Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Orgaan: verschil tussen versies
k (recat, - 1 zieook) |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
Een '''orgaan''' is een geheel van [[weefsel (biologie)|weefsel]]s om een bepaalde functie te kunnen uitoefenen. | Een '''orgaan''' is een geheel van [[weefsel (biologie)|weefsel]]s om een bepaalde [[functie]] te kunnen uitoefenen. Hiermee betreft het van origine een (onder)deel van een [[organisme]]. | ||
Het grootste [[mens]]elijke orgaan is de [[huid]]. Het bedekt het hele lichaam en heeft tot doel het menselijk lichaam te beschermen tegen uitdroging, onderkoeling en agressie van buitenaf. | Het grootste [[mens]]elijke orgaan is de [[huid]]. Het bedekt het hele lichaam en heeft tot doel het menselijk lichaam te beschermen tegen uitdroging, onderkoeling en agressie van buitenaf. | ||
| Regel 6: | Regel 6: | ||
===Enkele menselijke organen zijn=== | ===Enkele menselijke organen zijn=== | ||
[[alvleesklier]] (''[[pancreas]]'') | [[alvleesklier]] (''[[pancreas]]''). | ||
[[baarmoeder]] (''[[uterus]]'') | [[baarmoeder]] (''[[uterus]]''). | ||
[[bijnier]]en (''adren'') | [[bijnier]]en (''adren''). | ||
[[bijschildklier]]en (''parathyroiden'') | [[bijschildklier]]en (''parathyroiden''). | ||
[[urineblaas|blaas]] (''vesica urinaria'') | [[urineblaas|blaas]] (''vesica urinaria''). | ||
[[Maag-darmstelsel#De darmen|darm]] | [[Maag-darmstelsel#De darmen|darm]]. | ||
[[eierstok]]ken (''ovaria'') | [[eierstok]]ken (''ovaria''). | ||
[[galblaas]] | [[galblaas]]. | ||
[[hart]] (''cor'') | [[hart]] (''cor''). | ||
[[hersenen]] | [[hersenen]]. | ||
[[huid]] | [[huid]]. | ||
[[hypothalamus]] | [[hypothalamus]]. | ||
[[lever]] (''hepar'') | [[lever]] (''hepar''). | ||
[[long (orgaan)|longen]] (''pulmo'') | [[long (orgaan)|longen]] (''pulmo''), ook ''ademhalingsorgaan''. | ||
[[lymfeklier]]en | [[lymfeklier]]en. | ||
[[maag]] (''[[gaster]]'' of ''ventriculus'') | [[maag]] (''[[gaster]]'' of ''ventriculus''). | ||
[[milt]] (''[[lien]]'') | [[milt]] (''[[lien]]''). | ||
[[neus]] | [[neus]], ook ''reukorgaan''. | ||
[[Nier (biologie)|nier]] (''ren'') | [[Nier (biologie)|nier]] (''ren''). | ||
[[Menselijk oog|oog]] | [[Menselijk oog|oog]]. | ||
[[oor]] | [[oor]]. | ||
[[penis]] | [[penis]], ook ''gelachtsorgaan''. | ||
[[prostaat]] (''prostata'') | [[prostaat]] (''prostata''). | ||
[[teelbal]] (''[[testis]]'') | [[teelbal]] (''[[testis]]''). | ||
[[schildklier]] (''thyroid'') | [[schildklier]] (''thyroid''). | ||
[[slokdarm]] (''oesophagus'') | [[slokdarm]] (''oesophagus''). | ||
[[spier (anatomie)|spieren]] | [[spier (anatomie)|spieren]]. | ||
[[Tong (anatomie)|tong]] | [[spraak]]orgaan. | ||
[[vagina]] | [[Tong (anatomie)|tong]]. | ||
[[Thymus (orgaan)|zwezerik]] (''[[thymus (orgaan)|thymus]]'') | [[vagina]], ook ''geslachtsorgaan''. | ||
[[Thymus (orgaan)|zwezerik]] (''[[thymus (orgaan)|thymus]]''). | |||
===Specifieke dierlijke organen=== | ===Specifieke dierlijke organen=== | ||
In de dierenwereld komen andere gespecialiseerde organen voor: | In de [[dierenwereld]] komen andere gespecialiseerde organen voor : | ||
*[[Vleermuizen|vleermuis]] en [[dolfijnen|dolfijn]]: [[sonar]] ([[echolocatie]]) | *[[Vleermuizen|vleermuis]] en [[dolfijnen|dolfijn]]: [[sonar]] ([[echolocatie]]). | ||
*[[rund]] en andere [[herkauwer]]s: [[pens]], [[netmaag]], [[boekmaag]], [[lebmaag]] ([[homoloog]] met onze [[maag]]) | *[[rund]] en andere [[herkauwer]]s: [[pens]], [[netmaag]], [[boekmaag]], [[lebmaag]] ([[homoloog]] met onze [[maag]]). | ||
