Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
GSC Vindicat atque Polit
Groninger Studenten Corps 'Vindicat atque Polit' (vert. uit Latijn: Handhaaft en Beschaaft), kortweg Vindicat of het Corps, is een studentenvereniging in Groningen. Het Groninger (tot 1939 Groningsch) Studenten Corps is opgericht op 4 februari 1815.
Introductie
Vindicat atque Polit is een studentenvereniging in Groningen. Het is de oudste studentenvereniging van Nederland en de grootste studentenvereniging van Groningen. De vereniging is een traditionele, algemene, niet confessionele vereniging. Het corps heeft altijd belang gehecht aan mores en tradities, maar deze zijn in de loop der jaren wel veranderd.
Haar sociëteit 'Mutua Fides' (vert. uit Latijn: wederzijds vertrouwen), bevindt zich aan de oostzijde van de Grote Markt in Groningen. Met ruim 30 subverenigingen met een grote verscheidenheid aan activiteiten biedt Vindicat een keur aan mogelijkheden. Dit varieert van de streek- of bittergenootschappen (waar studenten uit bepaalde streken, steden en provincies zich in verenigen) tot debating clubs, culturele subs, faculteitsverenigingen en sportverenigingen. Er zijn binnen Vindicat ook tal van commissies en besturen waarin leden allerlei vaardigheden en ervaring op kunnen doen, buiten hun studie om. Verder zijn er veel jaarlijks terugkerende evenementen, variërend van symposia, (verkleed)partijen tot gala's, optredens op het balkon en andere feesten, waaronder de Kermesse D'Hiver in het najaar. Daarnaast viert Vindicat iedere vijf jaar haar Lustrum door middel van een 12 dagen durend festijn met een gevarieerd programma. In 2010 heeft Vindicat atque Polit uitgebreid haar 39ste lustrum gevierd.
Het Groninger Studenten Corps heeft sinds haar oprichting zogenaamde 'huisleveranciers' erkend, leveranciers die het predicaat Corpsleverancier hebben gekregen en gerechtigd zijn het corpswapen te voeren. Vindicat heeft ongeveer 165 verenigingshuizen of zogenaamde corpshuizen. Dit zijn studentenhuizen waar minimaal vier leden van Vindicat wonen. Deze huizen zijn ook officieel erkend door de Senaat van het Corps voordat zij corpshuis zijn. Er zijn heren-, dames- en gemengde huizen. Binnen Vindicat zijn er ook de jaarclubs, disputen en de kluften. Vindicat kent een verplichte, korte maar intensieve introductietijd (IT). Het Groninger Studenten Corps 'Vindicat atque Polit' is, als een van de oprichtende Corpora, lid van de Algemene Senaten Vergadering en maakt tevens deel uit van de plaatselijke overkoepelende organisatie van studentenverenigingen, de Contractus.
Culturele Subverenigingen en Disputen
- Literair Gezelschap "Dicendo Discemus" (21 februari 1829)
- G.S. Toneelvereniging "Neemt ons zoals wij zijn" (24 september 1878)
- G.S. Muziek Gezelschap "Bragi" (27 april 1882) - Losgemaakt van G.S.C. in 1969
- Gezelschap "Dye Linetreckers" (28 september 1926)
- Gezelschap "Pragmaticum Illustre" (29 maart 1954)
- G.S. Fotografie Gezelschap "Const-oghe"
- Maatschappij ter Bevordering van de Belangstelling voor Antiquiteiten (7 juni 1964)
- The Anglo Saxon Society (19 november 1968)
- G.S. Pijpenrokersgilde "Den Pype Ghetrouwe" (2 december 1970)
- Sociaal Dispuut (1971)
- G.S Muziek Vereniging "Pan" (11 november 1974)
- G.S. Wijnminnend Genootschap "Mis en Bouteille dans nos Caves" (1975)
- G.S. Wals- en dansvereniging "De Dancing Dodo's" (september 1975)
- G.S. Filmdispuut (1976)
- G.S. Sigarenrookvereniging "The Cigar" (2 mei 1979)
- Academy of Saint Martini in the Fields JazzBand (AMF Jazzband) (1982)
- G.S. Geheim Genootschap "De Struik" (1985)
- G.S. Corps Codificatoren Genootschap (8 september 1988)
- G.S. Reisclub "Playa de Naya" (12 oktober 1989)
- G.S. Dobbel Vereniging "Das Kniffelverein" (1996)
Sportverenigingen van Vindicat
- G.S. IJsclub "Doe wel en ziet niet om" (1 december 1815)
- G.S. Rijvereniging "De Rijclub" (30 juni 1852)
- G.S. Schaak- en Bridgevereniging "Ludendo Studemus" (8 november 1870)
- G.S. Roeivereniging "Aegir" (7 februari 1878)
- G.S. Gymnastiek en Schermvereeniging "Donar" (17 januari 1881) - losgemaakt van GSC 1972
- G.S. Schietvereniging "Tyr" (1 juni 1883)
- G.S. Wielrijdersvereniging "De Douwtrapper" (5 oktober 1888)
- G.S. Amateur Voetbal Vereniging "Forward" (1 april 1903)
- G.S. Biljartvereniging "De Groene Pommerans" (22 mei 1919)
- G.S. Zeil Vereniging "Navigare Necesse Est" (17 april 1929)
- G.S. Tennis Glub (9 februari 1932)
- G.S. Zwemclub "De Walvisch" (16 oktober 1933)
- G.S. Hockey Club "Forward" (3 december 1937)
- G.S. Tafeltennisvereniging "Tachytes" (4 november 1941)
- G.S. Alpinisten Club (7 februari 1946) - losgemaakt van GSC juni 1999
- Societé Anonyme Tandemique (6 mei 1951)
- G.S. Aeroclub (10 juli 1965)
- G.S. Jachtclub "Pief atque Poef" (24 november 1970)
- G.S. Golf Club (1 september 1974)
- G.S. Rugby Club (15 april 1983)
- G.S. Cricketclub (30 januari 1984)
- G.S. Wielren Club "De Hel van het Noorden" (8 oktober 1986)
- G.S. Squash Club "De Bal" (1 oktober 1989)
- G.S. Waterskiclub "De Bares" (1990)
- G.S. Bob- en Sleevereniging "Polaris" (7 november 1992)
- G.S. Touw Trek Vereniging "'t Vaentje" (1998)
Geschiedenis
De geschiedenis van het Groninger Studenten Corps 'Vindicat atque Polit' vindt haar vroege wortels in de eerste vormen van het studentenleven in de eerste en oudste studenten verbanden, verenigingen en/of structuren in de stad Groningen; voorgangers die in zekere zin model hebben gestaan en de structuur van het uiteindelijke Corps hebben beïnvloed.
