Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Lijst van Joodse begraafplaatsen in Nederland: verschil tussen versies
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lijst_van_Joodse_begraafplaatsen_in_Overijssel&oldid=52323358) |
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lijst_van_Joodse_begraafplaatsen_in_de_provincie_Utrecht&oldid=53307742) |
||
Regel 1.328: | Regel 1.328: | ||
! class="unsortable" | Noot | ! class="unsortable" | Noot | ||
|- | |- | ||
| [[Joodse begraafplaats (Amersfoort, Bloemendalsestraat, Sefardisch)|Amersfoort]] | |||
| Bloemendalsestraat, oost | |||
| 1 | |||
| Afgesloten | |||
| | |||
|- | |||
| [[Joodse begraafplaats (Amersfoort, Bloemendalsestraat, Asjkenazisch)|Amersfoort]] | |||
|Bloemendalsestraat, west | |||
| 150 | |||
| Op verzoek | |||
| | |||
|- | |||
| [[Joodse begraafplaats (Amersfoort, Soesterweg)|Amersfoort]] | |||
| Soesterweg | |||
| ca. 3.800 | |||
| Op verzoek | |||
|[http://web.archive.org/web/20070815173723/http://kafka.antifa.net/amersfoort.htm ''Swastika's op joodse grafzerken'' web.archive.org] Amersfoortse Courant | |||
|- | |||
| Leerdam | |||
|Lingedijk | |||
|33 | |||
|Vrij toegankelijk | |||
| | |||
|- | |||
| [[Joodse begraafplaats (Maarssen)|Maarssen]] | |||
| Machinekade | |||
| 3 | |||
| n.b. | |||
| | |||
|- | |||
| [[Joodse begraafplaats (Rhenen)|Rhenen]] | |||
|Lupinestraat | |||
| 3 | |||
| Op verzoek | |||
| | |||
|- | |||
| [[Joodse begraafplaats (Utrecht)|Utrecht]] | |||
| Zandpad | |||
| 800 | |||
| Op verzoek | |||
| | |||
|- | |||
| Veenendaal | |||
| Parallelweg | |||
| 24 | |||
| n.b. | |||
| | |||
|- | |||
| Vianen | |||
| Sparrendreef | |||
| 35 | |||
| Tijdens openingsuren | |||
| | |||
|- | |||
| Wijk bij Duurstede | |||
| Steenstraat | |||
| 15 | |||
| n.b. | |||
| | |||
|- | |||
| Wijk bij Duurstede | |||
| Hijmanspad | |||
| 2 | |||
| n.b. | |||
| | |||
|- | |||
| [[Joodse begraafplaats (Woerden)|Woerden]] | |||
| Westdam | |||
| 55 | |||
| Tijdens rondleiding of Open Monumentendag | |||
| | |||
|- | |||
|} | |||
*[http://web.archive.org/web/20070815173723/http://kafka.antifa.net/amersfoort.htm ''Swastika's op joodse grafzerken'' web.archive.org] in de Amersfoortse Courant, 28 februari 2000, online beschikbaar op [http://web.archive.org/web/20071012222315/http://kafka.antifa.net/ kafka.antifa.net web.archive.org] | |||
{{Commonscat|Jewish cemeteries in Utrecht (province)}} | |||
== Zeeland == | == Zeeland == | ||
{| class="wikitable sortable" | {| class="wikitable sortable" |
Versie van 10 mrt 2019 12:22
In Nederland bevinden zich van oudsher Joodse begraafplaatsen. Ze zijn verzameld per provincie.
Voorwaarde voor opname op de lijst is dat er op de begraafplaats in kwestie nog ten minste één grafsteen aanwezig is.
