Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
De Vlaamse Leeuw
| De Vlaamse Leeuw | ||
Volkslied van  Vlaanderen
| ||
| Tekst en melodie van het volkslied | ||
| Tekst en melodie van het volkslied | ||
| Componist | Karel Miry | |
| Tekstschrijver | Hippoliet van Peene | |
| Ingevoerd | 6 juli 1973, 11 juli 1985 | |
| De Vlaamse Leeuw Bestand:Volkslied - De Vlaamse Leeuw.oggInstrumentale uitvoering | ||
De eerste twee coupletten van De Vlaamse Leeuw zijn sinds 1985 het officiële volkslied van de Vlaamse Gemeenschap.
Ontstaansgeschiedenis
De tekst werd gedicht door de huisarts en toneelschrijver Hippoliet van Peene (1811-1864) in juli 1845.[1] De muziek is waarschijnlijk in datzelfde jaar getoonzet,[2] door de toen volslagen onbekende componist Karel Miry (1823-1889). Beiden maakten deel uit van het Gentse amateurtoneelgezelschap Broedermin en Taelyver.
Van Peene liet zich duidelijk inspireren door het Rheinlied (Sie sollen ihn nicht haben, den freien Deutschen Rhein…), een populair strijdlied van de Duitser Nikolaus Becker (1809-1845), dat in 1841 werd vertaald door Jan Theodoor van Rijswijck. Daarnaast is ook de invloed van Jan van Boendales Leeuwenzang uit de literaire kroniek de Brabantse Yeesten (ca. 1316-1350) onmiskenbaar. De regels Zolang de leeuw kan klauwen, zolang hij tanden heeft zijn volgens onderzoeker Bodo Lauhaz van de Universiteit van Illinois afkomstig uit het Waalse volksliedje Tos lès-omes vinèt, dat in 1511 werd opgetekend door de Henegouwse dichter Jean Lemaire de Belges. Voor wat betreft de melodie liet Karel Miry zich beïnvloeden door Sonntags am Rhein van de Duitse romantische componist Robert Schumann (1810-1856).
Een concrete aanleiding waarom Van Peene het gedicht schreef, is niet bekend.[3] Vooral de vrees voor een annexatie door Frankrijk schiep een klimaat waarin de bevolking psychische nood had aan een uitgesproken identiteit en dus ook aan een volkslied. Het lied was niet anti-Belgisch bedoeld: de vijand waartegen Vlaanderen zich verzette, was Frankrijk. Rond 1900 had de Vlaamse Beweging zich het lied al toegeëigend en werd het ook als volkslied van de Vlamingen aangenomen.
De tekst raakte in de loop der jaren verspreid in nogal wat variaties, maar de oorspronkelijke versie van Van Peene bleef bewaard. Het handgeschreven origineel, dat wordt bewaard door de [[Universiteitsbibliotheek Gent], is erkend als topstuk door de Vlaamse Gemeenschap. Dit niet alleen vanwege de waarde voor Vlaanderen: autografen van nationale hymnen zijn elders vrijwel onbestaande, wat dit handschrift extra bijzonder maakt.[4]
Juridische verankering
Bij het decreet van 6 juli 1973 van de voormalige Raad voor de Nederlandse Cultuurgemeenschap werden de eerste twee strofen van De Vlaamse Leeuw uitgeroepen tot het volkslied van Vlaanderen. Op initiatief van de toenmalige gemeenschapsminister van cultuur Karel Poma werden de tekst en de notatie van de muziek officieel vastgesteld bij het ministerieel besluit van 11 juli 1985 (BS 11 juli 1985), nu als volkslied van de Vlaamse Gemeenschap. Daarvoor werd, na advies van het Algemeen Nederlands Zangverbond (ANZ), de tekst omgezet in modern Nederlands, al bleven enkele archaïsche woorden als ’sneven’ en ’kluisters’ behouden. Op 7 november 1990 verscheen een nieuw decreet waarin het volkslied (art. 5), het wapen, de vlag en de Feestdag (11 juli) opnieuw werden vastgelegd.