Vroege studentenleven
In de 17e en 18e eeuw wonen studenten op kamers bij particulieren (hospita's) en kunnen in de burse (de mensa) eten tegen een kleine vergoeding. Er zijn dan nog weinig uitgaansgelegenheden in de stad, maar men kon wel naar de kroeg, het koffiehuis of de kaatsbaan. De Universiteit zorgt ervoor dat studenten dansles, paardrijles of schermles kunnen nemen. De Senaat van de Academie vindt dit wel genoeg. Toneelspelen bijvoorbeeld wordt als zedeloos, rustverstorend en niet bevorderlijk voor de studie beschouwd en is dan ook verboden. Van het begin af aan verbiedt de Academie de oprichting van verenigingen en verbanden van studenten. De Academische Senaat is bang voor ordeverstoringen en aantasting van haar eer en goede naam. Toch kan niet worden verhinderd dat studenten in het geheim (illegale) genootschappen oprichten, de collegia nationalia, samengesteld uit studiegenoten die uit dezelfde regio komen (ook wel de nationes), en zogenaamde ontgroeningsceremonies. Het enige waarin studenten zich dus kunnen uitleven zijn onderlinge gevechten van de eerdergenoemde verenigingen, de nationes.
Nationes
Al in 1614 met de oprichting van de Academie werden de Natio Hollandica en een jaar later de Natio Geldrica en Transisalana opgericht, die in opspraak zijn gekomen wegens met het ronselen van nieuwe studenten en het afdwingen van lidmaatschapsgeld. Een Ommelander vereniging, Omlandia wordt in 1641 opgericht. Het doel van deze collegia nationalia is gezelligheid te bevorderen en saamhorigheid te kweken. Dit laatste wordt vooral bereikt door drankgelagen en vechtpartijen met andere verenigingen. Een bekende vechtpartij is de Veldslag op de Vismarkt tussen de Ommelanders en de Geldenaren. Nieuwe leden, om wie vaak door de collegia onderling wordt gevochten vanwege het lidmaatschapsgeld, moeten ontgroeningen ondergaan. Universitaire maatregelen om de collegia te verbieden met als sancties uitsluiting van privélessen, disputen, mensa of studietoelage, helpen niet. Bovendien zijn de studenten moeilijk te straffen, omdat het lidmaatschap geheim is. Vanwege de pogingen van de Academische senaat om het bestaan van de nationes uit te roeien besluiten de nationes zich op een gegeven moment te verenigen tot een overkoepelend orgaan van de nationes: het Collegium Generale (1655). Tegen het eind van de 17e eeuw vermindert de interesse voor de collegia geleidelijk en verdwijnen ze in de 18e eeuw geheel en worden vervangen door de groensenaten. Aan het begin van de 19e eeuw werd een aantal nationes weer heropgericht, ditmaal onder de vleugels van het studentencorps. Zie hiervoor verder hieronder in het hoofdstuk Bittergenootschappen.
Compagnie der Vrijwillige Flankeurs
Een andere bekende vorm van verband van Groninger Studenten aan de Academie (of Universiteit) was de Compagnie van studenten aan de Universiteit die de stad heeft helpen verdedigen tegen aanvallen van buiten.In 1665 wordt Groningen door de Bisschop van Münster Bernhard van Galen "Bommen Berend", bedreigd. Vrijwel alle honderdtwintig studenten melden zich vrijwillig om de stad te verdedigen. Onder het wakend oog van hoogleraren loopt de Compagnie wacht op de stadswallen. De dreiging neemt al snel af en na twee maanden wachtlopen wordt de Compagnie ontbonden en kunnen de colleges worden hervat. Op 18 juli 1672 komt het echter daadwerkelijk tot een belegering door de troepen van de Bisschop en bestookt Bommen Berend de stad met bommen, granaten en gloeiende kogels, zodat op veel plaatsen brand uitbreekt. Terwijl de studenten onder bevel van generaal Carl von Rabenhaupt de stad helpen verdedigen, probeert de Senaat het Academiegebouw en de bibliotheek met tonnen water te bewaken. Als na vier maanden het gevaar is geweken, wordt de Compagnie ontbonden. Het vaandel dat deze studenten compagnie voerde alsook de herdenkinspenningen zijn te bezichtigen in de permanente tentoonstelling over het Gronings studentenleven door de eeuwen heen in het universiteitsmuseum. Als veel later, in 1830 de Belgen in opstand komen tegen het Koninkrijk marcheerden op 27 november 1830 er wederom een groep studenten, de 'Vrijwillige Flankeurs Compagnie' (bestaande uit 117 Vindicaters) op tegen de opstandelingen.
Zie voor meer informatie over de studentenweerbaarheid en Vrijwillige Studenten Compagnieën de uitgebreide beschrijvingen over de Flankeurs, Nederlandse flankeurs in de veldtocht van 1830 en het algemene artikel over Studentenweerbaarheid (Tyr).