Drenthe
Plaats | Straat | Aantal grafstenen | Toegankelijkheid | Noot |
---|---|---|---|---|
Assen | Oude Haarweg | 394 | Afgesloten | |
Beilen | Scheuningskamp | 42 | Afgesloten | |
Borger | Marslandenweg | 9 | Vrij toegankelijk | |
Coevorden | Ballastweg | 160 | Afgesloten | |
Dalen | Drift | 1 | Vrij toegankelijk | |
Dwingeloo | Dwingelerzand/ Dwingeler Duinen | 40 | n.b. | |
Emmen | Achter het kanaal, tussen het Oranjekanaal en het Noordbargerbos (Westenesch) | 17 | Afgesloten | |
Emmen | Insulindeplantsoen | 46 | Vrij toegankelijk | |
Gees | Jimmingveensweg (oude benaming: 'Geeser esch') | 1 | Vrij toegankelijk | |
Hoogeveen | Wilhelminastraat/ Van Echtstenstraat | 2 | Afgesloten | |
Hoogeveen | Zuiderweg | 206 | Afgesloten | |
Meppel | Steenwijkerstraatweg | 231 | Afgesloten | |
Rolde | Asserstraat | n.b. | Afgesloten | |
Ruinen | Munnekenweg | 1 | n.b. | |
Sleen | Boterakkerweg | 22 | Vrij toegankelijk | |
Smilde | Rijksweg | 38 | Vrij toegankelijk | |
Veenhuizen | Kerklaan | 1 | Vrij toegankelijk | |
Veenoord | Boerdijk | 21 | Afgesloten | |
Zuidlaren | Sissinge | 5 | Afgesloten |
Flevoland
Plaats | Straat | Aantal grafstenen | Toegankelijkheid | Noot |
---|---|---|---|---|
Almere | Algemene begraafplaats, Kruidenweg 3 | n.b. | Afgesloten |
Friesland
Plaats | Straat | Aantal grafstenen | Toegankelijkheid | Noot |
---|---|---|---|---|
Bolsward | Stadswal | 1 | n.b. | |
Bolsward | Algemene begraafplaats, Franekerstraat | 30 | Tijdens openingsuren | |
Gorredijk (Kortezwaag) | Dwersfeart | 112 | n.b. | |
Harlingen | Algemene begraafplaats, Begraafplaatslaan | 128 | Tijdens openingsuren | |
Heerenveen | Het Meer | 7 | n.b. | |
Hindelopen | bij de schutsluis Séburch | n.b. | n.b. | |
Leeuwarden | Groeneweg | n.b. | n.b. | |
Leeuwarden | Oldenhoof | n.b. | n.b. | |
Leeuwarden | Spanjaardslaan | n.b. | n.b. | |
Noordwolde | Schapendrift | 3 | Vrij toegankelijk | |
Oranjewoud | Lollius Ademalaan | 34 | Vrij toegankelijk | |
Sneek | Algemene begraafplaats, Kerkhoflaan | 7 | Tijdens openingsuren | |
Sneek | Burgemeester De Hooppark | 96 | Afgesloten | |
Lemmer (Tacozijl) | Plattedijk | 29 | Vrij toegankelijk | |
Terschelling | n.b. | 1 | n.b. | |
Workum | Haerekuenst | 6 | Afgesloten |
Gelderland
Plaats | Straat | Aantal grafstenen | Toegankelijkheid | Noot |
---|---|---|---|---|
Aalten | Haartsestraat | 50 | Vrij toegankelijk | |
Apeldoorn | Arnhemseweg | 361 | n.b. | |
Arnhem | Onderlangs | 5 | n.b. | |
Arnhem | Moscowa, Waterbergseweg | ca. 1.000 | Tijdens openingsuren | |
Asperen | Oude Zuiderlingedijk | 8 | Vrij toegankelijk | |
Barneveld | Kallenbroekerweg | 26 | Afgesloten | |
Beesd | Parkweg | 13 | Vrij toegankelijk | |
Borculo | Van Coeverdenstraat | 122 | Vrij toegankelijk | |
Bredevoort | Prins Mauritsstraat | 12 | Afgesloten | |
Bronkhorst | Manenveld | 18 | n.b. | |
Buren | Aalsdijk | n.b. | n.b. | |
Buren | Kasteelwal | 10 | Vrij toegankelijk | |
Culemborg | Achterweg | 146 | Tijdens openingsuren | |
Dieren | Bernhard Zweerslaan | 64 | Afgesloten | |
Dinxperlo | Meniststraat | 29 | n.b. | |
Doetinchem | Borneostraat/ IJkenbergerweg | 117 | Afgesloten | |
Eibergen | Rekkense Binnenweg | 51 | n.b. | |
Elburg | Oosterbolwerk aan wandelroute | 109 | Afgesloten | |
