Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Legato
Legato is een Italiaanse muziekterm dat gebonden betekent. (Uit het Latijns: ligare = 'vastbinden, verbinden, verenigen, aaneensmeden') De muzieknoten worden zo gespeeld of gezongen dat ze in elkaar overlopen, of naadloos aaneegelast klinken. Op een strijkinstrument worden de noten zo veel mogelijk met één streek gespeeld (in feite is hier dan sprake van streekboog). Tussen de noten valt dus geheel geen stilte. Om legatospel aan te geven worden bogen gezet die de legato te spelen noten groeperen. Iedere noot wordt derhalve met zijn volledige duur gespeeld.
In de muzieknotatie wordt legato aangegeven met boogjes onder of boven de noten, de legatobogen.
Legatobogen moeten niet verward worden met overbindingen die een volledig ander doel dienen; het aaneensmeden van noten die door notatieconventies als afzonderlijke noten vermeld worden.
Bogen kunnen behalve voor aangeven van legato ook gebruikt worden om frasering aan te geven of om ademhaling weer te geven.
Legatissimo is een extreme vorm van legato: de tonen overlappen elkaar daarbij. Dit kan bijvoorbeeld op een orgel of piano gerealiseerd worden door elke toets pas los te laten nadat de volgende toets is ingedrukt. Op instrumenten die maar één toon tegelijk kunnen voortbrengen is legatissimo derhalve onmogelijk.
Als alle noten los van elkaar worden gespeeld, wordt dit non-legato of portato genoemd. Als de noten zeer los van elkaar worden gespeeld, heet dat staccato of in extreme gevallen staccatissimo.
In gearticuleerd legato worden de tonen binnen een vloeiend verlopende frase toch geaccentueerd. Dit kan plaatsvinden in zowel zang (tekst met medeklinkers), maar ook op instrumenten (door binnen een continue lijn accenten aan te brengen. Soomigen menen dat portato een vorm van gearticuleerd legato is: de gesepareerde klanken worden dan 'psychisch gebonden'.
In geval van overdreven legato spreekt men van legatissimo, ofwel zo gebonden mogelijk. Op een piano bijvoorbeeld kan dit gesuggereerd worden door de 'overlap' tussen twee gespeelde tonen groter te maken [1]. Voor legatissimo bestaan in de partituur geen aparte tekens, behalve het woord zelf.
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
- º Met andere woorden: de vorige toets wordt pas losgelaten nadat de volgende is aangeslagen.