Senaten
In de 18e eeuw duiken nieuwe ontgroeningsgroeperingen op, de 'Groensenaten', die de Academische Senaat wederom tevergeefs verbiedt. Dit waren zogenaamde collegia van ouderejaarsstudenten die zich, meestal georganiseerd per faculteit, 'ontfermden' over de ontgroening van nieuwe studenten. Deze groensenaten tooiden zich met academische titels en waardigheden en kopieerden de omgangsvormen van de academische senaat! Zo werd er werd geschreven en gesproken in het Latijn. Als aflsuiting van zijn ontgroening en het doorstaan van zijn 'examen' ontving het groen van deze senaat een bul; dit was een regelrechte kopie van het gebruik van de universiteit om bij een promotie tot doctor, als bewijs daarvan een bul uit te reiken. Via de acta senatus van de academie is zo'n Groningse bul uit 1803 bewaard gebleven en staat een impressie ervan hiernaast links afgebeeld. Omdat deze groensenaten clandestien waren en er geen toezicht of controle mogelijk was kwamen excessen veelvuldig voor. Uiteindelijk zou dat ook de ondergang van de groensenaten betekenen en vormden juist die excessen de directe aanleiding tot de oprichting van het studentencorps.
Crimen Nicolai
Pas vlak na het tweede eeuwfeest van de universiteit in 1814 lukt het studenten een vereniging op te richten die door de Academie wordt getolereerd. Op 5 december 1814 werd een pistoolschot door een burger op een student afgevuurd. Dit incident werd sindsdien met Crimen Nicolai aangeduid. Dit was de uiteindelijke aanzet tot de oprichting van Vindicat. Onder leiding van de eerste Senatus Rector Bernardus Johannes Winter, de eerste Senatus Abactis G.L. Feijens en de eerste Senatus Prorector Jacob Baart de la Faille is in de herberg Het Wapen der Zeven Provinciën, op de huidige hoek Grote Markt-hoek Oosterstraat op 4 februari 1815 het Groningsch Studenten Corps 'Vindicat atque Polit' opgericht (zie ook de gedenksteen linksboven in de muur van het Grand Theatre, rechts naast de FEBO) aan de Grote Markt te Groningen. Het Groningsch (en vanaf 1939 Groninger) Studenten Corps is daarmee onbetwist de oudste studentenvereniging van Nederland. Na tweehonderd jaar van geheime genootschappen en ontgroeningsceremonies wordt er eindelijk een vereniging oogluikend toegelaten, al wordt er wel tegen de bestuursvorm Senaat geprotesteerd. Die is een afspiegeling van de academische Senaat. De Senaat van Vindicat liet in 1815 blijkens de notulen, zelfs een pedelstaf van ebbenhout en verzwaard zilver vervaardigen met een wereldbol, naar het voorbeeld van de pedelstaf van de academische Senaat. Nadat de academische senaat hier lucht van had gekregen en er ernstig tegen had geprotesteerd is de staf stilletjes uit de geschiedenis van Vindicat verdwenen. Hiernaast links is een impressie van de staf aan de hand van de beschrijving uit de notulen afgebeeld. Het zal tot 1849 duren, eer Vindicat atque Polit door de academische Senaat wordt erkend. Opmerkelijk is dat de voormalige Prorector en medeoprichter van Vindicat Prof. Dr. Jacob Baart de la Faille II toen hoogleraar was.
Erkenning en erkennen
Erkenning is ook van belang geweest in het 'buitenland', de twee andere universiteitssteden. Zoals te doen gebruikelijk stuurde de nieuw opgerichte Senaat haar geloofsbrieven met zegel naar de Senaten te Leiden en Utrecht. De Groninger senaat vroeg een geloofsbrief met zegel retour, zo ook aan het Collegium Vis Unita Fortior te Leiden. Dit collegium was in 1815 het overkoepelend orgaan voor drie van de destijds talloze actieve groensenaten te Leiden. In Leiden wordt vandaag de dag beweerd dat deze brief van de Senaat van Vindicat (rechts) een bewijs zou zijn voor de Leidse claim dat Vindicat jonger zou zijn dan Minerva en dat de Senaat Vindicat de rechtsvoorganger van Minerva zelfs om erkenning heeft gevraagd (quod non). Het gaat in deze echter om kennisgeving van de oprichting en een verzoek tot wederzijdse erkenning aan het Collegium Vis Unita Fortior dat in bovendien 1846 is opgeheven en thans niet meer bestaat! Het huidige Minerva is ook niet de rechtsopvolger van dit Collegium. Minerva is de rechtsopvolger van het Leidsch Studenten Corps en het daarbijbehorende Collegium Virtus Concordia Fides (het 4e collegium), opgericht in 1839, dat zelfs een aantal jaar (1839-1844) hevig concurreerde met het Collegium Vis Unita Fortior (het 2e collegium).
Corps
De eerste Senatus Illistrissimus Studiosorum Groningae (Vertaald uit het Latijn: de Zeer illustere Senaat van studenten te Groningen) of Senaat bestond uit twaalf leden, vier studenten rechtsgeleerdheid, vier studenten medicijnen, twee studenten theologie en twee studenten filosofie. Vrijwel alle studenten werden lid van het Corps, ca. vierhonderd in totaal. Het werd aangeduid met Corps omdat het - naar de Latijnse betekenis van het woord 'corpus': 'lichaam' - het 'lichaam der studenten bevolking' diende te vertegenwoordigen: alle studenten aan de Groningse Academie. Het percentage leden op de totale studentenbevolking heeft door de nu bijna twee eeuwen heen, altijd gefluctueerd. De directe aanleiding tot de oprichting was een aanhoudende en toenemende animositeit tussen de burgerij (of Stadjers) en de bevoorrechte studenten enerzijds en een inperking van de rechten van studenten door de Academie anderzijds. De zinspreuk 'Handhaaft en Beschaaft' is dan ook een opdracht aan de studenten zelf; zij moeten hun eigen rechten en verworvenheden handhaven tegenover de Academie en de burgerij en het beschaven was vooral de opdracht om zichzelf op allerlei gebieden te ontplooien.
