Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Willem Antony van Vloten
| Willem Antony van Vloten | ||
| ||
| Wilhelmus Antonius van Vloten (gravure door Reinier Vinkeles) | ||
| Algemene informatie | ||
| Volledige naam | Wilhelmus Antonius van Vloten | |
| Geboren | 21 juni 1740[1][2], Utrecht | |
| Overleden | 11 maart 1809, Amsterdam | |
| Nationaliteit | Nederland | |
| Beroep | predikant | |
| Overige informatie | ||
| Religie | protestant | |
Willem Antony van Vloten (Utrecht, juni 1740[2] – Amsterdam, 11 maart 1809) was een Nederlandse godsdienstleraar, predikant en bijbelvertaler.
Biografie
Van Vloten werd in 1740 geboren als zoon van de Utrechtse notaris Wernard van Vloten[3] en van Cornelia van Beest.
Hij studeerde theologie aan de Universiteit Utrecht, en was van 1767 tot 1770 godsdienstleraar en hervormd predikant te Waddinxveen. Om gezondheidsredenen kon hij zijn ambt niet langer uitoefenen. Later woonde hij achtereenvolgens in Utrecht, Gouda,[4] Leiden en tenslotte in Amsterdam.
Nadat hij een aantal politieke brochures had geschreven, werkte hij vooral aan theologische geschriften. Het eerste hiervan was zijn Verhandeling over den invloed van den christen godsdienst.
Van Vlotens Bijbelvertaling
Sinds ongeveer 1775 werkte hij aan een nieuwe Bijbelvertaling, die hij op eigen kosten uitgaf[5] onder de naam De Bijbel vertaald, omschreven en door aanmerkingen opgehelderd. Deze vertaling met parafrase en uitvoerige tekstverklaring verscheen in 13 lijvige delen. Het eerste deel ervan kwam uit in 1789 en het laatste deel, van de brief aan de Hebreeën tot en met Openbaring, in 1796. Waar mogelijk, probeerde hij eenzelfde Hebreeuws of Grieks woord steeds door eenzelfde Nederlands woord te vertalen. In zijn voorrede schreef hij: „Ik schrijf voor geene Geleerden, maar voor onbevooroordeelde Bijbelminnaaren.”
Het werd een omvangrijk werk, omdat hij bij elk vers een parafrase of een kleine verklarende uitleg gaf. Van Vloten achtte een parafrase van de tekst noodzakelijk omdat hij met zijn vertaling zo dicht mogelijk bij de grondtekst wilde blijven en hij besefte dat dat niet kon zonder dat dit afbreuk zou doen aan de begrijpelijkheid van de vertaling. De kerk gaf geen officiële goedkeuring aan dit werk, omdat men „nieuwigheden in zijnen arbeid meende te zien”, die volgens de kerkhistoricus B. Glasius echter „meest in schijn bestonden”.[6] Wel drukte van Vloten zich vrijer uit dan men gewoon was. De theologische faculteit van Leiden gaf haar approbatie aan de eerste negen delen van het werk, maar vanaf het tiende deel niet meer.[7] Om dergelijke moeilijkheden voortaan te vermijden, zei van Vloten zijn lidmaatschap bij de hervormde kerk op en sloot zich voortaan aan bij een groep Doopsgezinden rond de predikant Allard Hulshoff.[7] Hij bleef, op eigen kosten, werken over de Bijbel publiceren.
Andere werken
De verdeeldheid onder christenen stoorde hem zeer. Hierover schreef hij een Verhandeling over den zorgelijken toestand der onderscheidene Godsdienstige Gezindheden, in den tegenwoordigen tijd, verdeeld in Neölogen of Heterodoxen, en Obscuranten of Orthodoxen. Met uitvoerige opgave van het eenig middel, ter vermijding van de uitersten, waarin deze beiden anders noodwendig vervallen moeten. (Amsterdam, 1805) Hij wees hierin op de noodzaak om de Bijbel onpartijdig te onderzoeken als enig middel om tot de kennis van de waarheid te komen. Deze en een Tweede verhandeling, den middelweg aanwijzende tusschen de uitersten van den tegenwoordigen tijd (Amsterdam, 1806), werden nadien samen uitgegeven in één band: De Bijbel als opvoedingsboek beschouwd voor elk. Verder verscheen o.a. een Verhandeling over de tegenwoordige laauwheid en onverschilligheid in de godsdienst, derzelver oorzaken en geneesmiddelen (Leiden, 1808).
