Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed
Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Vlaams: verschil tussen versies
Naar navigatie springen
Naar zoeken springen
Geen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
Het '''Vlaams''' is een taalvariëteit binnen het [[Nederlands]], dat zelf ingedeeld wordt als [[Nederfrankisch]]. De | Het '''Vlaams''' is een taalvariëteit binnen het [[Nederlands]], dat zelf ingedeeld wordt als [[Nederfrankisch]]. De definitie staat niet helemaal vast: afhankelijk van de context of de spreker, wordt de term ’Vlaams’ op ten minste vijf manieren gebruikt. Dat zijn, in volgorde van toenemende dialect-afstand: | ||
# als aanduiding voor het in [[Vlaanderen]] (de [[Vlaamse Gemeenschap]]) geschreven en gesproken Nederlands, zowel omvattende de [[Nederlands]]e [[standaardtaal]] als de niet-gestandaardiseerde dialecten, waaronder ook zogenaamde tussen dialect en standaard te plaatsen [[tussentalen]]. Sommige taalkundigen vermijden in deze context de term ''Vlaams'' en verkiezen de benaming ''[[Belgisch-Nederlands]]'' of ''Zuid-Nederlands''. | # als aanduiding voor het in het hedendaagse [[Vlaanderen]] (de [[Vlaamse Gemeenschap]]) geschreven en gesproken Nederlands, zowel omvattende de [[Nederlands]]e [[standaardtaal]] als de niet-gestandaardiseerde dialecten, waaronder ook zogenaamde tussen dialect en standaard te plaatsen [[tussentaal|tussentalen]]. Sommige taalkundigen vermijden in deze context de term ''Vlaams'' en verkiezen de benaming ''[[Belgisch-Nederlands]]'' of ''Zuid-Nederlands''. | ||
# als synoniem voor de zogenaamde | # als synoniem voor de zogenaamde tussentaal in het gehele landsdeel Vlaanderen. | ||
# als aanduiding voor de niet-gestandaardiseerde dialecten en regiolecten van het gehele landsdeel Vlaanderen (de [[Vlaamse Gemeenschap]]). | # als aanduiding voor de niet-gestandaardiseerde dialecten en regiolecten van het gehele landsdeel Vlaanderen (de [[Vlaamse Gemeenschap]]). | ||
# als aanduiding van de niet-gestandaardiseerde dialecten van de [[provincie]]s [[West-Vlaanderen|West-]] en [[Oost-Vlaanderen]], het [[Nederland]]se [[Zeeuws-Vlaanderen]] en [[Frans-Vlaanderen]], wat samen ongeveer overeenkomt met het voormalige [[graafschap Vlaanderen]]. | # als aanduiding van de niet-gestandaardiseerde dialecten van de [[provincie]]s [[West-Vlaanderen|West-]] en [[Oost-Vlaanderen]], het [[Nederland]]se [[Zeeuws-Vlaanderen]] en [[Frans-Vlaanderen]], wat samen ongeveer overeenkomt met het voormalige [[graafschap Vlaanderen]]. | ||
# specifiek als aanduiding van de niet-gestandaardiseerde West-Vlaamse dialecten, dus de dialecten van de provincie [[West-Vlaanderen]]; wegens hun nauwe verwantschap worden ook de dialecten uit het [[Nederland]]se [[Zeeuws-Vlaanderen]] en uit [[Frans-Vlaanderen]] | # specifiek als aanduiding van de niet-gestandaardiseerde West-Vlaamse dialecten, dus de dialecten van de provincie [[West-Vlaanderen]]; wegens hun nauwe verwantschap worden ook de dialecten uit het [[Nederland]]se [[Zeeuws-Vlaanderen]] en uit [[Frans-Vlaanderen]] tot het West-Vlaams gerekend.<br>[[Frans-Vlaams]] neemt hierin een speciale plaats in. [[Frans-Vlaams|Vlaemsch, Vlamsch, Vlemsch of Vlaams]] kan in [[Frankrijk]] verwijzen naar de plaatselijke variant binnen het West-Vlaams, die er sinds het schooljaar 2022-2023 onderwezen kan worden als officieel erkende taal. Anders dan Vlaams in de betekenis van Belgisch-Nederlands, valt dit niet onder de koepel van [[Standaardnederlands]] en wordt niet geregeld door de [[Nederlandse taalunie]]. | ||
== Vlaams als Zuid-Nederlandse taalvariant == | == Vlaams als Zuid-Nederlandse taalvariant == | ||
{{Zie hoofdartikel|Belgisch-Nederlands}} | {{Zie hoofdartikel|Belgisch-Nederlands}} | ||
