst zijn WIR-hypotheek aflossen, enzovoorts.
De virtuele munteenheid die de WIR bank beheert (waarvan de waarde wordt gedekt door andere bezittingen) wordt veel gebruikt in combinatie met transacties in Zwitserse franken. Bijvoorbeeld 50% van een aankoop wordt in de ene valuta voldaan, de andere helft in WIR. Bedrijven zullen niet àl hun transacties in WIR uitvoeren, omdat bijvoorbeeld salarissen voor personeel en belastingen niet kunnen worden betaald in WIR of omdat niet alle toeleveranciers WIR accepteren. WIR wordt dan ook beschouwd als een complementair verrekeningssysteem. Je WIR-tegoed kan niet worden omgeruild tegen contanten; wie dat toch doet wordt door de bank uitgesloten.

Rentevrij

De intrinsieke waarde van één WIR-frank is gelijk aan de Zwitserse Frank. De afgekorte valutacode luidt CHW voor de WIR-franc (zoals CHF dat is voor de Zwitserse frank). De koers van één euro was eind juni 2013 bijna 1,23 CHF/CHW.
Je banktegoed levert geen rente op, de eigenaar zal geneigd zijn tegoed zo snel als dat verantwoord is weer in omloop te brengen, hetgeen een impuls geeft aan de economie. De WIR is niet bepaald een oppotmiddel. Het gebruik van de WIR resulteert naar verluidt in een hogere omzet, kasstroom en winst voor de klanten van deze bank. De WIR Bank en haar alternatieve geldcircuit zijn door de jaren heen resistent gebleken tegen economische recessies. Door haar manier van werken zou er zelfs een stabiliserende werking uitgaan van het WIR-systeem op de lokale Zwitserse economie. Bij economische voorspoed krimpt het WIR-systeem en maakt men weer vaker gebruik van het gewone geldsysteem.

De WIR Bank

Het hoofdkantoor van de ruim 200 medewerkers tellende coöperatie staat in Bazel, nevenvestigingen zijn te vinden in Bern, Chur, Lausanne, Lugano, Luzern, Sankt Gallen en Zürich. Het balanstotaal van de WIR Bank bedraagt ruwweg CHF/CHW 4 miljard. Volgens de statuten van de bank is het doel ervan het stimuleren van de leden om hun koopkracht ter beschikking van elkaar te stellen en het verkeer binnen eigen gelederen te bevorderen, waardoor de leden profiteren van extra omzet.

Externe koppelingen

• website van de WIR Bank (in het Duits, Italiaans, Frans)
• Jaarverslag 2012 WIR-Bank in PDF (in het Duits): [1]
• tv-reportage over de WIR bank, RAI (Italiaans, Engels ondertiteld)
• filmpje op YouTube met ondertiteling in het Nederlands over het WIR-systeem
• artikelen over de WIR in het tijdschrift New Financial Magazine

Verwante pagina’s

• Alternatieve munteenheid
• Betaalwijze (overzicht andere betaalmethoden)
• B2B (over bedrijven die met elkaar zaken doen, business-to-business)
• Cryptogeld zoals de Bitcoin
• ECU (de Europese rekeneenheid uit 1979 van vóór de invoering van de Euro)
• Geschiedenis van het geld
• Lokale ruileconomie (over onder meer het LETS-systeem)
• Ruilen (over barterdeals)

  Intertaalkoppelingen via Wikidata (via reasonator)