Geldermalsen | Meersteeg | 6 | Vrij toegankelijk | |
Gendringen | Ulftseweg | 33 | n.b. | |
Groenlo | Mussenbergbolwerk (de Kanonswal) | 50 | Afgesloten | |
Harderwijk | Lindenlaan | 68 | Afgesloten | |
Hattem | Kerkhofdijk | 28 | Tijdens openingsuren | |
's-Heerenberg | Zeddamseweg | 22 | Vrij toegankelijk | |
Herwijnen | Algemene begraafplaats, Peperstraat | 6 | Tijdens openingsuren | |
Lochem | Zutphenseweg | 104 | Vrij toegankelijk | |
Nijkerk | Oude Amersfoortseweg | 170 | Sleutel af te halen | |
Nijmegen | Kwakkenbergweg | 327 | Uitsluitend voor nabestaanden. Vrije toegang tijdens Open Monumentendagen | |
Terborg | Silvoldseweg | 12 | Vrij toegankelijk | |
Terborg | Silvoldseweg (Jodenberg) | n.b. | n.b. | |
Tiel | Voor de Kijkuit | 234 | Op verzoek | |
Vorden | Wildenborchseweg | n.b. | n.b. | |
Varsseveld | Schippersweg | 18 | n.b. | |
Vragender | Kerkdijk | Alleen aanwijzing | Afgesloten | |
Wageningen | Kerkhofpad | 40 | Afgesloten | |
Wageningen | Leeuwerenk, Oude Diedenweg | 232 | Tijdens openingsuren | |
Winterswijk | Misterweg | 80 | Afgesloten | |
Winterswijk | Spoorstraat | 8 | Afgesloten | |
Zaltbommel | Grafheuvel | Alleen aanwijzing | Tijdens openingsuren | |
Zaltbommel | Boschstraat | 63 | Tijdens openingsuren | |
Zaltbommel | Maarten van Rossemsingel | 61 | Tijdens openingsuren | |
Zaltbommel | Oliemolen | 10 | Tijdens openingsuren | |
Zevenaar | Arnhemseweg | n.b. | Vrij toegankelijk | |
Zevenaar | J. Perkstraat | n.b. | Vrij toegankelijk | |
Zutphen | Weg naar Vierakker | 389 | Afgesloten |
Groningen (provincie)
Plaats | Straat | Aantal grafstenen | Toegankelijkheid | Noot |
---|---|---|---|---|
Appingedam | Heidensgang | 180 | n.b. | |
Bad Nieuweschans | Bunderpoort | 45 | Vrij toegankelijk | |
Bellingwolde | Kerkweg | 14 | Vrij toegankelijk | |
Bourtange | Oude Jodenkerkhoflaan | 9 | n.b. | |
Farmsum | Bredestraat | 90 | n.b. | |
Grijpskerk | Algemene begraafplaats, Oosterkade | 20 | Tijdens openingsuren | |
Groningen | Iepenlaan | 960 | n.b. | |
Groningen | Moesstraat | 906 | n.b. | |
Kolham | Knijpslaan | 140 | Vrij toegankelijk | |
Leek (Diepswal) | Roomsterweg | 95 | n.b. | |
Leens | Algemene Begraafplaats, Achtervalge | 25 | Vrij toegankelijk | |
Loppersum | Molenweg/ Schepperij | 23 | n.b. | |
Loppersum | Tuinbouwstraat | 25 | n.b. | |
Oude Pekela | Draijerswijk | 158 | n.b. | |
Stadskanaal | Gedempte Ceresdiep | 107 | n.b. | |
Ter Apel | Schotslaan | 35 | Afgesloten | |
Uithuizen | Algemene begraafplaats, Hoofdstraat West | 24 | n.b. | |
Veendam | Sluisweg | 316 | Afgesloten | |
Vlagtwedde (Hebrecht) | S.W. de Clercqweg | 26 | n.b. | |
Vlagtwedde (De Maten) | n.b. | Alleen aanwijzing | Afgesloten | |
Vlagtwedde (Ter Borg) | n.b. | Alleen aanwijzing | Afgesloten | |
Warffum | Algemene Begraafplaats, Noorderstraat | 29 | Tijdens openingsuren | |
Winsum | Netlaan | 50 | Sleutel halen | |
Winschoten | Algemene begraafplaats, St. Vitusholt | 511 | Tijdens openingsuren | |
Zuidbroek | Botjesweg | 27 | Vrij toegankelijk |
- Website Regionaal Historisch Centrum
- Lettink, H. Klein en groot zijn daar gelijk. Bedum, 2009
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Jewish cemeteries in Groningen (province) op Wikimedia Commons.
