Marseillaise

De Marseillaise is het nationale volkslied van Frankrijk. Gedurende korte tijd was het ook het nationale volkslied van revolutionair Rusland.

De oorspronkelijke versie is een lied dat is geschreven en gecomponeerd in Straatsburg door Claude Joseph Rouget de Lisle, kapitein in het Franse leger, in de nacht van 25 op 26 april 1792. Rouget de Lisle zong het lied voor het eerst in de salon van baron Philippe Frédéric de Dietrich, de burgemeester van Straatsburg. De originele titel luidt Chant de guerre pour l'Armee du Rhin (oorlogslied voor het Rijnleger).

De naam Marseillaise dankt het lied aan het feit dat de troepen uit Marseille tijdens de Franse Revolutie het lied zongen bij hun intocht in Parijs.

Op 14 juli 1795 werd de Marseillaise tot nationale volkslied van de Eerste Franse Republiek verklaard. Later, tijdens het Eerste Franse Keizerrijk, werd het lied door Napoleon verboden. Ook tijdens het bewind van Lodewijk XVIII en Napoleon III gold het zingen en spelen van de Marseillaise als subversief. Na de Frans-Duitse Oorlog van 1870 ontstond de Derde Franse Republiek, die aanvankelijk de discussie over haar staatsvorm vermeed, maar in 1878 toch koos voor de republiek en de Marseillaise in ere herstelde.

In 1830 is de Marseillaise door componist Hector Berlioz opnieuw gearrangeerd. In 1919 maakte Igor Stravinsky een bewerking voor de viool.

De muziek van de Marseillaise werd van 1871 (na het neerslaan van de Commune van Parijs) tot 1888 (het jaar waarin Pierre De Geyter het oorspronkelijke gedicht van communard Eugène Pottier op muziek zette) gebruikt om de Internationale te kunnen zingen. Ook van de revolutie van 1905 tot in de Oktoberrevolutie van 1917 werd de Internationale nog gezongen op de noten van de Marseillaise.

Vlak na de Tweede Wereldoorlog was de Chant des Partisans een tijdje het officieuze tweede nationale volkslied, naast de Marseillaise.

In 1978 nam Serge Gainsbourg in Jamaica een reggaeversie van de Marseillaise op die prompt een hit werd. Veel Fransen waren hier woedend over en Gainsbourg ontving doodsbedreigingen van rechtse veteranen uit de Algerijnse Onafhankelijkheidsoorlog. Kort daarna kocht Gainsbourg het originele manuscript van de Marseillaise. Vervolgens meldde hij de critici dat zijn versie dichter bij het origineel was omdat in het origineel de woorden "Aux armes et cætera..." voorkomen in het refrein.

Marseillaise buiten Frankrijk

Sjabloon:Zijbalk volksliederen Rusland De Marseillaise, geschreven ruim 25 jaar voor de geboorte van Karl Marx, leest als een politiek manifest en dit ligt mede ten grondslag aan haar revolutionaire elan. Zo is er bijvoorbeeld in de vijfde strofe de klassenstrijd te herkennen. Ook doet de compromisloosheid, waarmee de tirannen de wacht wordt aangezegd in de vierde strofe denken aan meedogenloosheid waarmee sommige regimes later in de geschiedenis hun strijd voerden.

Ten tijde van Adolf Daens, rond 1890, was het zingen van de Marseillaise gebruikelijk onder Belgische socialisten. Het wordt meermaals beschreven in Pieter Daens van Louis Paul Boon.

De Marseillaise was als lied van 'koningsmoordenaars' lange tijd verboden in tsaristisch Rusland, maar toen de Eerste Wereldoorlog uitbrak en Rusland en Frankrijk bondgenoten werden, moest de Russische regering het verbod op de Marseillaise opheffen. Hierdoor kreeg de Marseillaise enige bekendheid en werd zij de hymne van revolutionair Rusland. Toen Lenin in 1917 vanuit Finland per trein in Sint-Petersburg aankwam, werd de Marseillaise gespeeld (en niet de Internationale, zoals het in enkele films wordt voorgesteld). Direct na de Russische Revolutie werd de Marseillaise het nationale volkslied van Rusland. Rond 1918 werd de Marseillaise opgevolgd door de Internationale.

Meer bewegingen hebben zich in de geschiedenis bediend van de Marseillaise. Zo zongen de zuiderlingen de Marseillaise toen hun staten uit de unie der Verenigde Staten traden en zich bij de Geconfedereerde Staten van Amerika aansloten. Verder hebben vele arbeidersbewegingen en sociaaldemocraten zich in de loop van de 19e en 20e eeuw van de Marseillaise bediend, al dan niet met bewerkingen. In 1989, op de vooravond van de 200e verjaardag van de Franse Revolutie, zongen Chinese opstandelingen hun versie van de Marseillaise tijdens het Tiananmenprotest op het Plein van de Hemelse Vrede rond een Vrijheidsbeeld van papier-maché.

In een heel andere sfeer zijn de eerste maten van de Marseillaise ook te horen aan het begin van het nummer All You Need Is Love van de Beatles. Dit zou ironisch opgevat kunnen worden, omdat de rest van dat nummer duidelijk probeert te maken dat behalve liefde er niets toe doet.

De tonen van de Marseillaise klinken ook in de Ouverture 1812 van de hand van Pjotr Iljitsj Tsjaikovski. Dit muziekstuk verwijst naar de veldtocht van Napoleon naar Rusland in 1812.