De Upstalboom
Tijdens haar bijna tweehonderdjarige bestaan heeft het Groninger studentencorps slechts twee echte afscheidingen gekend. De eerste afscheiding vond plaats vlak na haar eigen oprichting. Namelijk in 1823 trad een aantal van origine Oost-Friese studenten uit het Groninger studentencorps en richtten de Ost-Friesche Landmannschaft De Upstalboom op (genoemd naar de plek waar in de middeleeuwen de Friese heersers samenkwamen en hun beleid afstemden, de Opstalboom). Deze afscheiding droeg overigens geen vijandig karakter en werd er zelfs een traktaat (op 20 februari 1823) gesloten waarin werd geregeld dat beide verenigingen elkaar erkenden en dat het lidmaatschap van de één niet het lidmaatschap bij de ander uitsloot). Naar verloop van tijd taant echter de belangstelling voor de Upstalboom omdat het aantal Oost-Friese studenten in Groningen erg afneemt als gevolg van de politiek van Pruissen en Hannover om Oost Friesland volledig te 'verduitsen'. Oost Friese studenten worden verplicht om in Göttingen te gaan studeren en in 1839 gaat het restant van de Upstalboom weer op in Vindicat en hadden de Friezen inmiddels hun eigen Bittergenootschap binnen Vindicat: Frisia.
Post Chaos Lux
In de jaren dertig van de negentiende eeuw was van het aanvankelijke liberale en anti-aristocratische karakter van de tijd van de oprichting in 1815 weinig meer te merken op Mutua Fides: de zogenaamde 'kroegpartij' had het voor het zeggen en zij beheerste in grote mate de gang van zaken op de sociëteit en binnen het corps. Dit leidde tot een gevoelen van ontevredenheid bij een grote minderheid binnen het corps. Deze minderheid wilde juist de nadruk leggen op het beschaven, veelmeer dan op het handhaven en hadden meer aandacht voor cultuur, literatuur en ontplooiing - dan voor het ruige kroegleven en konden zich met de gang van zaken niet langer verenigen en verzetten zich tegen het idee dat slechts een kleine groep bepaalde wat de sfeer was op de Kroeg en dat die de dienst uitmaakte binnen het corps.
Zo scheidde zich op 20 februari 1840 bijna een derde van het totaal aantal leden van het corps af en richtten de Studentenvereeniging Post Chaos Lux ('PCL') (vertaald uit het Latijn: Na de chaos het licht) op. Ditmaal was de afscheiding wel degelijk vijandig van aard en het corps erkende PCL niet en wenste niets van deze club te weten. PCL wenste zich krachtig af te zetten tegen het corps en deed dit bijvoorbeeld door niet langer samen te komen op Mutua Fides maar in 'Het Provinciale Coffijhuis' (dat gevestigd was op de plek waar in 1883 het in eigen beheer ontworpen en gebouwde Mutua Fides zou worden geopend) en het uitgeven van een eigen studentenalmanak. Deze studentenalmanak was volgens de meeste academieburgers vele malen mooier en literair hoogstaander dan de almanakken die tot dan toe door het corps waren uitgegeven. Aanvankelijk was PCL een heuse bedreiging voor Vindicat maar na verloop van tijd stokt de aanwas en begonnen gesprekken over een fusie met het moedercorps. Door allerlei politiek interne redenen komt het uiteindelijk niet tot een fusie maar worden de laatste leden van PCL opgenomen door het corps en werd PCL ontbonden in 1845. Sindsdien is in het wapen van Vindicat de vijl voor het zwaard geplaatst (in plaats van het zwaard voor de vijl) en zou de zon die achter de wolken oprijst - zijn toegevoegd.
Sociëteit Mutua Fides
De Societatis Studiosorum Groningae Mutua Fides (vert. uit Latijn: Wederzijds Vertrouwen en kortweg Mutua Fides of ook wel aangeduid als MF, de Polit, De Kroeg of 't Pandje) is de studentensociëteit verbonden aan het Groninger Studenten Corps 'Vindicat atque Polit' en is thans gevestigd aan de Grote Markt nummer 27 in Groningen en het is de oudste studentensociëteit van Nederland.
Op 3 maart 1815 werd in Wijnhuis Het Gouden Hoofd op de hoek van de Guldenstraat, de Grote Markt en de Waagstraat bij uitbater Nieland, de Societatis Studiosorum Groningae 'Mutua Fides' geopend. De sociëteit werd even daarvoor, op 17 februari 1815 opgericht op instigatie van de Senaat 'Vindicat atque Polit'. Mutua Fides is de eerste en de oudste, nog steeds bestaande studentensociëteit van Nederland.
Eerder hadden in Groningen dergelijke sociëteiten en koffiehuizen bestaan, meestal regelmatig bezocht door onder andere leden van bepaalde Nationes en later door de leden van bepaalde Groensenaten. Reeds in de Acta Senatus van 8 december 1784 werd door de academische Senaat gesproken van een studentensociëteit zonder meer. Over deze sociëteit is echter weinig meer bekend dan dat hij heeft bestaan. Voorts is in november 1808 studentensociëteit Concordia Instaurata opgericht in Wijnhuis Het Gouden Hoofd, op dezelfde plek alwaar 7 jaar later ook Mutua Fides geopend werd.
Sociëteit 'Mutua Fides' is in de loop der tijden op verschillende plekken aan de Grote Markt gevestigd geweest. Het verhuisde in januari 1823 van het Gouden Hoofd naar een bovenzaal in het huis van weduwe Kuilenborg op nummer 8 aan de Noordzijde van de Grote Markt. Op 11 oktober 1838 betrok Mutua Fides de bovenwoning van het huis van Dhr. Eekhof in de Pool nadat de Commissie vóór MF deze had laten inrichten tot een sociëteit (op de linkerhoek van de Oude Ebbingstraat en de Grote Markt, zie foto hier links naast).