Limburg (Nederland)
Plaats | Straat | Aantal grafstenen | Toegankelijkheid | Noot |
---|---|---|---|---|
Beek | Putbroekerweg | 19 | Afgesloten | |
Eijsden | Cramignonstraat | 291 | Sleutel halen | |
Gennep | Davidlaan | 27 | Afgesloten | |
Grevenbicht | Essenstraat | 12 | Vrij toegankelijk | |
Gulpen | Rijksweg | 21 | Vrij toegankelijk | |
Heerlen | Algemene Begraafplaats, Akerstraat | 67 | Tijdens openingsuren | |
Heerlen | Stationsstraat | 1 | Niet toegankelijk (particulier bezit) |
|
Maastricht | Algemene Begraafplaats, Tongerseweg | 332 | Tijdens openingsuren | |
Meerssen (Rothem) | Tussen de Bruggen | 67 | Afgesloten | |
Roermond | Herkenboscherweg | 6 | Tijdens openingsuren | |
Roermond | Weg langs het Kerkhof | 97 | Tijdens openingsuren | |
Schimmert (Haasdal) | Kleverstraat/ Kleverbergweg | 4 | Vrij toegankelijk | |
Sittard | Algemene Begraafplaats, Lahrstraat | 86 | Tijdens openingsuren | |
Urmond | Kloosterpad | 1 | Vrij toegankelijk | |
Vaals | Linderweg | 16 | Vrij toegankelijk | |
Valkenburg | Algemene Begraafplaats, Cauberg | 26 | Tijdens openingsuren | |
Valkenburg | Van Meijlandstraat | 2 | Afgesloten | |
Venlo | Broekhofstraat | 8 | Sleutel halen | |
Venlo | Ganzenstraat | 77 | Sleutel halen |
- Drint, Adri (1996) stilte en lofzang (gepubliceerd in het jaarboek van het Limburgs geschied- en oudheidkundig genootschap). ISSN 0167-6652.
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Jewish cemeteries in Limburg op Wikimedia Commons.
Noord-Brabant
Plaats | Straat | Aantal grafstenen | Toegankelijkheid | Noot |
---|---|---|---|---|
Bergen op Zoom | Bergsebaan | 77 | Vrij toegankelijk | |
Cuijk | Algemene begraafplaats, Hapseweg | 18 | Tijdens openingsuren | |
Deurne | Helmondseweg | 1 | Tijdens openingsuren | |
Eindhoven | Grote Beek, Boschdijk | 2 | Vrij toegankelijk | |
Eindhoven | Groenewoudseweg | 330 | Afgesloten | |
Geffen | Kraaijeven | 86 | Afgesloten | |
Grave | Esterveldlaan | 14 | Tijdens openingsuren | |
Heusden (Heesbeen) | Grotestraat | 20 | Vrij toegankelijk | |
Klundert | Blauwe Hoefsweg | 66 | Vrij toegankelijk | |
Oirschot | De Kemmer | 8 | Vrij toegankelijk | |
Oisterwijk | Hondsbergselaan | 165 | Afgesloten | |
Oosterhout | Vrachelse Heide | 168 | Afgesloten | |
Oss | Hescheweg | 142 | Afgesloten | |
Oudenbosch | Zandeweg | 7 | Vrij toegankelijk | |
Putte | Frechie stichting, Noordweg | > 10.000 | Tijdens openingsuren (alleen voor familie) |
|
Putte | Machsike Hadass, Noordweg | > 10.000 | Tijdens openingsuren (alleen voor familie) |
|
Putte | Shomre Hadass, Putseweg | > 10.000 | Tijdens openingsuren (alleen voor familie) |
|
Schijndel | Uranus | 110 | Afgesloten | |
Roosendaal | Algemene begraafplaats, Bachlaan | 1 | Tijdens openingsuren | |
Tilburg | Bredaseweg | 143 | Afgesloten | |
Vierlingsbeek | Molenweg | 82 | Vrij toegankelijk | |
Vught | Berkenheuveldreef | 435 | Afgesloten | |
Werkendam | De Kooi | 18 | Afgesloten |
- Bader, J. Verborgen in Brabantse bodem, 2002
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Jewish cemeteries in North Brabant op Wikimedia Commons.