[[Bestand:Belgium_provinces_regions_striped.png|thumb|rechts|250px|De talen die in [[ | [[Bestand:Belgium_provinces_regions_striped.png|thumb|rechts|250px|De talen die in [[België]] gesproken worden: ]] | ||
{{Legenda|yellow|[[Nederlands]]}} | {{Legenda|yellow|[[Nederlands]]}} | ||
{{Legenda|red|[[Frans ( | {{Legenda|red|[[Frans (taal)|Frans]]}} | ||
{{Legenda|Blue|[[Duits]]}} | {{Legenda|Blue|[[Duits]]}} | ||
In [[Brussels Hoofdstedelijk Gewest|Brussel]] (oranje) is zowel het [[Frans]] als het [[Nederlands]] officieel. Ook worden er veel niet-officiële talen gesproken zoals Engels of Arabisch, voornamelijk door mensen met een migratieachtergrond. | In [[Brussels Hoofdstedelijk Gewest|Brussel]] (oranje) is zowel het [[Frans]] als het [[Nederlands]] officieel. Ook worden er veel niet-officiële talen gesproken zoals Engels of Arabisch, voornamelijk door mensen met een migratieachtergrond. | ||
Het ''Vlaams'' wordt nog steeds niet als officiële taalbenaming erkend,<ref>https://www.tekstbureauvanginneken.nl/vlaams-is-nog-steeds-geen-erkende-taal/</ref><ref>http://www.vlaamsetaal.be/artikel/193/waarom-vlaams-i-p-v-nederlands-</ref> hoewel die benaming wijdverspreid is en vroeger ook officieel bekruikt werd in de plaats van ’Nederlands’.<ref>https://belned.wordpress.com/2010/12/20/belgisch-nederlands-taal/</ref><ref>https://forum.politics.be/showpost.php?p=8571956&postcount=30</ref> Toen werd daarmee een afwijzing aangegeven van het Nederlands als taal van een ’vreemde’ natie. Zo’n onderscheid gold niet voor het Frans, zoals men kon merken in de combinatie ’Frans en Vlaams’ als talen van België. | Het ''Vlaams'' wordt nog steeds niet als officiële taalbenaming erkend,<ref>[https://web.archive.org/web/20180112033331/https://www.tekstbureauvanginneken.nl/vlaams-is-nog-steeds-geen-erkende-taal/ Vlaams is nog steeds geen erkende taal] 20 januari 2016. Niet meer online sinds 2019. Gearchiveerde versie van archive.org</ref><ref>http://www.vlaamsetaal.be/artikel/193/waarom-vlaams-i-p-v-nederlands- Niet meer online. Geen gearchiveerde versie. [https://web.archive.org/web/*/http://www.vlaamsetaal.be/ Gearchiveerde versies van vlaamsetaal.be op archive.org]</ref> hoewel die benaming wijdverspreid is en vroeger ook officieel bekruikt werd in de plaats van ’Nederlands’.<ref>https://belned.wordpress.com/2010/12/20/belgisch-nederlands-taal/</ref><ref>https://forum.politics.be/showpost.php?p=8571956&postcount=30</ref> Toen werd daarmee een afwijzing aangegeven van het Nederlands als taal van een ’vreemde’ natie. Zo’n onderscheid gold niet voor het Frans, zoals men kon merken in de combinatie ’Frans en Vlaams’ als talen van België. | ||
Het Vlaamse Nederlands verschilt van de in Nederland gesproken vormen van het [[Nederlands]] | Het Vlaamse Nederlands verschilt van de in Nederland gesproken vormen van het [[Nederlands]]. De in België gesproken West-Vlaamse, Brabantse en Limburgse varianten hangen taalhistorisch nauw samen met het Zeeuws, Noord-Brabants en de Limburgse varianten in Nederland, maar de verschillen zijn in de voorbije eeuw wel groter geworden. Verschillen tussen het Standaardnederlands zoals dit in België gebruikt wordt en het Standaardnederlands in Nederland zijn voornamelijk lexicale vormen. Het ’Vlaams’ (of ’Zuid-Nederlands’) verschilt van het ’Noord-Nederlands’ op het gebied van [[Uitspraak (taal)|uitspraak]], [[woordenschat]] en [[zinsbouw|zinnen]]. Sommige verschillen gelden als varianten binnen het Standaardnederlands. In de tussentaal worden ook veel woorden en uitdrukkingen gebruikt die men niet rekent tot het Standaardnederlands zoals dit officieel geregeld is door de Nederlandse Taalunie. | ||
