Lijst van Italiaanse muziektermen

Veel termen in de muziek zijn afkomstig uit het Italiaans, aangezien dat lange tijd de bakermat vormde voor de geschreven muziek.

Italiaanse muziektermen
Italiaanse term	vertaling	gebruik
A cappella	als in een kapel	gezongen zonder instrumentale begeleiding
A piacere	naar believen	uitvoerende krijgt zekere vrijheid voor interpretatie naar eigen goeddunken
A prima vista	op het eerste gezicht	spelen terwijl je het notenschrift voor de eerste keer ziet, ook wel "a vue" (Frans) genoemd
Accelerando	versnellend	sneller wordend Tempo
Acciaccatura	voorslag	korte voorslag
Accompagnato	begeleid	begeleiding volgt de solist
Ad libitum	Naar believen	Vrij uit te voeren, vaak in cadenzen.
Adagietto	tamelijk rustig	sneller dan adagio
Adagio	rustig	langzaam, maar sneller dan largo
Affettuoso	gevoelig	gevoelig
Affrettando	gehaast	gehaast wordend
Agile	vlug, beweeglijk	met soepelheid en beweeglijk
Agitato	geagiteerd	snel en opgefokt
Allargando	verbredend	vertragend Tempo
Allegretto	tamelijk opgewekt	minder snel dan allegro
Allegro	opgewekt, levendig	tamelijk snel Tempo
Altissimo	heel hoog	heel hoog
Andante	lopend	wandeltempo
Animato	geanimeerd	geanimeerd, (let wel: animando = levendiger worden)
Appoggiatura	voorslag	lange voorslag
Aria	aria	instrumentaal begeleid werk voor solozang (vooral in opera)
Arietta	ariaatje	kleine of korte aria
Arpeggio	harpachtig	gebroken akkoord (noot voor noot)
Assai	aanmerkelijk	voldoende, genoeg
Attacca	aanval	meteen doorspelen (zonder pauze)
Ballabile	dansbaar	zo te spelen dat er goed op te dansen valt
Basso continuo	continue bas	doorlopende bas/klavecimbel arrangement
Battaglia	gevecht	muziek die een gevecht uitbeeldt
Bel canto	mooie stem	Italiaanse opera uit 18e en 19e eeuw
Bergamasca	van Bergamo	boerendans uit Bergamo, een zeer snelle dans in 6/8 maat met het accent op de vierde tel
Bocca chiusa	gesloten mond	zingen met gesloten mond (hummen)
Bruscamente	bruusk	bruusk
Burletta	grapje	komedie of klucht
Cadenza	cadens	solistische passage, vlak voor het slot
Calando	afsluitend	in kracht verliezend (qua tempo en volume)
Cambiare	wisselen	veranderen (bijvoorbeeld van instrument)
Cantabile	zingbaar	alsof gezongen wordt
Capriccio	grillig	grillige passage
Chiuso	gesloten	afgestopt met de hand (hoorn)
Coda	staart	het slot van een da Capo stuk.
Col arco	met stok	gestreken met de stok
Col legno	met hout	met de achterkant van de stok gestreken
Coloratura	kleuren	uitgebreid versieren van een zangpartij
Comodo	comfortabel	comfortabel tempo (ook commodo met dubbele m)
Comprimario	met de eerste	begeleidende rol
Con amore	met liefde	met liefde
Con anima	met bezieling	met bezieling, met elan
Con brio	met vuur	met vuur
Con fuoco	met vuur	met vuur
Con moto	met beweging	met beweging of 'vaart'
Con spirito	met geestdrift	met geestdrift
Concertino	concertje	solisten groep in het concerto grosso
Concerto grosso	groot concert	de barokke vorm van een concerto
Concerto	concert	werk voor solo instrument met een orkest
Coperti	bedekt	trom met doek afgedekt
Crescendo	aanzwellend	luider wordend
Da Capo	vanaf begin	herhalen vanaf het begin
Dal Segno	vanaf teken	herhalen vanaf het teken
Decrescendo	afnemend	zachter wordend
Diminuendo	verminderend	zachter wordend
Doppio movimento	met dubbele snelheid	tweemaal sneller
Due corde	twee snaren
Espressivo	expressief	extra tot nadruk brengen
Forte	sterk	luid
Fortissimo	zeer sterk	heel luid
Giusto	juist	als in 'Tempo giusto': het juiste tempo
Glissando	glijdend	vloeiend van de ene toon naar de volgende glijden
Intermezzo	tussenspel	kort verbindende passage
Larghetto	tamelijk breed	sneller dan largo
Largo	breed	langzaam en statig tempo
Legato	gebonden	Statig strijkende violen (bijvoorbeeld)
Lento	langzaam	langzaam tempo
ma non troppo	maar niet te veel	als in allegro ma non troppo, snel maar niet te.
Martellato	gehamerd	alsof met een hamer gespeeld (met name op een piano)
Meno Mosso	minder beweeglijk, langzamer
Mezzo forte	middel luid	tamelijk luid
Mezzo piano	middel-zacht	tamelijk zacht
Molto	veel	zeer
Opera buffa	vrolijke opera	komische opera
Opera seria	serieuze opera	een serieuze opera met doorgaans een klassiek thema
Opera	werken	drama op muziek voor zang en orkest
Pianissimo	zeer zacht	heel zacht
Piano	zacht	zacht
Pastorale	herderlijk	herderlijk, landelijk
Pizzicato	getokkeld	snaar met de vingers getokkeld
Poco	een beetje
Portato	gedragen	articulatieterm
Prestissimo	klaar	zo snel mogelijk
Presto	klaar	snel tempo
Prima donna	eerste vrouw	belangrijkste vrouwelijke zangstem
Più Mosso	beweeglijker, sneller
Rallentando	vertragend
Ripieno	vol	begeleidingsgroep in het concerto grosso (tutti)
Ritardando	vertragend
Ritenuto	plotseling vertraagd
Rubato	vrij in tempo
Scordatura		het anders dan normaal stemmen van de snaren van een viool- of gitaarachtig muziekinstrument
Sonata	geluiden	een compositie in sonatevorm
Soave		zacht
Staccato	stotend	noot wordt kort en afgezet gespeeld
Staccatissimo	zo stotend mogelijk	noot wordt zo kort en afgezet mogelijk gespeeld
Tempo	tijd	snelheid van spelen
Tempo giusto	juiste tijd	strikt in het het aangegeven, juiste, tempo
Tempo Primo	weer naar het aanvankelijke tempo
Tre corde	drie snaren	opheffing van una corda: het linkerpedaal op de piano loslaten
Tutte le corde	alle snaren
Una corda	één snaar	met het linkerpedaal op de piano
Vivace	levendig	levendig

    Zie ook: de Categorie:Muziekterm voor meer of andere termen

Externe link

• Muziektermen