Noord-Holland
Plaats | Straat | Aantal grafstenen | Toegankelijkheid | Noot |
---|---|---|---|---|
Alkmaar | Joodse begraafplaats, Westerweg | ca. 350 | Afgesloten | |
Amstelveen | Gan Hasjalom (liberaal), Saskia van Uylenburgweg | n.b. | met sleutelkaart | |
Amsterdam | Begraafplaats Zeeburg, Valentijnkade/Flevopark | ca. 200 | maandelijks van april t/m oktober | |
Beverwijk | Joodse begraafplaats, op Algemene begraafplaats Duinrust, Bankenlaan | 45 | Tijdens openingsuren | |
Bussum | Joodse begraafplaats, op Algemene begraafplaats, Amersfoortsestraatweg | ca. 200 | Tijdens openingsuren | |
Diemen | Joodse begraafplaats, Oud Diemerlaan | n.b. | Tijdens openingsuren | |
Diemen | Joodse begraafplaats, Landlust | n.b. | Tijdens openingsuren | |
Edam | Joodse begraafplaats, Oorgat | 14 | Vrij toegankelijk | |
Enkhuizen | Joodse begraafplaats, Oranjestraat | 45 | Afgesloten | |
Haarlem | Amsterdamsevaart 278-280 | |||
Haarlem | Algemene begraafplaats, Kleverlaan | n.b. | Tijdens openingsuren | |
Hilversum | Joodse begraafplaats, Vreelandseweg | ca. 500 | n.b. | |
Hoofddorp | Gan Hasjalom (liberaal), Hoofdweg (Westzijde) | 962 | Tijdens openingsuren | |
Hoorn | Joodse begraafplaats, op Algemene begraafplaats, Berkhouterweg | 228 | Tijdens openingsuren | |
Huisduinen (Den Helder) | Algemene begraafplaats, Kerkhoflaan | ca. 300 | Tijdens openingsuren | |
Kortenhoef | Joodse begraafplaats, Koninginneweg | 12 | Vrij toegankelijk | |
Medemblik | Joodse begraafplaats, Oude Haven/ Bangert | 33 | Vrij toegankelijk | |
Monnickendam | Joodse begraafplaats, Niesenoortsburgwal | 36 | n.b. | |
Muiderberg | Joodse begraafplaats, Googweg | > 10.000 | Tijdens openingsuren | |
Ouderkerk aan de Amstel | Beth Haim (sefardisch), Kerkstraat | > 10.000 | Tijdens openingsuren | |
Overveen | Joodse begraafplaats, Tetterodeweg | n.b. | Afgesloten | |
Santpoort-Zuid | Brederodelaan | 3 | n.b. | |
Zaandam | Westzanerdijk | 60 | n.b. |
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Jewish cemeteries in North Holland op Wikimedia Commons.
