Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Staf De Clercq
| Staf De Clercq | ||
| Volledige naam | Jérôme Gustave Théophile (Staf) de Clercq | |
| Geboren | 16 september 1884 | |
| Overleden | 22 oktober 1942 | |
| Land | .png){kind=small} België
| |
Jérôme Gustave Théophile (Staf) De Clercq (Everbeek, 16 september 1884 – Gent, 22 oktober 1942) was een Belgisch politicus die evolueerde van Vlaams-nationalist naar Nationaal-socialist. Hij was een bekend collaborateur met de Duitse bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog. Van 1933 tot zijn plotse dood in 1942 was hij de leider van de extreemrechtse Vlaams-nationalistische groepering VNV.
Biografie
De Clercq studeerde aan het Collège Saint-Augustin in Edingen en daarna aan de normaalschool Bonne-Espérance te Binche. Hij volgde de lessen in het Frans omdat dit destijds de enige mogelijkheid was. Hij werd zelf onderwijzer en gaf les in Lettelingen en Heikruis. In 1906 trouwde hij met Maria Van der Meeren. Ze kregen geen kinderen, maar na de Eerste Wereldoorlog namen ze een Hongaars meisje op in het gezin.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog was hij brancardier.
Politieke loopbaan
In 1919 werd hij in Brussel tot volksvertegenwoordiger gekozen voor de pas opgerichte Frontpartij, samen met onder andere Joris Van Severen. Bij de verkiezingen in 1932 werd hij niet herverkozen, omdat hij geschrapt werd van de lijst. Men had hem namelijk per vergissing had in Nijvel en in Leuven als plaatsvervanger op de lijst gezet, en dit was een overtreding van de kieswet.
Van 1921 tot 1936 zetelde De Clercq in de gemeenteraad van Kester. Hoewel hij in 1921 7 van de 9 zetels won, werd hij geen burgemeester, omdat Henri Carton de Wiart, de minister van binnenlandse zaken, geen Vlaams-nationalisten als burgemeester aanstelde. De Clercq bekleedde in deze periode bekleedde wel tweemaal het ambt van schepen.
In 1933 nam hij de leiding van het op 7 oktober 1933 opgerichte VNV en werd daar den Leider genoemd. Deze nieuwe formatie had als doel de Vlaams-nationalisten te verenigen. Op 5 mei 1935 hield het VNV haar eerste landdag op de Kesterheide in het huidige Vlaams-Brabant. Op het enige reusachtige spandoek stond de slogan „Eén volk in eigen staat”. August Borms hees er de VNV-vlag aan de mast. In de daar verspreide brochure stond over Staf De Clercq: „Hij ontwerpt, hij beveelt, hij bundelt. Hij is het symbool van de orde. De leider denkt, de volgelingen handelen.”
De kandidaten van het VNV kregen in 1936 13,6% van de Vlaamse stemmen, en 14,7% in 1939.
Aanvankelijk had De Clercq een sterke Groot-Nederlandse overtuiging. In 1936 moest hij die onder druk van de [federalisme|federalistische]] vleugel van de partij afzwakken, toen de partij samen met REX-Vlaanderen een overeenkomst sloot om te ijveren voor een gefederaliseerd België onder de kroon van Leopold III.
Het VNV ontving sinds april 1937 een maandelijkse toelage van omgerekend €3000 van het Duitse Ministerie voor Propaganda. In het begin van 1939 werd deze toelage verhoogd tot omgerekend €15.000. In 1940 stapte De Clercq met het VNV in de collaboratie. Hij stelde het VNV ter beschikking van de Duitse bezetter en maakte dit bekend tijdens een redevoering op 10 november 1940 waarin hij onder meer stelde: Vlaanderen moet inschakelen in de nieuwe orde, geboren uit de nationaal-socialistische revolutie. Het VNV stelt zich ten doel het vestigen van de nieuwe orde in Vlaanderen. Deze nieuwe politieke orde dient gevestigd te zijn, eensdeels op het beginsel van het leiderschap, andersdeels op het uitschakelen en verwerpen van alle instellingen [parlement, vakbonden, enz...], groeperingen of uitingen die de organische eenheid der Volksgemeenschap aantasten of ondermijnen.
Al spoedig moest de Eenheidsbeweging-VNV (waar inmiddels ook REX-Vlaanderen en Verdinaso in waren opgegaan) optornen tegen de concurrerende en door de SS gesteunde DeVlag en de Duitse belangen die niet steeds even parallel bleken te lopen met die van het Vlaams-nationalisme. Op 20 september 1942 hield Staf De Clercq ter gelegenheid van de hulde voor zijn 58ste verjaardag te Antwerpen zijn laatste redevoering, en bevestigde daarin opnieuw zijn vertrouwen in Adolf Hitler opnieuw.
Overlijden en begrafenis
In 1942 overleed De Clercq in Gent aan kanker. Hij werd opgevolgd door Hendrik Elias. Kardinaal Van Roey weigerde de uitvaartplechtigheid te laten plaatsvinden in de Sint-Goedelekathedraal te Brussel. Daarop werd een op de Grote Markt een rouwkapel opgezet, waarin de plechtigheid doorging. Na Wereldoorlog II werd het VNV illegaal verklaard.
Staf De Clercq werd begraven in een praalgraf op de Kesterheide. Bij de bevrijding werd zijn graf geschonden door verzetslieden, die het stoffelijk overschot publiekelijk bespotten en verminkten. Nadien werd het lijk in een anoniem graf te Leerbeek begraven. In 1978 werd zijn lichaam door de Vlaamse Militanten Orde opnieuw opgegraven en bijgezet op het kerkhof van Asse onder ruime belangstelling van Vlaams-Nationalisten van Volksunie en Vlaams Blok.
In 2004 werd Staf De Clercq herdacht op de IJzerwake en op een afzonderlijke herdenking in Kester waar hij oorspronkelijk begraven lag. Deze herdenking, waarbij voormalig Volksunie-senator Bob Maes een rede hield, werd georganiseerd door Voorpost.
Bibliografie
- Bruno De Wever. Staf De Clercq (1989)
- Pieter Jan Verstraete. Cahiers Staf De Clercq (2007-)
- Fons Robberechts en Jan van der Straeten. De kwestie (1969)