De plannen voor het bouwen van een eigen sociëteit ontstonden met het toenemen van het aantal studenten als gevolg van de Wet op het Hooger Onderwijs van 1876. Vooral de realisatie van de nieuwbouw voor de studentensociëteiten te Leiden (1875) en Delft (1877) geven de laatste impuls. In 1876 werd door de senaat Kamerlingh Onnes de eigen exploitatie voor wijn en bier ingevoerd, hetgeen grote winsten opleverde. Hierop werd een wetsartikel aangenomen door de leden van Mutua Fides dat bepaalde dat twee derde van die winst werd bestemd voor een fonds ten bate van een eigen sociëteitsgebouw. Het lustrum en de reünie van 1879 brachten nog meer geld in de lade. Oud-leden boden een geschenk van f 9.000,= gulden aan, een enorm bedrag in die tijd. Daarna werd een Commissie van beheer van het fonds voor een nieuwe sociëteit gevormd en het Corps vormde een Bouwcommissie met onder andere de leden De Marees van Swinderen en Alberda van Ekenstein. Zij schreven een premielening van f 70.000,= gulden uit die al snel was volgetekend. Voor de aflossing werden de batige saldo's van de eigen exploitatie van bier en wijn op Mutua Fides aangewend. Zo werd uiteindelijk op 22 juni 1883, om twee uur 's middags de nieuwe, eigen sociëteit geopend op Grote Markt 13. Het pand gebouwd in de Nederlandse Renaissancestijl aan de noordzijde op nummer 13 werd op 17 april 1945 tijdens de bevrijding van de stad verwoest. Slechts enkele elementen zoals drie van de vier 'koppen' onder het oude balkon (Boerhaave, Hooft, De Groot en Erasmus), de eerste steen en wat sierlemenenten bleven bewaard en zouden worden hergebruikt bij de nieuwbouw in 1954. De inboedel was gelukkig al clandestien veilig gesteld en bleef zo voor het nageslacht behouden.
Na de oorlog krijgt Mutua Fides van de universiteit het voormalige universiteitsmuseum in De Hoofdwacht (tegenwoordig Hotel Corps de Garde) op de hoek Lopende Diep/Oude Boteringestraat in gebruik. Dit is veel te klein aangezien het sociëteitsleven opbloeit als nooit tevoren en men vier kroegjaren in een jaar wilde laten kennismaken èn inaugureren. Al snel verhuist Mutua Fides naar een statige villa aan de Emmasingel, op de plaats waar zich thans de oprit naar het viaduct bevindt, pal naast het spoorweg station. Op de plaats van het voormalige Scholtenhuis verrees naar een ontwerp van Ir J.J.M. Vegter in de jaren '50 van de twintigste eeuw de huidige sociëteit op nummer 27 dat in gebruik werd genomen op 27 februari 1954. Deze Sociëteit is in later jaren fors uitgebreid aan de achterzijde. Een miniatuur van de huidige behuizing van de Sociëteit 'Mutua Fides' is sinds 13 oktober 2005 te vinden in Madurodam, de bekende Nederlandse miniatuurstad in Den Haag.
Nieuwbouw
In het kader van gemeentelijke plannen voor herinrichting van de oostzijde van de Grote Markt en het daarachter gelegen opnieuw in te richten plein (Nieuwe Markt) met het daaraan gelegen, nog te realiseren Groninger Forum[1], zal Mutua Fides in noordelijke richting verplaatst worden (naar de hoek[2] op de huidige plaats van de VVV en de Friesland Bank), alwaar een in 2013 op te leveren nieuwbouw (hier vindt u hyperlinks naar impressies van de nieuwbouw [3] [4] [5]) zal verrijzen waarbij de voorgevel van alle nieuwbouw aan de oostzijde op de vooroorlogse rooilijn (17 meter naar voren) geplaatst zal worden. Het nieuwe onderkomen van Mutua Fides is ontworpen door architectenbureau De Zwarte Hond [6].
Sailliant
Mutua Fides was in de 19e eeuw een kennelijk gebruikelijke en populaire zinspreuk, getuige het feit dat al in 1802 te Zwolle een burgerloge van de Vrijmetselarij werd opgericht (loge nummer 33) met de zinspreuk Fides Mutua. Ook werd in Katwijk in 1831 een internaat voor katholieke jongens gesticht onder de zinspreuk Mutua Fides, K.S.G. De Breul. Van 1855-1860 bestond er ook in Utrecht een studentenvereniging genaamd Mutua Fides met aan het hoofd een eigen Collegium Praesidiale. Dit was een ('vijandige') afscheiding van het Utrechtsch Studenten Corps. En tenslotte werd in 1839 studentensociëteit Mutua Fides te Leiden opgericht; deze sociëteit was verbonden aan het in datzelfde jaar opgerichte tegencorps 'Vis Unita Fortior' ('V.U.F') en was de tegenhanger van sociëteit Minerva.
Vindicat en de Vrijmetselarij
Tussen Vindicat en de Groninger vrijmetselaarsloge L' Union Provinciale is een aantal verbanden te vinden. De Loge heeft sinds jaar en dag een relatief groot aantal studenten in haar gelederen. Zo bevonden zich onder de oprichters van Vindicat een aantal vrijmetselaren, waaronder Pro-Rector J. Baart de la Faille en J. Ruardi Tresling. Jacob Baart de la Faille zou later voor 11 jaar lang als Voorzittend Meester de Loge besturen. Opmerkelijk is ook dat L'Union Provinciale op 4 december 1831 als bewijs van erkentelijkheid aan de Compagnie der Vrijwillige Flankeurs het honorair lidmaatschap van de Loge en de graad van Leerling Vrijmetselaar honoraris causa aan de maçon Kapitein W. van Brugghen en aan Eerste luitenant A.W. Van Pallandt aanbood.
Bittergenootschappen
Al snel worden binnen het corps bittergenootschappen (her-)opgericht die net als bij de collegia nationalia worden samengesteld naar herkomst en worden erkend door de Zeven Streken Vergadering:
- Genootschap "Omlandia" (1 oktober 1837)
- Selskip "Frisia" (8 oktober 1837)
- Sociëteit "Groningana" (19 februari 1854)
- 't Landschap Drenth (20 november 1876)
- Collegium Nationale Gelriae ac Transisalaniae (19 oktober 1879)
- Saksisch Streekgenootschap "'t Groafschap"(30 april 1958)
- Zuidelijk Streekgenootschap "Batouwe" (11 november 1962) .