Door vervaging van de grens tussen standaardtaal en dialect in informeel gesproken taalgebruik, is in de laatste decennia ook een | Door vervaging van de grens tussen standaardtaal en dialect in informeel gesproken taalgebruik, is in de laatste decennia ook een tussentaal ontstaan, ook ’Verkavelingsvlaams’ genoemd. De oorspronkelijke regionale en lokale dialecten zijn in die tussentaal naar elkaar en naar het Standaardnederlands toegegroeid. | ||
== ''Vlaams'' als verzameling dialecten == | == ''Vlaams'' als verzameling dialecten == | ||
| Regel 25: | Regel 25: | ||
== Taalgeschiedenis == | == Taalgeschiedenis == | ||
De dialecten, die in de Vlaamse provincies worden gesproken, zijn net als de Nederlandse standaardtaal en de dialecten van Limburg, Brabant en Holland van [[Germanen|Germaanse]] stam. Zij vallen uiteen in verschillende groepen. Het [[Limburgs]], het [[Brabants]] waaronder het [[Antwerps]], het [[Oost-Vlaams]] en het [[West-Vlaams]]. Het Limburgs in België | De dialecten, die in de Vlaamse provincies worden gesproken, zijn net als de Nederlandse standaardtaal en de dialecten van Limburg, Brabant en Holland van [[Germanen|Germaanse]] stam. Zij vallen uiteen in verschillende groepen. Het [[Limburgs]], het [[Brabants]] waaronder het [[Antwerps]], het [[Oost-Vlaams]] en het [[West-Vlaams]]. Het Limburgs in België sluit naadloos aan bij de verschillende Limburgse varianten die in Nederland worden gesproken. | ||
Het woord ''Vlaams'' zélf is afgeleid van ''flâm'',<ref>[http://www.culturamavzw.be/index.php?id=30#naam ''www.culturamavzw.be'']</ref><ref>[[:vls:Vloanderngouwe|Vloanderngouwe]]</ref> een [[Ingvaeones|Ingveoonse]] vorm van het Germaanse ''flauma'' (verwant aan het Engelse ’flow’ en het Oudduitse woord ’flaum’), wat betekent ’vloed, stroom en stroming’. | Het woord ''Vlaams'' zélf is afgeleid van ''flâm'',<ref>[http://www.culturamavzw.be/index.php?id=30#naam ''www.culturamavzw.be'']</ref><ref>[[wikipedia:vls:Vloanderngouwe|Vloanderngouwe]] op de West-Vlaamse Wikipedia.-</ref> een [[Ingvaeones|Ingveoonse]] vorm van het Germaanse ''flauma'' (verwant aan het Engelse ’flow’ en het Oudduitse woord ’flaum’), wat betekent ’vloed, stroom en stroming’. | ||
== Zie ook == | == Zie ook == | ||
| Regel 36: | Regel 36: | ||
== Noten == | == Noten == | ||
{{References}} | {{References}} | ||
== | == Weblinks == | ||
* [https://belned.wordpress.com/ RED HET BELGISCHNEDERLANDS] | * [https://belned.wordpress.com/ RED HET BELGISCHNEDERLANDS] | ||
* [http://www.vlaamswoordenboek.be/ Het Vlaams woordenboek] | * [http://www.vlaamswoordenboek.be/ Het Vlaams woordenboek] | ||
* [http://www.anvt.org/ Akademie voor Nuuze Vlaamsche Tale] (Vlaams van Frans-Vlaanderen) | * [http://www.anvt.org/ Akademie voor Nuuze Vlaamsche Tale] (Vlaams van Frans-Vlaanderen) | ||
Versie van 11 apr 2023 01:08
Het Vlaams is een taalvariëteit binnen het Nederlands, dat zelf ingedeeld wordt als Nederfrankisch. De definitie staat niet helemaal vast: afhankelijk van de context of de spreker, wordt de term ’Vlaams’ op ten minste vijf manieren gebruikt. Dat zijn, in volgorde van toenemende dialect-afstand:
- als aanduiding voor het in het hedendaagse Vlaanderen (de Vlaamse Gemeenschap) geschreven en gesproken Nederlands, zowel omvattende de Nederlandse standaardtaal als de niet-gestandaardiseerde dialecten, waaronder ook zogenaamde tussen dialect en standaard te plaatsen tussentalen. Sommige taalkundigen vermijden in deze context de term Vlaams en verkiezen de benaming Belgisch-Nederlands of Zuid-Nederlands.
- als synoniem voor de zogenaamde tussentaal in het gehele landsdeel Vlaanderen.
- als aanduiding voor de niet-gestandaardiseerde dialecten en regiolecten van het gehele landsdeel Vlaanderen (de Vlaamse Gemeenschap).
