Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Ontologie
De ontologie (van het Grieks ὀν = zijnde en λόγος = woord, leer) is de zijnsleer. Traditioneel is ontologie een tak van de filosofie, binnen de metafysica. Het beschrijft de eigenschappen, of breder: het zijn van het geheel van dingen, "entiteiten" of ook zijnden genoemd, waarvan aangenomen wordt dat ze bestaan of beter: zijn. De klassieke ontologie probeert de fundamentele categorieën ervan te onderscheiden. Daarom wordt het soms ook wel 'categorietheorie' genoemd, hoewel 'ontologie' gebruikelijker is.
Van de klassieke oudheid tot en met de middeleeuwen waren metafysica en ontologie volledig synoniem aan elkaar. Met Christian von Wolff (1679-1754) begonnen in de moderne tijd allerlei afsplitsingen van de algemene metafysica, te beginnen met (toentertijd) kosmologie, psychologie en allerlei apologetische stromingen binnen de theologie (hierbij dient overigens wel te worden begrepen dat kosmologie toentertijd breder was dan wat er tegenwoordig onder wordt verstaan: in het begrippenkader van de 17e en 18e eeuw was het alle kennis over de wereld, dus al het wereldse in tegenstelling tot bv het goddelijke).
Bij empirisch onderzoek wordt de aard van een onderzoeksobject ontologisch gezien als:
- objectief gegeven
- een onveranderlijke structuur hebbende
- meetbaar
- onafhankelijk van menselijk kennen
Met name de eerste term is van belang omdat zonder een onveranderlijke structuur experimenten op het object geen zin hebben. In het geval van veranderlijke objecten wordt de onveranderlijke wetmatigheid daarin gezocht.
Ontologie van 'het absolute zijn': volgens J.M.Bochenski (Pools filosoof) zijn de eeuwige wetmatigheden van de logica, de wiskunde en andere natuurwetten het enige absolute 'zijn'; terwijl al het overige dat 'is' niet noodzakelijk is en aan dat 'zijn' van die absolute ideeën moet contingent zijn .
Een ontologie fundeert een theorie over de werkelijkheid en maakt zo een zinvolle meting van die werkelijkheid mogelijk. De metingen kunnen weer leiden tot revisie van de theorie en zo tot nieuwe metingen. Crises in de wetenschap, zoals die in de kwantummechanica, waarbij theorie noch meting een eenduidig antwoord geven, dwingen een nieuwe ontologie af (zie ook Albert Einstein en Werner Heisenberg).
De ontologie staat in wisselwerking met de fenomenologie en de epistemologie. Van het begrip ontologie uit de filosofie is later het specifieke begrip ontologie binnen de informatica afgeleid.
Ontologen
Onder meer de volgende mensen hielden zich bezig met ontologie:
- Aristoteles
- Nicolai Hartmann
- Martin Heidegger
- Jean-Paul Sartre
- Edmund Husserl
- Lao Tse
- Gottfried Leibniz
- Alexius Meinong
- Friedrich Nietzsche
- Parmenides, zowel als Heraclitus
- Plato
- Willard Van Orman Quine
- Ludwig Wittgenstein
- Immanuel Kant
- René Descartes