Omlandia
Het oudste, nog actieve bittergenootschap is Omlandia, heropgericht op 1 oktober 1837 door studenten uit de periferie van de stad Groningen: de Ommelanden. De saamhorigheid en band van het Corps met de Groningse Ommelanden komt tot uitdrukking in het feit dat het genootschap evenementen organiseert die de band verder bevorderen en verstevigen met de Groningse Ommelanden. Zo cultiveert en gebruikt Omlandia het Gronings dialect, 'de Grunneger toal': de leden van Omlandia spreken tijdens de bijeenkomsten Gronings en zingen Groningse (volks)liederen. Op de daarvoor geschikte dagen worden oud-Groningse spelen zoals het notenschieten beoefend. Verder is er veel aandacht voor de lokale 'bitters' of sterke drank, hetgeen de aanduiding bittergenootschappen verklaart. Bekende hedendaagse activiteiten van bittergenootschap Omlandia zijn de Poolse landdag, de opening van de 'Mei-kermis' en de DHM (Dick Hamming Memorial). Kern van het genootschap zijn de regelmatige borrels die immer plaatsvinden in cafés buiten de stad Groningen, echter binnen de provincie. Tijdens deze ontmoetingen worden vele Groningse liederen ten gehore gebracht.
Maskerades door studenten
Tot in de jaren '60 van de 20e eeuw hebben studenten van Vindicat bij ieder lustrum een maskerade gehouden. De maskerades waren zeer kostbaar. De leden beeldden een historische intocht of bruiloft uit en lieten daarvoor kostbare historisch correcte kostuums en paardentuig maken. Het was gebruikelijk dat de hoofdpersonen feesten en recepties gaven en visitekaarten met hun portret lieten drukken. Van de maskeraden die door de stad Groningen trokken werden kostbare boeken met kleurenlitho's gedrukt. Deze grote langwerpige boeken zijn door verzamelaars zeer gezocht.
Sport en cultuur
In de loop van de 19e eeuw krijgen sport en cultuur een grote plaats binnen de vereniging. Rond 1880 kan de Vindicater kiezen uit een lidmaatschap van de Debatingclub Dicendo Discimus, de Groninger Studenten Rijclub, een Schaatsclub Doe wel en ziet niet om, de Roeivereniging Aegir, De Toneelclub Neemt ons Zoals Wij Zijn (Tover) en een Schermschool Donar. Toneel- en muziekuitvoeringen worden in de Harmonie gehouden met een bal na.
Groninger Vrouwelijke Studenten Club Magna Pete
Groninger Vrouwelijke Studenten Club 'Magna Pete' (vert. uit Latijn: streef naar het grote), of kortweg 'Magna Pete' of de Club, was een studentenvereniging uitsluitend voor vrouwen studerend aan de Rijksuniversiteit Groningen. Magna Pete werd opgericht op 1 november 1898. Magna Pete is gefuseerd met het Groninger Studenten Cops 'Vindicat atque Polit' op 1 mei 1970.
De eerste vrouwelijke studente die werd toegelaten aan een van de rijks hogescholen was Aletta Jacobs. Zij vroeg hiertoe nog speciaal toestemming aan de Minister van Onderwijs. Het sinds 1871 groeiend aantal vrouwelijke studenten verenigt zich aanvankelijk in een wandelclubje genaamd Pluvia in 1896, maar krijgt al gauw de behoefte zich aan te sluiten bij een (bestaande) vereniging. Op hun verzoek opgenomen te worden in het Corps wordt na een ledenvergadering van het Groninger Studenten Corps negatief gereageerd door de heren Corpsleden, zodat de damesstudenten besluiten zelf maar een club voor vrouwelijke studenten te vormen. In Café de Pool op de hoek van de Grote Markt en de Oude Ebbingestraat werd in oktober 1898 het besluit genomen tot de oprichting van de aanvankelijk genaamde Groningse Damesstudenten Debating Club. Dit pand bood tot 1883 onderdak aan Mutua Fides, de Sociëteit van het GSC Vindicat atque Polit. Zo werd op 1 november 1898 de 'Groningsche Vrouwelijke Studenten Club' Magna Pete opgericht. Magna Pete was de eerste vrouwelijke studentenvereniging in Nederland en heeft navolging gekregen in Leiden, Amsterdam, Utrecht, Delft, Wageningen en Rotterdam. Al deze vrouwelijke studentenverenigingen, verenigden zich later weer in de Bond van Vrouwelijke Studenten Vereenigingen. Dit was, tot de fusiegolf in de jaren '70 van de vorige eeuw, de tegenhanger van de (strikt mannelijke) corpora der ASV.
Magna Pete had door de jaren heen haar plaats van samenkomen, haar eigen clubgebouw, gevestigd in Hotel 'Willems' op de Herestraat en gedeeltelijk op kamers van 1898 tot en met 1901, waarna het verhuisde naar het Herewegviaduct, naar de Scholtenkoepel (van 1902-1903, en van 1904-1910) en tussentijds zat men nog op de Nieuwe Kerkhof (28 mei 1903 - 1904). Van de Scholtenkoepel verhuisde de Dames naar de Brugstraat 23a (van februari 1910 - 1916) en daarna naar Grote Markt 12 (van 1916 tot februari 1930). Het Clubgebouw Grote Markt 12 werd gehuurd van Vindicat. Beneden was de eetzaal van van Mutua Fides en boven huisde Magna Pete. De ingang voor Magna Petenten was aan de achterkant, via een nauw steegje vanuit de Oude Ebbingestraat.