Reacties
Sommigen zwaaiden hem lof toe: „’s Mans arbeid levert dus den Ongeletterden, die zich op de beoefening der Heiligen Schriften ernstig toelegt, een zeer nuttig handboek, waer van zy zich, ten beteren verstande der Bybelbladeren, en tot een leerzaem stichtelyk gebruik van dezelven, met vrucht kunnen bedienen.”[8] Anderen vonden „dat de slechtheid van taal en stijl in deze Overzetting met de gemeenheid en het profane der omschrijving en uitlegging hand aan hand gaat.”[9]
Van Vloten zelf klaagde: „ik heb geschreven voor het publiek zonder aanmoediging; ik ondervond gestadig het tegendeel; in plaats van toejuiching, berisping, in plaats van gematigde goedkeuring, steile veroordeling en vervolging.”[10]
Een kernachtige samenvatting vindt men in de biografie door Glasius: „Bezield met vurige lust om den Bijbel te onderzoeken en te doen kennen, wijdde hij daaraan al zijne krachten. Het is echter te bejammeren dat hij minder helder en duidelijk, soms zelfs duister in zijn wijze van uitdrukking en voorstelling was.”[6] Hij verwees hiermee naar de Van Vlotens lange verhandelingen van wel honderden bladzijden zonder enige indeling in alinea’s of hoofdstukken.
Door conflicten met de kerkelijke censuur verhuisde hij uiteindelijk van Leiden naar Amsterdam. Daar zou hij met W. A. Ockerse, zijn academievriend, in 1798 een handel in effecten zijn begonnen.[11][12] Van Vloten overleed in maart 1809 op 68-jarige leeftijd te Amsterdam. Hij werd op 16 maart 1809 in Muiderberg begraven. Op zijn grafzerk stond de tekst: „Hier ontving de Aarde het Hare van WILLEM ANTHONIJ VAN VLOTEN. Geb. 1740. Gest. 1809”.[13]
Werken
- 1784: (Anoniem verschenen:) Redevoering aan de gewapende burgerij in Nederland, Utrecht.
- 1786: (Anoniem verschenen:) Verhandeling over den invloed van den Christen godsdienst, Amsterdam.
- 1789-1796: (Gedeeltelijk anoniem verschenen:) De Bijbel, vertaald, omschreven en door aanmerkingen opgehelderd, 13 delen, Utrecht, Amsterdam.
- 1802: De praktijk des bijbels, of het zedekundig onderwijs der gewijde schriften, 6 delen, Amsterdam.
- 1803/1804: De theologie des bijbels of de voornaamste waarheden der gewijde schriften, aaneengeschakeld beschouwd, 2 delen, Amsterdam.
- 1806: Verhandeling over den zorgelijken toestand der godsdienstige gezindheden in den tegenwoordigen tijd, verdeeld in Neologen of Heterodoxen en obscuranten of orthodoxen, Amsterdam.
- 1806: Tweede verhandeling, den middelweg aanwijzende tusschen de uitersten van den tegenwoordigen tijd, Amsterdam.
- 1806: De bijbel als opvoedingsboek beschouwd voor elk, Amsterdam. (Gezamenlijke uitgave van bovenstaande twee verhandelingen)
- 1808: Verhandeling over de tegenwoordige laauwheid en onverschilligheid in de godsdienst, derzelver oorzaken en geneesmiddelen, Leiden.
- 1809-1812: Het hoog bewind der Godheid over het geheel menschdom, 4 delen, Amsterdam.
- 1811: Het leven van Waarmond en Vrolijkhard, eene bijdrage tot de volkslektuur, Hoorn.
Zie ook
Bronnen
Noten
|