Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Light Rail: verschil tussen versies
(→Lightrailsystemen: aanvulling.) |
|||
| Regel 13: | Regel 13: | ||
* Moderne lagevloerstadstrams zoals de [[Citadis]] en de [[Combino]]. Vooral nieuwe tramnetwerken waar veel vrije baan is toegepast worden vaak met lightrail aangeduid, hoewel in bijvoorbeeld [[Frankrijk]] dit soort netwerken meestal gewoon als tram worden aangeduid. | * Moderne lagevloerstadstrams zoals de [[Citadis]] en de [[Combino]]. Vooral nieuwe tramnetwerken waar veel vrije baan is toegepast worden vaak met lightrail aangeduid, hoewel in bijvoorbeeld [[Frankrijk]] dit soort netwerken meestal gewoon als tram worden aangeduid. | ||
* [[Sneltram]] en de Duitse variant [[Stadtbahn (lightrail)|Stadtbahn]]. Het oudste Nederlandse voorbeeld is de [[Utrechtse sneltram]]. In sommige gevallen is er een koppeling gemaakt tussen verschillende systemen, en rijden sneltrams ook op reguliere spoorlijnen, zoals in [[Karlsruhe (stad)|Karlsruhe]]. Dit wordt het ''Karlsruher Modell'' genoemd. Ook in [[Kassel (Duitsland)|Kassel]] en [[Saarbrücken]] zijn inmiddels soortgelijke systemen ontstaan. Het [[RandstadRail]]-project in Nederland kan gezien worden als een Nederlands "Karlsruher"-project, hoewel de (fysieke) koppeling met de reguliere spoorwegen is vervallen. Het zowel kunnen rijden op trein- als op tramsporen wordt ook wel met de uit Frankrijk afkomstige term [[tram-train]] aangeduid. | * [[Sneltram]] en de Duitse variant [[Stadtbahn (lightrail)|Stadtbahn]]. Het 'oudste' moderne Nederlandse voorbeeld is de [[Utrechtse sneltram]], maar in 1927 had de HTM met (nog steeds bestaande) tramlijn 11 al een sneltram. In sommige gevallen is er een koppeling gemaakt tussen verschillende systemen, en rijden sneltrams ook op reguliere spoorlijnen, zoals in [[Karlsruhe (stad)|Karlsruhe]]. Dit wordt het ''Karlsruher Modell'' genoemd. Ook in [[Kassel (Duitsland)|Kassel]] en [[Saarbrücken]] zijn inmiddels soortgelijke systemen ontstaan. Het [[RandstadRail]]-project in Nederland kan gezien worden als een Nederlands "Karlsruher"-project, hoewel de (fysieke) koppeling met de reguliere spoorwegen is vervallen. Het zowel kunnen rijden op trein- als op tramsporen wordt ook wel met de uit Frankrijk afkomstige term [[tram-train]] aangeduid. | ||
* [[metro (vervoermiddel)|Metro]]. De term lightrail wordt ook wel gebruikt voor licht en goedkoop gebouwde metrolijnen zoals de [[Docklands Light Railway]] in [[Londen]] of de [[VAL-metro]] in diverse steden in [[Frankrijk]]. De term lightrail is hier discutabel vanwege de hoge aanlegkosten van dat soort lijnen, terwijl lightrail juist als goedkoop spoorsysteem bedoeld wordt. Een enkele keer worden deze netwerken ook wel met de term ''[[light metro]]'' aangeduid. | * [[metro (vervoermiddel)|Metro]]. De term lightrail wordt ook wel gebruikt voor licht en goedkoop gebouwde metrolijnen zoals de [[Docklands Light Railway]] in [[Londen]] of de [[VAL-metro]] in diverse steden in [[Frankrijk]]. De term lightrail is hier discutabel vanwege de hoge aanlegkosten van dat soort lijnen, terwijl lightrail juist als goedkoop spoorsysteem bedoeld wordt. Een enkele keer worden deze netwerken ook wel met de term ''[[light metro]]'' aangeduid. | ||
Huidige versie van 15 mei 2024 om 19:08
Lightrail is verzamelnaam van railvervoersystemen die zich ergens tussen een trein, een tram en metro in bevindt: sneller dan een tram, lichter en goedkoper dan een trein.