Van 30 juni 1930 tot en met 1 mei 1942 zetelt het clubgebouw in het pand van Vopel Bond op de Kreupelsraat 2. Ook dit gebouw (net als de behuizing van Mutua Fides) is verwoest bij de bevrijding van Groningen op 17 april 1945. Na de oorlog, bij de wederopbloei van het studentenleven krijgt de club haar onderkomen op Westersingel 19a (van 21 juni 1945 tot december 1945) en zelfs tijdelijk bij de protestantse studentenvereniging VERA van december 1945 tot en met 28 maart 1946. Daarna verhuist de club weer naar een ander gebouw op de Oude Boteringestraat 32 (in het Filologisch Instituut) van 28 maart 1946 tot en met september 1946. Als Mutua Fides dan verhuist naar de Emmasingel, verhuist Magna Pete naar de Oude Boteringestraat 74, het (huidige hotel) Corps de Garde. Tot 1951 was de club in het Corps de Garde gevestigd. Op 14 juni is het dan zo ver: de club betrekt weer een eigen pand: Hofstraat 16. Hier zou het zetelen van 14 juni 1951 tot en met uiteindelijk de fusie met Vindicat op 1 mei 1970.
Elk jaar nog wappert op 1 november de Magna Pete-vlag fier van het Leeszaal balkon op Mutua Fides.
Gemengd
Op 1 mei 1970 fuseerden het Groninger Studenten Corps 'Vindicat atque Polit' met de Groningsche Vrouwelijke Studenten Club 'Magna Pete'. Het heeft echter nog tot het Senaatsjaar 1989-1990 geduurd voordat de eerste vrouwelijke rector (of rectrix) van de senaat werd benoemd. In het jaar 2007-2008 kwam de tweede vrouwelijke rector in functie.
Incidenten
In 1997 kwam Vindicat negatief in het nieuws, doordat een 18-jarige eerstejaarsstudent afkomstig uit Rotterdam overleed als gevolg van overmatig alcoholgebruik. Bij het 'indrinken' vanwege het feit dat hij was gevraagd als nieuwe bewoner in een corpshuis, had de jongen een grote hoeveelheid jenever gedronken en is ten gevolge hiervan in zijn slaap overleden. Zie voor achtergronden dit artikel in Trouw[7] en nog een artikel in NRC[8]. Sinds dit voorval is het voor toekomstige eerstejaars tijdens de ontgroening niet meer toegestaan alcohol te nuttigen.
Op 4 februari 2010 kwam in één van de corpshuizen bij een brand een eerstejaarsstudente en lid van Vindicat Lieke d'Hont om het leven. In dezelfde week als deze gebeurtenis vierde Vindicat haar 195-jarig bestaan. Alle activiteiten rondom het 39ste lustrum werden per direct afgelast.
Bekende (oud-)leden
(Oud-)leden, lid van de Koninklijke Familie
Prinses Annette - Prins Bernhard Jr. - Prinses Christina - Prinses Laurentien - Prins Maurits - Prinses Marilène
Overige bekende (oud-)leden
Willem Alberda van Ekenstein - Jacob Baart de la Faille II - Roel Bekker - Jan Bennink - Max van den Berg - Maarten van den Bergh - Dirk Bos - Jan Ritzema Bos - John Paul Broeders - Ina Brouwer - Annie Brouwer-Korf - Bruno Bruins - Job Cohen - Eduard Jan Dijksterhuis - Carel van den Driest - Wim Duisenberg - Harm Edens - Bas Eenhoorn - Hans Eenhoorn - Daan Everts - Johan Adriaan Feith - Seth Gaaikema - Johan Herman Geertsema Czn. - Albert van Giffen - Arend Glas - Jan Glastra van Loon - Hendrik Goeman Borgesius - Jan Goeverneur - Frank de Grave - Sybrand van Haersma Buma - Floris Adriaan van Hall (1838-1929) - Herman van Hall - Dick Hamming - Theo Hiddema - Wolter Robert van Hoëvell - Cornelis Philippus Hofstede de Groot - Cees van der Hoeven - Samuel van Houten - Johan Huizinga - Mea de Jong - Samuel Jonker - René Kahn - Heike Kamerlingh Onnes - Anda Kerkhoven - Henk Kesler - Herre Kingma - Rutger Kopland - Roelof Kranenburg - Roelof Kruisinga - Lammert Leertouwer - Wibo van de Linde - Jan Willem Loot - Reneke de Marees van Swinderen - Taco Mesdag - Hendrik Jacob Herman Modderman sr - Wiardus Modderman - George Möller - Jochem Myjer - Eric Nordholt - Wubbo Ockels - Willem Augustijn Offerhaus - Jan Hendrik Oort - Henk van Os - Johan Æmilius Abraham van Panhuys - Marjan Oudeman - Johan Remkes - Jaap Rosen Jacobson - Maurits de Savornin Lohman - Alexander de Savornin Lohman - Herman Jan Scheltema - Willem Sijthoff - Frits Sissing - Jeroen Smit - Winnie Sorgdrager - Ede Staal - Jos Staatsen - Alidius Warmoldus Lambertus Tjarda van Starkenborgh Stachouwer - Edzard Tjarda van Starkenborgh Stachouwer - Jelmer Steenhuis - Dirk Stikker - Petrus Johannes van Swinderen - Arnold Jan Pieter Tammes - Warmolt Tonckens - Pieter Jelles Troelstra (geroyeerd) - Sammy van Tuyll van Serooskerken - Arthur Umbgrove - Thijs van Veen - Arno Visser - Annemiek Fentener van Vlissingen - Paul Fentener van Vlissingen - Agnes de Vries-Bruins - David de Wied - Hans Wijers - Jaap Wolters - Jan Zegering Hadders - Chris Zegers
Literatuur
- 1816 - Vindicat atque Polit: mengelingen door de Groninger studenten[9]
- 1817 - Groninger Studenten-Liederen verzameld in 1816, Door J. Baart de la Faille e.a., Gedrukt voor rekening van den Senaat [10]
- 1829 - heden - Groninger Studenten Almanak voor het jaar ... [11]
- 1832 - Gedenkboek der vrijwillige flankeurscompagnie Groninger en Franeker studenten
- 1833 - Groninger studenten liederen: verzameld in 1833
- 1842 - 1844 Groninger Studenten-Almanak der Studenten Vereeniging 'Post Chaos Lux'
- 1854 - J.A. Baart de la Faille ('Voorberigt' en samenstelling) "Studenten-liederen" (3e herziene en uitgebreide druk).
