Herman Van den Reeck

Herman Van den Reeck (Borgerhout, 21 april 1901 – Antwerpen, 12 juli 1920) was een Vlaams student. Hij overleed op negentienjarige leeftijd nadat hij tijdens een 11-juli-betoging door de politie werd neergeschoten. Hierdoor werd hij beschouwd als een „martelaar” voor de Vlaamse zaak.

Leven

Al op zeer jeugdige leeftijd engageerde Van den Reeck zich in de Vlaamse Beweging. Hij volgde hierin het voorbeeld van zijn vader, de secretaris van een volkshogeschool. In zijn schooltijd aan het Koninklijk Atheneum te Antwerpen tijdens de Eerste Wereldoorlog ondersteunde Van den Reeck de activistische initiatieven van onder andere Firmin Mortier en Lode Craeybeckx. Hij hervatte in maart 1918 de uitgave van het studentenblad De Goedendag. Na de bevrijding schreef hij zich in aan de Université Libre de Bruxelles en ging er Natuurwetenschappen studeren. Door zijn flamingantisme kwam hij er in de problemen.

Zijn afkeer van de Franstalige bourgeoisie vertaalde zich in Vlaamsgezindheid en links radicalisme. Hij nam contact op met Cornelius Boeke, de auteur van het Manifest voor een christelijke Internationale en secretaris van de progressief-christelijke Christian International Movement. Van den Reeck voelde zich zeer aangesproken door Boeke’s zienswijze dat het communisme een logische consequentie was van het christendom. Van den Reeck was ook pacifist en sloot zich aan bij de Clarté-groep.

11 juli-viering 1920

Ondanks een officieel verbod door het franskiljonse stadsbestuur kwamen op 11 juli 1920 ongeveer 30.000 Vlamingen samen in Borgerhout voor een Guldensporenviering. Na de manifestatie begaven een groot aantal van hen zich naar het centrum van Antwerpen. Daar kwam het tot schermutselingen met de politie die trachtte de vlaggen van de manifestanten in beslag te nemen. Toen Herman Van den Reeck probeerde te beletten dat de vlag van een groep meisjes werd afhandig gemaakt, werd hij van op korte afstand door een politieman neergeschoten. De kogel drong binnen via de bovenarm en doorboorde beide longen. Van den Reeck werd pas naar het ziekenhuis overgebracht nadat hij drie kwartier in het politiebureau had gelegen en onder dwang een schuldbekentenis had ondertekend. De volgende dag bezweek hij aan zijn verwondingen.

Begrafenis en nawerking

De begrafenis van Herman Van den Reeck op 17 juli 1920 werd massaal bijgewoond door flaminganten van uiteenlopende strekkingen die hem beschouwden als de eerste „Vlaamse martelaar sedert 1830”.

De maanden na zijn dood verschenen verscheidene hommages aan Van den Reeck in boeken en tijdschriften. Onder andere Victor Sinclair, Paul van Ostaijen, Wies Moens, Marnix Gijsen, Geert Pijnenburg en René De Clercq schreven een gedicht over hem. Ook August Borms schreef vanuit zijn gevangeniscel in Leuven een „Kerkerbloempje” voor zijn oud-leerling. Gaston Burssens verkondigde in het driedelige gedicht ’De held’ vooral de socialistische revolutie, die door de dood van Van den Reeck mogelijk werd gemaakt:

’Het land wordt vruchtbaar, rijk aan goud, waarachter de zon, rood

als de rode vlag van opstand en van opstanding

te wapperen hangt’.

Van den Reecks dood had uitwerkingen op zowel de Antwerpse stadspolitiek als op de nationale politiek.

Op 9 juli 1922 werd een grafmonument onthuld. In 1928 werd te Antwerpen de Volksuniversiteit Herman Van den Reeck opgericht.

In 1966 werd hij bijgezet op de Antwerpse begraafplaats Schoonselhof naast Hendrik Conscience. Dit typeerde de symboolwaarde die hij in de Vlaamse Beweging had gekregen.

Weblinks

• Paul van Ostaijen, In Memoriam Herman Van den Reeck op dbnl.nl

  Wies Moens leest zijn gedicht Aan Herman Van den Reeck op YouTube