Hoewel de term doet vermoeden dat het een compleet nieuw vervoersysteem is, bestonden er in vroeger tijden ook al railvoertuigen die trein noch tram waren: te denken valt aan interlokale trams (bijvoorbeeld de Blauwe Tram), lokaalspoorwegen en interurbans in de Verenigde Staten van Amerika. In de afgelopen decennia zijn de meeste hiervan verdwenen, hoewel in Zwitserland nog veel oude spoorlijntjes te vinden zijn met het karakter van een interlokale tramlijn of lokaalspoorweg.
Dit soort netwerken zijn weer in opkomst, met name in stedelijke gebieden, en worden tegenwoordig vaak met lightrail aangeduid.
Lightrailsystemen
De term lightrail is niet eenduidig en wordt te pas en te onpas gebruikt voor verschillende soorten modern railvervoer. Met lightrail kan men bedoelen:
- Moderne lagevloerstadstrams zoals de Citadis en de Combino. Vooral nieuwe tramnetwerken waar veel vrije baan is toegepast worden vaak met lightrail aangeduid, hoewel in bijvoorbeeld Frankrijk dit soort netwerken meestal gewoon als tram worden aangeduid.
- Sneltram en de Duitse variant Stadtbahn. Het 'oudste' moderne Nederlandse voorbeeld is de Utrechtse sneltram, maar in 1927 had de HTM met (nog steeds bestaande) tramlijn 11 al een sneltram. In sommige gevallen is er een koppeling gemaakt tussen verschillende systemen, en rijden sneltrams ook op reguliere spoorlijnen, zoals in Karlsruhe. Dit wordt het Karlsruher Modell genoemd. Ook in Kassel en Saarbrücken zijn inmiddels soortgelijke systemen ontstaan. Het RandstadRail-project in Nederland kan gezien worden als een Nederlands "Karlsruher"-project, hoewel de (fysieke) koppeling met de reguliere spoorwegen is vervallen. Het zowel kunnen rijden op trein- als op tramsporen wordt ook wel met de uit Frankrijk afkomstige term tram-train aangeduid.
- Metro. De term lightrail wordt ook wel gebruikt voor licht en goedkoop gebouwde metrolijnen zoals de Docklands Light Railway in Londen of de VAL-metro in diverse steden in Frankrijk. De term lightrail is hier discutabel vanwege de hoge aanlegkosten van dat soort lijnen, terwijl lightrail juist als goedkoop spoorsysteem bedoeld wordt. Een enkele keer worden deze netwerken ook wel met de term light metro aangeduid.
- De nieuwste generatie lichte en goedkope treinstellen worden ook wel lightrail genoemd. Omdat dit in feite reguliere treinen zijn is de naam lightrail hier niet geheel op z'n plaats; daarom worden deze treinen steeds vaker met de term 'lighttrain' aangeduid.
Door de opkomst van lightrail vervagen de grenzen tussen tram, trein en metro. Dit maakt het lastig eenduidige definities te geven van al deze soorten railvervoer. In de Oost-Duitse stad Zwickau rijdt bijvoorbeeld een lighttrain type RegioSprinter over de tramsporen het centrum in, wat hem het karakter van een tram of lightrail geeft.
In sommige landen wordt ook wel de term LRT (Light Rapid Transit) gebruikt, waarmee meestal lightrail of een "lichte" metro wordt bedoeld.
Zie ook
- RijnGouwelijn
- RandstadRail
- Utrechtse sneltram
- Hoekse Lijn (studiefase)
- C-Train (lightrailnetwerk in Calgary)
- Tram
- Tram-train
- Lighttrain