Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Everhardus Wijnandus Adrianus Lüdeking
Dr. Everhardus Wijnandus Adrianus Lüdeking (Hilversum, 29 mei 1830 - Soerabaja 16 februari 1877) was een Nederlands dirigerend officier van gezondheid der eerste klasse van de geneeskundige dienst van het Indische leger en onder meer ridder in de Orde van de Eikenkroon.
Loopbaan
Vroege loopbaan
Lüdeking, zoon van de arts Willem Ernst Lüdeking, volgde de opleiding voor officier van gezondheid bij 's rijks kweekschool voor militair geneeskundigen en werd bij Koninklijk Besluit van augustus 1851 benoemd tot officier van gezondheid der derde klasse; hij was toen kwekeling voor de dienst in Oost-Indië.[1]Hij werd in oktober 1854 vanuit Batavia geplaatst bij de geneeskundige dienst aan de westkust van Sumatra[2] en in november van dat jaar bevorderd tot officier van gezondheid der tweede klasse.[3] Lüdeking werd overgeplaatst naar Fort de Kock en in de vergadering van 14 mei 1857 van de directie van de Natuurkundige Vereniging in Nederlands-Indië tot gewoon lid van die vereniging benoemd.[4] Bij Koninklijk Besluit van 8 april 1861 van Z.M. de koning der Nederlanden, prins van Oranje-Nassau en groothertog van Luxemburg werd hij benoemd tot ridder in de Orde van de Eikenkroon[5]en in september van dat jaar bevorderd tot officier van gezondheid der eerste klasse bij het groot militair hospitaal te Amboina (hij was toen ter beschikking te Batavia).[6][7] In september 1863 werd hij van de Molukse eilanden overgeplaatst bij het garnizoen te Weltevreden;[8] in deze tijd schonk Lüdeking vijf bronzen Engelse medailles, waarop inscripties stonden uit het Nieuwe Testament, en enkele andere oude munten aan het penningkabinet van de Leidse Hogeschool.[9]
Lüdeking verkreeg bij Koninklijk Besluit van 26 februari 1864 nummer 69 vergunning tot het aannemen en dragen der versierselen van het onderscheidingsteken van ridder der eerste klasse van de Orde van Philipp de Grootmoedige, hem geschonken door Z.K.H. de groothertog van Hessen[10] en werd in augustus van dat jaar overgeplaatst bij de geneeskundige dienst van Celebes en onderhorigheden.[11] Datzelfde jaar werd hij tevens lid van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde van Nederlands-Indië.[12] Toen op 12 juni 1865 te Makassar in het kettinggangerskwartier door een Chinese gevangene een moordaanslag werd gepleegd op officier van gezondheid derde klasse W.E. Berghuis van Woortman gaf Lüdeking hem de eerste medische verzorging. De aanslagpleger pleegde hierop zelfmoord met een overdosis opium. Zijn beweegreden voor deze daad was waarschijnlijk een dolle wraakzucht tegen de geneeskundige dienst in het algemeen.[13] Ten tijde van de cholera-epidemie, die in 1865 in Makassar heerstte, werden de handelingen van Lüdeking zeer geroemd. In de kranten werd onder meer geschreven dat door de maatregelen tot desinfectie (onder meer het stelselmatig ontruimen der kampementen en door chloorberokingen) de cholera te Makassar minder was geworden.[14]
Latere loopbaan
Lüdeking werd in oktober 1866 overgeplaatst bij de geneeskundige dienst te Tjilatjap,[15] vertrok in januari 1867 met zijn familie voor een tweejarig verlof naar Nederland en kreeg bij Koninklijk Besluit van 22 november 1867 nummer 73 vergunning tot het aannemen van het onderscheidingsteken van ridder in de Orde van Friedrich, hem geschonken door de koning van Württemberg.[16] In november 1868 ging hij, met vrouw en vier kinderen, per stoomschip Utrecht van Brouwershaven terug naar Batavia. [17] Bij Koninklijk Besluit van 25 april 1868 nummer 51 verkreeg hij vergunning tot het aannemen en dragen der onderscheidingstekens van ridder in de Orde van St. Michël, hem door de koning van Beieren geschonken,[18] en in augustus 1868 werd hij in de vergadering van de keizerlijke Duitse Leopoldo-Carolinische academie te Dresden benoemd tot lid.[19] Lüdeking werd nu geplaatst bij het groot militair hospitaal te Willem I en in november 1869 bevorderd tot dirigerend officier van gezondheid der tweede klasse bij het bureau van de chef over de geneeskundige dienst. [20] In mei 1871 volgde bevordering tot dirigerend officier van gezondheid der eerste klasse [21] en werd Lüdeking overgeplaatst bij de geneeskundige dienst van Sumatra's Westkust.[22]
In maart 1872 werd hij overgeplaatst naar de tweede afdeling der geneeskundige dienst op Java;[23] bij zijn vertrek stond in De Locomotief onder meer: hij was sinds 24 mei 1871 benoemd voor Sumatra's Westkust, waar hij met betrekking tot de hygiëne, de verpleging in het militair hospitaal en een andere, de prostitutie rakende aangelegenheid, van dienstijver en grote ambitie voor zijn belangrijke betrekking alhier heeft doen blijken.[24] In augustus 1875 werd Lüdeking overgeplaatst bij de geneeskundige dienst te Atjeh[25] en in april 1876 overgeplaatst naar de derde militaire afdeling op Java.[26] Hij overleed op vrijdag de 16de februari op 46-jarige leeftijd te Soerabaja.
Wetenschappelijke werk en bibliografie
- 1854. Andreas Victor Michiels in: Biang-Lala, Indisch leeskabinet, onder redactie van W.L. Ritter en L.J.A. Tollens. Tweede aflevering, derde jaargang.
- 1868. De officier van gezondheid van het Nederlands-Indisch leger en zijn toekomst. W.F. Dannenfelser. Utrecht.
- 1868. De officier van gezondheid van het Nederlands-Indische leger en zijn opleiding aan de kweekschool voor militair geneeskundigen te Utrecht.W.F. Dannenfelser, Utrecht [27]
- 1871. Recueil voor de militair-geneeskundige dienst in N.I. H.M. van Dorp.
Lüdeking verzamelde verder een wetenschappelijke collectie insecten in de Padangse Bovenlanden en zond een collectie conchiliën van Amboina naar professor Kaup in Hessen-Darmstadt.[28]
|
Portaal KNIL |
Bronnen, noten en/of referenties
|