Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Jan Jonker Afrikaner
| Jan Jonker Afrikaner | ||
| Algemene informatie | ||
| Volledige naam | ǀHaramumab[1] | |
| Geboren | ca. 1820, Bethanië (Namibië) | |
| Overleden | 10 augustus 1889, Tsaobis (Namibië) | |
Jan Jonker Afrikaner (Bethanië, Namibië, ca. 1820 – Tsaobis, Namibië, 10 augustus 1889) was de laatste kapitein van de Oorlam in Zuidwest-Afrika in de 19e eeuw. Hij was een zoon of een neef van Jonker Afrikaner die rond 1840 een nederzetting stichtte waaruit Windhoek is ontstaan.
De Oorlam-Afrikaners waren toen een belangrijke stam in Zuidwest-Afrika, terwijl de stam van de Herero onbeduidend was geworden.
Na de dood van Jonker Afrikaner in 1861 zou volgens het Nama-recht zijn oudste zoon Christian Afrikaner hem opvolgen als hoofdman, hoewel deze vergeleken met Jan Jonker Afrikaner een zwakkere leider was en niet zo goede contacten had met de Herero. Maharero, die intussen tot hoofdman van de Herero was aangesteld, gebruikte de opkomende spanningen tussen Christian en Jan Jonker Afrikaner in zijn eigen voordeel. Christian Afrikaner vreesde dat Jan Jonker en Maharero een coalitie tegen hem vormden om hem zijn kapiteinschap af te nemen. Christian Afrikaner dacht daarom dat hij een aanval door de Herero moest voorkomen door eerst aan te vallen. Hij overviel Maharero in zijn oorlogskamp te Otjimbingwe, maar de Herero waren goed voorbereid en sloegen terug, waarbij Christian Afrikaner op 15 juni 1863 werd gedood.
Dit was de eerste keer sinds lange tijd dat de Herero een overwinning behaalden op de Oorlam-Afrikaners, waardoor hun gevoel van eigenwaarde een enorme impuls kreeg. Hoewel Jan Jonker Afrikaner met de steun van Maharero tot de nieuwe kapitein van de Oorlam-Afrikaners werd benoemd, vluchtte hij eerst naar de Amraalse Khauas en de Oost-Herero in Witvlei.
Op 22 juni 1864 vond een beslissende veldslag plaats waarin het leger van Jan Jonker Afrikaner werd overwonnen door Maharero. Jan Jonker Afrikaner kon leider blijven van de Oorlam-Afrikaners, maar de macht van de stam nam verder af.
Jan Jonker Afrikaner probeerde Maharero in mei 1870 ertoe te bewegen een „anti-Europese alliantie” te vormen, maar Maharero wees het aanbod af onder invloed van de Rijnlandse zendeling Carl Hugo Hahn.
Op 23 augustus 1880 brak opnieuw een een oorlog uit tussen de Herero en de Nama. De strijders van Jan Jonker Afrikaner werden verslagen tijdens de Slag van Otjikango op 12 december 1880 door Wilhelm Maharero.
In februari 1885 sloot Jan Jonker Afrikaner een overeenkomst met Adolf Lüderitz over de verkoop van land. In januari 1886 tekende hij een verdrag met Duitsland, waardoor zijn gebied een Duits protectoraat werd en zo de basis werd voor Duits Zuidwest-Afrika, het huidige Namibië.
Rond 1888 was hij in een strijd verwikkeld met Hendrik Witbooi over de leiding over de Nama, maar in augustus 1889 werd hij door Witbooi overwonnen in de omgeving van Tsaobis. Jan Jonker Afrikaner was bereid om zich over te geven en deel te nemen aan de verhandelingen over de capitulatie, maar voor de verhandelingen begonnen werd hij doodgeschoten door zijn buitenechtelijke zoon Phanuel, die gekant was tegen vredesverhandelingen met Witbooi. Zijn dood betekende het einde van de politieke macht van de Oorlam-Afrikaners.
Weblinks
Intertaalkoppelingen via Wikidata (via reasonator)
Noot
- º Dit is zijn naam in de Nama-taal. Het teken ǀ stelt een dentale klik voor.