Overijssel
Plaats | Straat | Aantal grafstenen | Toegankelijkheid | Noot |
---|---|---|---|---|
Almelo | Boddenstraat | n.b. | n.b. | |
Almelo | Kerkhofsweg | n.b. | n.b. | |
Blokzijl | Slingerpad | 11 | niet afgesloten | |
Borne | Twijnerstraat | 110 | n.b. | |
Dalfsen (Gerner) | Gerner Es | 17 | Afgesloten | |
Dedemsvaart | Mulderij | 35[1] | n.b. | |
Delden | Hengelosestraat | 1[2] | Afgesloten | |
Deldeneresch | Flierweg | 37[3] | Afgesloten | |
Denekamp | Knik | 18 | n.b. | |
Denekamp | Knik | 26 | n.b. | |
Den Ham | Margeler Es | alleen gedenkteken | Vrij toegankelijk | |
Den Ham | Vroomshoopseweg | 5 | Vrij toegankelijk | |
Den Nul | Beukenweg | 1 | Vrij toegankelijk | |
De Pol | De Pol | 1 | Vrij toegankelijk | |
Deventer | Diepenveenseweg | 322 | Afgesloten | |
Diepenheim | Hazendammerweg | 18 | n.b. | |
Enschede | Kneedweg | n.b. | n.b. | |
Enschede | Noord Esmarkerrondweg | n.b. | n.b. | |
Enschede | Gan ha-Olam (deel van de Westerbegraafplaats) Hengelosestraat (Liberaal Joods) | 10 | Vrij toegankelijk | |
Goor | Molenstraat | 66 | Afgesloten | |
Haaksbergen | Goorsestraat | 45 | n.b. | |
Hardenberg | Jodenbergje, langs de rivier de Vecht | 64 | Vrij toegankelijk | |
Hardenberg | Mulopad | 34 | Vrij toegankelijk | |
Hasselt | Bolwerk | 22 | n.b. | |
Hellendoorn | Ommerweg | 10 | n.b. | |
Hengelo | Dennenbosweg | 147 | n.b. | |
IJsselmuiden | Rondeweg | 250 | Afgesloten | |
Oldenzaal | Lyceumstraat | 110 | n.b. | |
Ommen | Dr. A.C. van Raaltestraat | 30 | Vrij toegankelijk | |
Ootmarsum | Almelosestraat, Kuiperberg | 22 | Afgesloten | |
Raalte | van der Wijckstraat | 36 | Sleutel halen | |
Rijssen | Arend Baanstraat | 76 | n.b. | |
Steenwijk | Eesveenseweg | 166 | Afgesloten | |
Zwartsluis | Baanstraat | 32 | n.b. | |
Zwolle | Kuyershuislaan | 461 | Afgesloten |
- Peter Kooij In een betere staat en een beter lokaal. De Joodse gemeenschap en synagoge in Delden Stichting Bedehuizen Overijssel en Flevoland bulletin 32, 2004
Noten
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Jewish cemeteries in North Holland op Wikimedia Commons.
Utrecht (provincie)
Plaats | Straat | Aantal grafstenen | Toegankelijkheid | Noot |
---|---|---|---|---|
Amersfoort | Bloemendalsestraat, oost | 1 | Afgesloten | |
Amersfoort | Bloemendalsestraat, west | 150 | Op verzoek | |
Amersfoort | Soesterweg | ca. 3.800 | Op verzoek | Swastika's op joodse grafzerken web.archive.org Amersfoortse Courant |
Leerdam | Lingedijk | 33 | Vrij toegankelijk | |
Maarssen | Machinekade | 3 | n.b. | |
Rhenen | Lupinestraat | 3 | Op verzoek | |
Utrecht | Zandpad | 800 | Op verzoek | |
Veenendaal | Parallelweg | 24 | n.b. | |
Vianen | Sparrendreef | 35 | Tijdens openingsuren | |
Wijk bij Duurstede | Steenstraat | 15 | n.b. | |
Wijk bij Duurstede | Hijmanspad | 2 | n.b. | |
Woerden | Westdam | 55 | Tijdens rondleiding of Open Monumentendag |
- Swastika's op joodse grafzerken web.archive.org in de Amersfoortse Courant, 28 februari 2000, online beschikbaar op kafka.antifa.net web.archive.org
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Jewish cemeteries in Utrecht (province) op Wikimedia Commons.
Zeeland
Zuid-Holland
Plaats | Straat | Aantal grafstenen | Toegankelijkheid | Noot |
---|
Plaats | Straat | Aantal grafstenen | Toegankelijkheid | Noot |
---|
Bronnen
|