Tekst

Allons enfants de la Patrie, le jour de gloire est arrivé! Contre nous de la tyrannie L'étendard sanglant est levé. L'étendard sanglant est levé: Entendez-vous dans les campagnes Mugir ces féroces soldats? Ils viennent jusque dans vos bras Égorger vos fils, vos compagnes!	Komt, kinderen des vaderlands, de dag der overwinning is aangebroken! Tegen ons is de tyrannie het bloedige vaandel van de tirannie gehesen Het bloedige vaandel is gehesen. Hoort ge in de velden het brullen van die vreselijke soldaten? Zij naderen tot in uw armen om uw zonen en echtgenoten te kelen!
Refrein: Aux armes, citoyens, Formez vos bataillons. Marchons! Marchons! Qu'un sang impur Abreuve nos sillons	Refrein: Te wapen, burgers! Vormt uw bataljons! Laten we marcheren, marcheren, Zodat het onreine bloed onze voren doordrenkt
Que veut cette horde d'esclaves De traîtres, de rois conjurés? Pour qui ces ignobles entraves Ces fers dès longtemps préparés? Ces fers dès longtemps préparés! Français, pour nous, Ah quel outrage Quel transport il doit exciter! C'est nous qu'on ose méditer De rendre à l'antique esclavage! Refrein	Wat wil deze horde slaven, verraders en samenzwerende koningen? Voor wie zijn deze walgelijke ketenen, deze ijzers die langgeleden zijn gemaakt? Fransen, voor ons, ah! Wat een belediging! Welke middelen moet men uitoefenen Wij zijn het die men durft te overwegen om tot de oude slavernij terug te brengen Refrein
Quoi! Des cohortes étrangères Feraient la loi dans nos foyers! Quoi! Ces phalanges mercenaires Terrasseraient nos fiers guerriers! Terrasseraient nos fiers guerriers! Grand Dieu! Par des mains enchaînées Nos fronts, sous le joug, se ploieraient. De vils despotes deviendraient Les maîtres de nos destinées Refrein	Wat! Deze buitenlandse troepen zouden de dienst gaan uitmaken in ons land. Wat! Deze huurtroepen zouden onze krijgshaftige zonen terneerslaan. Grote God, door geketende handen zouden wij ons onder het juk schikken. Verdorven despoten zouden de meesters van ons lot worden. Refrein
Tremblez tyrans, et vous perfides L'opprobe de tous les partis. Tremblez, vos projets parricides Vont enfin recevoir leur prix! Vont enfin recevoir leur prix! Tout est soldat pour vous combattre. S'ils tombent nos jeunes héros, La terre en produit de nouveaux Contre vous, tous prêts à se battre! Refrein	Beeft, tirannen en verraders, de schande van alle partijen! Beeft, uw vadermoordelijke projecten zullen uiteindelijk hun prijs ontvangen. Alles, wat tegen u vecht, zijn soldaten. Als ze vallen, onze jonge helden, brengt de aarde nieuwen voort, allen bereid om tegen u te vechten. Refrein
Français, en guerriers magnanimes, Portez ou retenez vos coups! Épargnez ces tristes victimes A regrets s'armant contre nous! A regrets s'armant contre nous! Mais ce despote sanguinaire Mais les complices de Bouillé, Tous les tigres qui, sans pitié, Déchirent le sein de leur mère! Refrein	Fransen, grootmoedige strijders, draagt of weerhoudt uw slagen. Spaar deze trieste slachtoffers die zich met tegenzin tegen ons wapenen. Maar deze bloedige despoten, maar deze medeplichtigen van Bouillé... Al deze tijgers die zonder medelijden de borst van hun moeder hebben verscheurd. Refrein
Amour Sacré de la Patrie, Conduis, soutiens nos braves vengeurs. Liberté, Liberté chérie, Combats avec tes défenseurs! Combats avec tes défenseurs! Sous nos drapeaux, que la victoire Accoure à tes mâles accents, Que tes ennemis expirants Voient ton triomphe et notre gloire! Refrein	De heilige liefde voor het vaderland leidt, ondersteunt onze dappere wrekers. Vrijheid, geliefde vrijheid, vecht met je beschermers! Moge de overwinning onder onze vlag naar je toesnellen naar je krachtige klanken, zodat je ten onder gaande vijanden jouw triomf en onze glorie zullen zien! Refrein
(Couplet van de kinderen ) Nous entrerons dans la carrière Quand nos aînés n'y seront plus, Nous y trouverons leur poussière Et la trace de leur vertus! Et la trace de leur vertus! Bien moins jaloux de leur survivre Que de partager leur cercueil. Nous aurons le sublime orgueil De les venger ou de les suivre. Refrein	We zullen het strijdperk betreden wanneer onze ouders er niet meer zullen zijn. Wij zullen er hun stof vinden en het spoor van hun deugden. Veel minder jaloers (zijn wij) om hen te overleven dan om hun doodskist te delen. Met verheven trots zullen we hen wreken of hen volgen. Refrein

Externe links

• tekst en muziek
• originele partituur en songtekst uit 1792
• muziek met koper
• muziek op piano

  Marseillaise op Wikisource

  Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met La Marseillaise op Wikimedia Commons.

Europese Volksliederen (Europees Volkslied)