*[[Vogels|vogel]]: twee paar [[long (orgaan)|longen]] met gespecialiseerde luchtbeweging en [[luchtzak]]ken die zich tot in de [[Bot (anatomie)|beenderen]] uitstrekken | *[[Vogels|vogel]]: twee paar [[long (orgaan)|longen]] met gespecialiseerde luchtbeweging en [[luchtzak]]ken die zich tot in de [[Bot (anatomie)|beenderen]] uitstrekken. | ||
*[[vissen (dieren)|vis]]: [[kieuw]]en | *[[vissen (dieren)|vis]]: [[kieuw]]en. | ||
*[[Amfibieën|amfibie]]: ander hart en bloedsomloop | *[[Amfibieën|amfibie]]: ander hart en bloedsomloop. | ||
*[[Bijen|bij]]: (extra zintuigorganen) | *[[Bijen|bij]]: (extra zintuigorganen) | ||
==Trivia== | |||
Inzake [[organisatie|organisaties]], instellingen en [[dienst]]en, welke een onderdeel zijn van een groter geheel, zoals een [[overheid]], spreekt men ook van een ''orgaan''. Zo kent men ondermeer een ''overlegorgaan'', een ''adviesorgaan'' en een ''uitvoeringsorgaan''.<br>Ook de [[stemband|stem]] van een [[zanger]] noemt men wel een ''orgaan'', alsook een [[spreekbuis]], een [[vertolker]] van [[mening]]en en een [[courant]] van een [[politieke partij|partij]] ([[De Standaard (Nederland)|De Standaard]] was onder [[Abraham Kuyper]] het ''orgaan'' van de [[antirevolutionaire partij]]). | |||
==Zie ook == | ==Zie ook == | ||
*[[Lijst van lichaamsdelen]] | *[[Lijst van lichaamsdelen]]. | ||
*[[Organisch]] (doorverwijzing). | |||
[[Categorie:Biologie]] | [[Categorie:Biologie]] | ||
[[Categorie:Menselijk lichaam]] | [[Categorie:Menselijk lichaam]] | ||
Huidige versie van 22 aug 2010 om 08:51
Een orgaan is een geheel van weefsels om een bepaalde functie te kunnen uitoefenen. Hiermee betreft het van origine een (onder)deel van een organisme.
Het grootste menselijke orgaan is de huid. Het bedekt het hele lichaam en heeft tot doel het menselijk lichaam te beschermen tegen uitdroging, onderkoeling en agressie van buitenaf.
Een aantal organen samen vormen orgaansystemen (stelsels). Deze organen hebben elkaar nodig om een grotere functie te kunnen uitoefenen. Bijvoorbeeld: het spijsverteringsstelsel bestaat onder andere uit de slokdarm, de maag, de darmen, de lever en de alvleesklier.
Enkele menselijke organen zijn
alvleesklier (pancreas). baarmoeder (uterus). bijnieren (adren). bijschildklieren (parathyroiden). blaas (vesica urinaria). darm. eierstokken (ovaria). galblaas. hart (cor). hersenen. huid. hypothalamus. lever (hepar). longen (pulmo), ook ademhalingsorgaan. lymfeklieren. maag (gaster of ventriculus). milt (lien). neus, ook reukorgaan. nier (ren). oog. oor. penis, ook gelachtsorgaan. prostaat (prostata). teelbal (testis). schildklier (thyroid). slokdarm (oesophagus). spieren. spraakorgaan. tong. vagina, ook geslachtsorgaan. zwezerik (thymus).
Specifieke dierlijke organen
In de dierenwereld komen andere gespecialiseerde organen voor :
- vleermuis en dolfijn: sonar (echolocatie).
- rund en andere herkauwers: pens, netmaag, boekmaag, lebmaag (homoloog met onze maag).
- vogel: twee paar longen met gespecialiseerde luchtbeweging en luchtzakken die zich tot in de beenderen uitstrekken.
- vis: kieuwen.
- amfibie: ander hart en bloedsomloop.
- bij: (extra zintuigorganen)
Trivia
Inzake organisaties, instellingen en diensten, welke een onderdeel zijn van een groter geheel, zoals een overheid, spreekt men ook van een orgaan. Zo kent men ondermeer een overlegorgaan, een adviesorgaan en een uitvoeringsorgaan.
Ook de stem van een zanger noemt men wel een orgaan, alsook een spreekbuis, een vertolker van meningen en een courant van een partij (De Standaard was onder Abraham Kuyper het orgaan van de antirevolutionaire partij).
Zie ook
- Lijst van lichaamsdelen.
- Organisch (doorverwijzing).