- als aanduiding van de niet-gestandaardiseerde dialecten van de provincies West- en Oost-Vlaanderen, het Nederlandse Zeeuws-Vlaanderen en Frans-Vlaanderen, wat samen ongeveer overeenkomt met het voormalige graafschap Vlaanderen.
- specifiek als aanduiding van de niet-gestandaardiseerde West-Vlaamse dialecten, dus de dialecten van de provincie West-Vlaanderen; wegens hun nauwe verwantschap worden ook de dialecten uit het Nederlandse Zeeuws-Vlaanderen en uit Frans-Vlaanderen tot het West-Vlaams gerekend.
Frans-Vlaams neemt hierin een speciale plaats in. Vlaemsch, Vlamsch, Vlemsch of Vlaams kan in Frankrijk verwijzen naar de plaatselijke variant binnen het West-Vlaams, die er sinds het schooljaar 2022-2023 onderwezen kan worden als officieel erkende taal. Anders dan Vlaams in de betekenis van Belgisch-Nederlands, valt dit niet onder de koepel van Standaardnederlands en wordt niet geregeld door de Nederlandse taalunie.
Vlaams als Zuid-Nederlandse taalvariant
 Zie Belgisch-Nederlands voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
██ Nederlands
██ Frans
██ Duits
In Brussel (oranje) is zowel het Frans als het Nederlands officieel. Ook worden er veel niet-officiële talen gesproken zoals Engels of Arabisch, voornamelijk door mensen met een migratieachtergrond.
Het Vlaams wordt nog steeds niet als officiële taalbenaming erkend,[1][2] hoewel die benaming wijdverspreid is en vroeger ook officieel bekruikt werd in de plaats van ’Nederlands’.[3][4] Toen werd daarmee een afwijzing aangegeven van het Nederlands als taal van een ’vreemde’ natie. Zo’n onderscheid gold niet voor het Frans, zoals men kon merken in de combinatie ’Frans en Vlaams’ als talen van België.
Het Vlaamse Nederlands verschilt van de in Nederland gesproken vormen van het Nederlands. De in België gesproken West-Vlaamse, Brabantse en Limburgse varianten hangen taalhistorisch nauw samen met het Zeeuws, Noord-Brabants en de Limburgse varianten in Nederland, maar de verschillen zijn in de voorbije eeuw wel groter geworden. Verschillen tussen het Standaardnederlands zoals dit in België gebruikt wordt en het Standaardnederlands in Nederland zijn voornamelijk lexicale vormen. Het ’Vlaams’ (of ’Zuid-Nederlands’) verschilt van het ’Noord-Nederlands’ op het gebied van uitspraak, woordenschat en zinnen. Sommige verschillen gelden als varianten binnen het Standaardnederlands. In de tussentaal worden ook veel woorden en uitdrukkingen gebruikt die men niet rekent tot het Standaardnederlands zoals dit officieel geregeld is door de Nederlandse Taalunie.
Door vervaging van de grens tussen standaardtaal en dialect in informeel gesproken taalgebruik, is in de laatste decennia ook een tussentaal ontstaan, ook ’Verkavelingsvlaams’ genoemd. De oorspronkelijke regionale en lokale dialecten zijn in die tussentaal naar elkaar en naar het Standaardnederlands toegegroeid.
Vlaams als verzameling dialecten
Traditioneel wordt het Vlaams (in deze betekenis) als een verzameling dialecten of regiolecten van zeer uiteenlopend karakter gezien, niet als een aparte taal. Vlaams is hier dan geen primair taalkundige maar een bestuurlijk-geografische term die de talen in de Vlaamse provincies van België betreft.
Taalgeschiedenis
De dialecten, die in de Vlaamse provincies worden gesproken, zijn net als de Nederlandse standaardtaal en de dialecten van Limburg, Brabant en Holland van Germaanse stam. Zij vallen uiteen in verschillende groepen. Het Limburgs, het Brabants waaronder het Antwerps, het Oost-Vlaams en het West-Vlaams. Het Limburgs in België sluit naadloos aan bij de verschillende Limburgse varianten die in Nederland worden gesproken.
Het woord Vlaams zélf is afgeleid van flâm,[5][6] een Ingveoonse vorm van het Germaanse flauma (verwant aan het Engelse ’flow’ en het Oudduitse woord ’flaum’), wat betekent ’vloed, stroom en stroming’.
Zie ook
|
Portaal Nederlands |
Noten
Weblinks
|
 | Vlaanderen | .png){kind=small} |
|---|
|
Zoek Vlaams op in het WikiWoordenboek. |