Tekst
De eerste twee strofen (vetgedrukt) worden bij officiële gelegenheden gezongen.
- Zij zullen hem niet temmen, de fiere Vlaamse Leeuw,
- Al dreigen zij zijn vrijheid met kluisters en geschreeuw.
- Zij zullen hem niet temmen, zolang een Vlaming leeft,
- Zolang de Leeuw kan klauwen, zolang hij tanden heeft.
- Zij zullen hem niet temmen, zolang een Vlaming leeft,
- Zolang de Leeuw kan klauwen, zolang hij tanden heeft.
- Zolang de Leeuw kan klauwen, zolang hij tanden heeft.
- De tijd verslindt de steden, geen tronen blijven staan:
- De legerbenden sneven, een volk zal nooit vergaan.
- De vijand trekt te velde, omringd van doodsgevaar.
- Wij lachen met zijn woede, de Vlaamse Leeuw is daar.
- Zij zullen hem niet temmen, zolang een Vlaming leeft,
- Zolang de Leeuw kan klauwen, zolang hij tanden heeft.
- Zolang de Leeuw kan klauwen, zolang hij tanden heeft.
- Hij strijdt nu duizend jaren voor vrijheid, land en God;
- En nog zijn zijne krachten in al haar jeugdgenot.
- Als zij hem machteloos denken en tergen met een schop,
- Dan richt hij zich bedreigend en vrees’lijk voor hen op.
- Zij zullen hem niet temmen, zolang een Vlaming leeft,
- Zolang de Leeuw kan klauwen, zolang hij tanden heeft.
- Zolang de Leeuw kan klauwen, zolang hij tanden heeft.
- Wee hen, de onbezonnen’, die vals en vol verraad,
- De Vlaamse Leeuw komt strelen en trouweloos hem slaat.
- Geen enkele handbeweging die hij uit ’t oog verliest:
- En voelt hij zich getroffen, hij stelt zijn maan en briest.
- Zij zullen hem niet temmen, zolang een Vlaming leeft,
- Zolang de Leeuw kan klauwen, zolang hij tanden heeft.
- Zolang de Leeuw kan klauwen, zolang hij tanden heeft.
- Het wraaksein is gegeven, hij is hun tergen moe;
- Met vuur in ’t oog, met woede springt hij den vijand toe.
- Hij scheurt, vernielt, verplettert, bedekt met bloed en slijk
- En zegepralend grijnst hij op ’s vijands trillend lijk.
- Zij zullen hem niet temmen, zolang een Vlaming leeft,
- Zolang de Leeuw kan klauwen, zolang hij tanden heeft.
- Zolang de Leeuw kan klauwen, zolang hij tanden heeft.
Muzikale stijl
Het Conservatorium van Gent bewaart een autograaf van de melodie van Miry[5] die lange tijd onterecht als de oorspronkelijke versie beschouwd werd. Hij dateert echter van 1870, en is een zeer late bewerking voor driestemmig koor, waarin ook het karakteristieke gepunteerd ritme ontbreekt.[6] De pianobegeleiding was in de compositie van Miry het zwakke element, en hier heeft Jef van Hoof (1886-1959) in 1912 zeer gelukkig ingegrepen.[7] De Vlaamse Leeuw heeft het mars-karakter van de Marseillaise (Dur-Mollcombinatie) of de Brabançonne. Het lied draagt dus stijlmatig een Frans-Belgische erfenis mee. In sommige middens gaan daarom stemmen op om het Gebed voor het Vaderland in de plaats van De Vlaamse Leeuw tot Vlaams nationaal volkslied te benoemen. Deze hymne heeft een ongepunteerd ritme en leunt daardoor aan bij het meer statige karakter van het Wilhelmus, God Save the Queen of Das Lied der Deutschen.
Zie ook
Weblinks
- Handschrift van de tekst door Hippoliet van Peene
- Partituur met tekst
- Officiële internetsite van de Vlaamse overheid over De Vlaamse Leeuw
- Orkestuitvoering met koor
De Vlaamse Leeuw op Wikisource
Bronnen, noten en/of referenties
|
| Vlaanderen | .png){kind=small} |
|---|