- 1868 - T. Kuiper, "Waarom moet Vindicat ophouden te bestaan?"
- 1878 - Aan de leden van de Tweede Kamer der Staten Generaal
- 1879 - W. Hecker, Toespraak ter opening der reünie van oud-studenten der Groningsche Hoogeschool
- 1879 - Menno O. Gratama & J.A. Feith: Geschiedkundige aanteekeningen bij en uitvoerig programma van den optocht, voorstellende den intocht van "Grave Edzard I den Grote, tho Oost-Freeslant," in mei 1506 binnen Groningen, te houden door de leden van het Groninger studentencorps "Vindicat atque polit" 24 september 1879
- 1884 - J. Bergsma "Vindicat atque Polit". Overdruk uit de Provinciale Groningsche Courant
- 1885 - Bloemlezing uit de Groninger studenten-almanak van de jaren 1829-79
- 1909 - A.C.J.A. Greebe: Beschrijving der maskerade te houden op 30 Juni 1909, bij gelegenheid van het 59ste lustrum van het Groningsch studentencorps Vindicat Atque Polit
- 1912 - 1969 Almanak der vrouwelijke studentenclub te Groningen (Magna Pete)
- 1914 - F.G. Scheltema: Toelichting tot de maskerade te houden op 1 juli 1914, bij gelegenheid van het 60e lustrum van het Groningsch Studentencorps "Vindicat atque polit"
- 1914 - Lustrumboek Vindicat atque Polit
- 1919 - Rapport uitgebracht door de commissie van onderzoek inzake een reorganisatie van het Groninger studentencorps
- 1921 - I.B. Cohen, F.G. Scheltema, E.A.: "Uit Vindicat's Verleden", Gedenkboek ter herinnering aan het honderdjarig bestaan van het Groningsch studentencorps Vindicat atque Polit
- 1934 - Lustrumboek Vindicat atque Polit
- 1936 - A.C.J. de Vrankrijker, "Vier eeuwen Nederlandsch studentenleven". Boot, Voorburg [12]
- 1946 - Vijl en Zwaard: spiegel van Groninger studentenleven: 1815-1945
- 1954 - Eadem Sed Aliter: Achtergronden en perspectieven van de herbouw van Mutua Fides
- 1965 - Vlammomenten: vijftig jaren uit anderhalve eeuw Vindicat atque Polit: 1815-1965
- 1972 - J. Vos (et al): "L' Union Provinciale Groningen 5772-5972" (Thoth, jrg. 23, nr. 1-2)
- 1976 - P.C. Dijkgraaf en G.F. van der Hardt Aberson: Inventaris van het archief van het Groninger Studentencorps "Vindicat atque Polit" (1815-1943)
- 1981 - Rien van den Heuvel: De ernst van het spel : een relaas over het 165 jaar oude studentencorps" "Vindicat atque Polit"
- 1985 - Handhaven en bijschaven : Vindicat atque Polit in de jaren 1965-1985
- 1985 - Wet voor het Groninger Studenten Corps "Vindicat atque Polit" opgericht 4 februari 1815, editie 1985
- 1988 - Gertjan Aalders: Handhaaft en Beschaaft : het Groninger Studenten Corps Vindicat atque Polit : een documentaire
- 1993 - Wet voor het Groninger Studenten Corps "Vindicat atque Polit" opgericht 4 februari 1815, editie 1993
- 1993 - Beste Sytze, uitgave ter gelegenheid van het afscheid van de Heer S.B.B. Bakker.
- 1995 - Vindicat atque Polit en Magna Pete, 1940-1945
- 1995 - Buiten Westen, een klapstuk, uitgave ter gelegenheid van het 36e lustrum van het Groninger Studenten Corps Vindicat atque Polit.
- 2000 - Ondersteboven, de spijker op zijn kop, uitgave ter gelegenheid van het 37e lustrum van het Groninger Studenten Corps Vindicat atque Polit.
- 2005 - Overdonderd, met een flits in de wolken, uitgave ter gelegenheid van het 38e lustrum van het Groninger Studenten Corps Vindicat atque Polit.
Externe links
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
- ^ Gemeenteplan Exploitatie en ontwikkeling oostzijde Grote Markt
- ^ Afbeelding van het Nieuwe grondplan Grote Markt Oostzijde
- ^ Impressie nieuw MF bij nacht
- ^ Impressie Mutua Fides vanaf de Grote Markt
- ^ Impressie Mutua Fides vanaf de Sint Jansstraat
- ^ website De Zwarte Hond, van het project Nieuwbouw Mutua Fides
- ^ Artikel over het ongeluk in dagblad Trouw
- ^ Artikel over het ongeluk in NRC Handelsblad
- ^ Aankondiging van de publicatie van "Vindicat atque Polit; mengelingen door de Groninger studenten" in de Staatscourant, maandag 11 Maart 1816, pag. 3, kolom 2 onder: 'Advertentiën'
- ^ scan van "Groninger Studenten-Liederen verzameld in 1816" in Google Books
- ^ Website van de Groninger Studenten Almanak
- ^ volledige tekst van het boek van De Vrankrijker op de Digitale bibliotheek voor de Nederlandse letteren
| Algemene Senaten Vergadering |
|---|
| Contractus Groningen |
|---|
|
GSC Vindicat atque Polit · RKSV Albertus Magnus · A.S.V. Dizkartes · Cleopatra A.S.G. · Unitas Studiosorum Groningana · F.F.J. Bernlef · A.S.V. Dionysos · Navigators Studentenvereniging Groningen |